Τι είναι η καντιντίαση και πώς να την αντιμετωπίσετε
Τι είναι η καντιντίαση;
Τι είναι η καντιντίαση; Η καντιντίαση είναι μια μυκητίαση, μια λοίμωξη που προκαλείται από τους ζυμομύκητες του γένους Candida.
- Μπορεί να είναι οξεία, υποξεία ή χρόνια με επαναλαμβανόμενα επεισόδια.
- Μολύνει το δέρμα, τις βλεννογόνους μεμβράνες και τα όργανα που βρίσκονται βαθύτερα στο σώμα.
- Τα συμπτώματα ποικίλλουν.
- Η πρόγνωση επίσης ποικίλλει, αφού κυμαίνεται από ήπιες βλεννογονοδερματικές εκδηλώσεις έως απειλητικές για την ανθρώπινη ζωή λοιμώξεις στην περίπτωση σοβαρής ανοσοκαταστολής.
- Συνιστά ευκαιριακή μυκητίαση.
Είδη (Candida spp)
Ο μύκητας Candida είναι ένας τύπος ζυμομύκητα, ένας μονοκύτταρος κυρίως μικροοργανισμός. Τρία είδη του μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα:
- μύκητας Candida albicans: η πιο επιθετική μορφή και ο “συνήθης ύποπτος” για περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις καντιναιμίας,
- μύκητας Candida glabrata,
- μύκητας C. parapsilosis: από τη χρήση μολυσμένων καθετήρων και βελόνων,
- μύκητας C. krusei: σχετικός με τη λήψη φλουκοναζόλης (αντιμυκητιακής φαρμακευτικής ουσίας).
* Η συντομογραφία spp δηλώνει όλα τα είδη του γένους Candida.
Τι είναι τα ευκαιριακά παθογόνα και τι είναι η καντιντίαση
Τα ευκαιριακά παθογόνα σε φυσιολογικές συνθήκες δεν βλάπτουν έναν υγιή οργανισμό. Πρέπει να υπάρξει διαταραχή της βιολογικής άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος , για να προκαλέσουν λοιμώξεις.
Ο ζυμομύκητας Candida, όπως οι περισσότεροι μύκητες και ορισμένα βακτήρια, ανήκει στην ομάδα των δυνητικών, ευκαιριακών παθογόνων. Στην πραγματικότητα, στους περισσότερους ανθρώπους, ο Candida αποτελεί μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του δέρματος και των βλεννογόνων μεμβρανών.
Πώς προκαλείται η καντιντίαση;
Διαταραχή των φυσιολογικών, μηχανικών φραγμών δέρματος και βλεννογόνων (πρωτογενείς φραγμοί)
Παρατηρείται σε ασθενείς που γίνεται χρήση ενδοφλέβιων καθετήρων, σε μεταμοσχευμένους ή σε άτομα που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση. Επίσης, ευθύνεται για τη μόλυνση χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών.
“Αν ο μύκητας εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος, μπορεί να βλάψει οποιονδήποτε ιστό του σώματος. Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση ασθενών με σοβαρά εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (μη ελεγχόμενος HIV και λευχαιμία τελικού σταδίου)”.
Μάθετε περισσότερα σχετικά με το πώς μπορείτε να ανακαλύψετε αν έχετε καντιντίαση
Οι βλάβες στο δέρμα ή στις βλεννογόνους, εμποδίζουν τις τελευταίες να εκπληρώσουν το ρόλο τους ως φυσικοί φραγμοί μεταξύ “έξω” και “έσω”, επιτρέποντας την ανάπτυξη του μύκητα. Έτσι, οι σύριγγες που διαπερνούν το δέρμα ή οι καθετήρες που αδυνατίζουν σταδιακά τη βλεννογόνο μεμβράνη, κάνουν το άτομο πιο ευάλωτο στην καντιντίαση.
Διαταραχές στη βακτηριακή χλωρίδα
Ανισορροπία στη βακτηριακή χλωρίδα μπορεί να προκληθεί από τη λήψη αντιβιοτικών ευρύ φάσματος. Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό, αν σκεφτούμε πόσο εκτεταμένα δρουν τα αντιβιοτικά. Επιτίθενται τόσο κατά των βλαβερών βακτηρίων όσο και κατά των ωφέλιμων. Έτσι, αίρεται ο αμυντικός φραγμός και η πιθανότητα μυκητίασης ξεπροβάλλει.
Σχετικό παράδειγμα, η κολπική καντιντίαση σε νεαρές γυναίκες μετά τη λήψη αντιβιοτικών.
Ανοσοκαταστολή και τι είναι η καντιντίαση
Ανοσολογική ανεπάρκεια που προκύπτει από μια ασθένεια, όπως στην περίπτωση ασθενών με HIV, ή από φαρμακευτική αγωγή, όπως στους μεταμοσχευμένους ασθενείς που λαμβάνουν φάρμακα κατά της απόρριψης του μοσχεύματος.
Τι είναι η καντιντίαση – Επιφανειακή καντιντίαση
Οροφαρυγγική ή οισοφαγική καντιντίαση
Ο συγκεκριμένος τύπος καντιντίασης εκδηλώνεται συνήθως με την εμφάνιση μιας λευκής ψευδομεμβράνης που επικαλύπτει τη γλώσσα, τη μαλακή υπερώα και τις βλεννογόνους μεμβράνες της στοματικής κοιλότητας. Αν η ψευδομεμβράνη αφαιρεθεί, αποκαλύπτεται μια ερεθισμένη κόκκινη επιφάνεια. Μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνο, να δυσχεράνει τόσο την κατάποση όσο και την αναπνοή.
Η οισοφαγική καντιντίαση είναι συχνή λοίμωξη για τους ασθενείς με HIV (σε ποσοστό έως και 90%) και είναι ένα από τα πρώτα σημάδια της νόσου. Αν και πρόκειται για μια από τις πλέον συχνές ευκαιριακές λοιμώξεις που προσβάλλουν τη συγκεκριμένη κατηγορία ασθενών, η συχνότητα εμφάνισης τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί.
Το συγκεκριμένο είδος καντιντίασης προσβάλλει επίσης τους ασθενείς με καρκίνο εξαιτίας του εξασθενημένου ανοσοποιητικού τους συστήματος καθώς και τα νεογνά που ακόμη αναπτύσσουν την άμυνα του οργανισμού τους.
Περισσότερα σχετικά με το πώς να ενισχύσετε το ανοσοποιητικό σας σύστημα
Μυκητιακή (ή καντιντιασική) κολπίτιδα και αιδοιοκολπίτιδα
Άλλος ένας συχνός τύπος μυκητιακής λοίμωξης. Κλινικά συμπτώματα:
- Καυσαλγία στο αιδοίο και τον κόλπο, ιδίως κατά την ούρηση.
- Ερύθημα (κοκκινίλα) στις βλεννογόνους των γεννητικών οργάνων.
- Εμφάνιση λευκών κηλίδων στις ερεθισμένες βλεννογόνους.
- Λευκωπό, πηχτό κολπικό έκκριμα, που μοιάζει “με μαλακό τυρί σε τρίμματα” (τυρί cottage).
Καντιντιασική βαλανίτιδα (βαλανοποσθίτιδα)
Ο συγκεκριμένος τύπος καντιντίασης είναι λιγότερο συχνός από την κολπίτιδα. Συνήθως, εμφανίζεται στους ασθενείς με διαβήτη, σε όσους δεν έχουν υποβληθεί σε περιτομή ή ως λοίμωξη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη.
Ερυθρές μικροδιαβρώσεις και επιφανειακές φλύκταινες (κόκκινες φουσκάλες) εμφανίζονται στο δέρμα του πέους στην περιοχή της βαλάνου και της πόσθης, που συνήθως προκαλούν πόνο. Μπορεί να συνοδεύονται από αίσθημα καύσου, ιδίως κατά την ούρηση.
Δερματική καντιντίαση
Ο τύπος αυτός της καντιντίασης εμφανίζεται στις πτυχώσεις του δέρματος και σε περιοχές που τα ρούχα είναι εφαρμοστά επάνω στο σώμα. Και στις δύο περιπτώσεις, δημιουργείται ένα ζεστό και υγρό περιβάλλον.
Το περιβάλλον αυτό ευνοεί την εμφάνιση κόκκινων εξανθημάτων και έντονου κνησμού. Η δερματική καντιντίαση δημιουργείται κατά κανόνα κάτω από τους μαστούς, στον πρωκτό, στην περιοχή των γεννητικών οργάνων κ.λπ. Επίσης, ορισμένες φορές μολύνει τους θύλακες του δέρματος, μοιάζοντας με σπυράκια.
Η δερματική καντιντίαση είναι συχνή στην περίπτωση των βρεφών που θηλάζουν. Τα εξανθήματα στην περιοχή της πάνας που οφείλονται στο ζυμομύκητα Candida, επιφέρουν χειρότερα συμπτώματα της νόσου.
APECED: Σύνδρομο Αυτοάνοσης πολυενδοκρινοπάθειας τύπου Ι
Σπάνια γενετική νόσος από μετάλλαξη του γονιδίου AIRE.
Η νόσος εμφανίζεται στην παιδική ηλικία με επαναλαμβανόμενα επεισόδια καντιντίασης στα νύχια και τη στοματική κοιλότητα, χωρίς προφανή αίτια.
Στην πορεία, αυτοάνοσες δυσλειτουργίες κάνουν την εμφάνισή τους σε διάφορους αδένες. Επιπροσθέτως, ανακύπτουν διαταραχές όπως υποπαραθυρεοειδισμός, επινεφριδιακή ανεπάρκεια και νόσος του Addison.
Η εν τω βάθει καντιντίαση
Οισοφαγική καντιντίαση
Συχνή ευκαιριακή λοίμωξη στην περίπτωση ανοσοκατασταλμένων ασθενών, ατόμων με HIV ή λέμφωμα. Λιγότερη συχνή σε θεραπεία με κορτικοειδή. Κύρια συμπτώματα:
- αίσθημα καύσου κάτω από το στέρνο
- δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία)
- καούρες
Επίσης, λευκωπές ψευδομεμβράνες εμφανίζονται κατά μήκος του οισοφαγικού βλεννογόνου. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την καντιντιασή μπορείτε να βρείτε εδώ.
Τι είναι η καντιντίαση – Διεισδυτική καντιντίαση
Στην περίπτωση αυτή, ο Candida ταξιδεύει μέσω του κυκλοφορικού συστήματος με στόχο να προσβάλλει κάθε οργανικό σύστημα του σώματος. Συχνή λοίμωξη σε ασθενείς με σοβαρά αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα (μη ελεγχόμενος HIV ή λευχαιμία τελικού σταδίου).
Η διεισδυτική καντιντίαση συνιστά εξαιρετικά παθογόνο μορφή μυκητίασης, με κακή πρόγνωση τις περισσότερες φορές.
Τι είναι η καντιντίαση-Διάγνωση
Η διάγνωση της καντιντίασης βασίζεται στη συλλογή και ανάλυση των πολιτισμών του ζυμομύκητα.
Ο γιατρός παίρνει δείγμα για την καλλιέργεια, από την πληγείσα περιοχή, με ένα μάκτρο. Στη συνέχεια, το δείγμα εξετάζεται στο μικροσκόπιο.
Πρόληψη και θεραπεία
Η καλή προσωπική υγιεινή παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της καντιντίασης. Μετά το ντους, μην ξεχνάτε να στεγνώσετε καλά τις δερματικές πτυχές (όπως, τις μηρογεννητικές). Φροντίστε επιμελώς την περιοχή των γεννητικών οργάνων. Σε ό,τι αφορά στις εγκύους, η προσθήκη γιαουρτιού στο διατροφικό πρόγραμμα είναι μια καλή πρόταση για τη διατήρηση της ισορροπίας της κολπικής οξύτητας. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την πρόληψη μπορείτε να βρείτε εδώ.
Η θεραπεία γενικά εξαρτάται από το είδος της μυκητίασης. Η καντιντίαση συνήθως αντιμετωπίζεται με κρέμα κλοτριμαζόλης.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- McCarty, T. P., & Pappas, P. G. (2016). Invasive Candidiasis. Infectious Disease Clinics of North America. https://doi.org/10.1016/j.idc.2015.10.013
- Millsop, J. W., & Fazel, N. (2016). Oral candidiasis. Clinics in Dermatology. https://doi.org/10.1016/j.clindermatol.2016.02.022
- Maurissen, W., Van Meensel, B., Verguts, J., Donders, G., & Lagrou, K. (2009). Vulvovaginal candidiasis. Tijdschrift Voor Geneeskunde. https://doi.org/10.2143/TVG.65.23.2000660
- Arendrup, M. C. (2010). Epidemiology of invasive candidiasis. Current Opinion in Critical Care. https://doi.org/10.1097/MCC.0b013e32833e84d2
- Arroyo-Fajardo, A., San Juan-Delgado, M. F., & García-Rodríguez, J. (2017). Vaginitis por candida glabrata: ¿la gran olvidada? Revista Iberoamericana De Micología, 34(4), 246. doi:10.1016/j.riam.2017.01.001
- Prieto Santa Anna, Luz Marina, Illnait Zaragozí, María Teresa, Ramos Rodallegas, Edna G., Lazcano Herrero, Bonfilio, Márquez Sánchez, Norma, Cantelar de Francisco, Nereyda, Manzur Katriba, Julián, & Martínez Machín, Gerardo. (2006). Candidiasis oral en pacientes seropositivos al VIH y casos SIDA: Aspectos clínicos, micológicos y terapéuticos. Revista Cubana de Medicina Tropical, 58(3) Recuperado en 11 de junio de 2020, de http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0375-07602006000300001&lng=es&tlng=es.
- Estrada Pereira, Gladys Aída, Márquez Filiu, Maricel, Díaz Fernández, José Manuel, & Sánchez Cuza, Odalis. (2015). Candidiasis bucal en pacientes con tratamiento antineoplásico. MEDISAN, 19(9), 1080-1087. Recuperado en 11 de junio de 2020, de http://scielo.sld.cu/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1029-30192015000900002&lng=es&tlng=es.
- Palacios Martínez D, Díaz Alonso RA, Gutiérrez López M, Gordillo López FJ, Arranz Martínez E, Ruiz García A. Esofagitis candidiásica en una paciente inmunocompetente: a propósito de un caso. An Sist Sanit Navar. 2013;