Δυσγραφία: Τύποι, αίτια, και αντιμετώπιση

Η δυσγραφία είναι μια πάθηση που εμποδίζει την ικανότητα της γραφής. Σήμερα, θα σας πούμε τα πάντα για τους τύπους, τα αίτια, και τους τρόπους αντιμετώπισής της.

Η δυσγραφία είναι μια νευρολογική διαταραχή η οποία εμποδίζει την ικανότητα της γραφής. Αυτό περιλαμβάνει τους γενικούς μηχανισμούς γραφής, δηλαδή γραφή με το χέρι, δακτυλογράφηση, και ορθογραφία.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, 5-20% των νέων μαθητών έχουν κάποιο είδος ανεπάρκειας στη γραφή, όμως η ακριβής συχνότητα της δυσγραφίας παραμένει ένα μυστήριο. Τα περισσότερα παιδιά δυσκολεύονται στη γραφή καθώς είναι μια δεξιότητα που απαιτεί μάθηση και εκπαίδευση.

Ωστόσο, αν ο γραφικός χαρακτήρας του παιδιού είναι πολύ ακατάστατος, ή οι ιδέες του μοιάζουν ανοργάνωτες παρά τις προσπάθειές του, ίσως πάσχει από αυτή τη διαταραχή.

Σήμερα, θα σας πούμε τα πάντα για τους τύπους της δυσγραφίας καθώς επίσης και για τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης.

Δυσγραφία – Ποια είναι τα συμπτώματα;

Η δυσγραφία εμποδίζει την ικανότητα γραφής, αλλά αλλάζει και τη συνοχή των λέξεων. Ο λόγος είναι πως αν το παιδί πρέπει να εστιάσει στην γραφή, η ικανότητα έκφρασης ιδεών ίσως γίνει πιο κουραστική. Γι’ αυτό, είναι μια διαταραχή η οποία δυσκολεύει γενικά την εκμάθηση της γραφής.

Ο ιστότοπος Understood.org μάς δείχνει ορισμένα από τα συνηθισμένα σημάδια της δυσγραφίας. Ανάμεσά τους, βρίσκουμε τις ακόλουθες δυσκολίες:

• Σωστή τοποθέτηση γραμμάτων.
• Σωστή τοποθέτηση κενών ανάμεσα στα γράμματα.
• Γραφή σε μια ίσια σειρά.
• Διατήρηση του μεγέθους των γραμμάτων ώστε να υπάρχει ομοιογένεια στο κείμενο.
• Συνεχής διαγραφή των γραπτών.
• Επιπλοκές στη διατήρηση ορθογραφικών μοτίβων: Εδώ περιλαμβάνονται ατελείς λέξεις, ανορθογραφία, και τοποθέτηση παραπάνω, ή απουσία, γραμμάτων.

Πέραν των προβλημάτων που παρατηρούμε στο χαρτί, και η στάση του σώματος του παιδιού “μιλά” πολύ για την ικανότητα γραφής. Ένα βρέφος με δυσγραφία θα κρατά ασυνήθιστα το στυλό, παίρνει περίεργες στάσεις όταν γράφει, ή τοποθετεί περίεργα το χαρτί.

Τύποι δυσγραφίας

Όπως δείχνει η ιστοσελίδα Special Needs, υπάρχουν αρκετοί τύποι δυσγραφίας. Θα σας πούμε γι’ αυτούς στη λίστα που ακολουθεί:

• Δυσλεκτική δυσγραφία: Ο σχηματισμός αυθόρμητων λέξεων είναι δυσανάγνωστος, αλλά οι αντιγραμμένες προτάσεις είναι συνήθως κατανοητές.
• Κινητική: Προκαλείται από την έλλειψη δεξιοτήτων κίνησης και μυϊκού τόνου. Τόσο το αντιγραμμένο κείμενο, όσο και το πρωτότυπο είναι δυσανάγνωστα, συνήθως. Οι ασθενείς μπορούν να σχηματίσουν προτάσεις, αλλά απαιτείται μεγάλη προσπάθεια και αφοσίωση.
• Χωρική: Όπως προδίδει το όνομα, το παιδί δε μπορεί να κατανοήσει την έννοια του χώρου, έτσι τοποθετεί μαζί τις προτάσεις και δυσκολεύεται να διατηρήσει τα κενά και τα όρια ανάμεσα στις γραμμές. Όμως, οι προτάσεις του είναι κατανοητές και τα γράμματα έχουν συνοχή.
• Φωνολογική: Αποτελείται από τη δυσκολία στη γραφή και την ορθογραφία πολύπλοκων, νέων λέξεων. Τα παιδιά αυτά δε μπορούν να απομνημονεύσουν φωνήματα.
• Λεξική: Ένας πολύ σπάνιος τύπος δυσγραφίας στον οποίο το άτομο κατανοεί τις λέξεις που γράφονται όπως ακούγονται, αλλά παλεύει με τις ασυνήθιστες λέξεις. Αυτός ο τύπος είναι πιο συχνός στην Αγγλική και τη Γαλλική γλώσσα.

Ποια είναι η αιτία;

Η εύρεση της αιτίας της δυσγραφίας στα παιδιά μπορεί να γίνει πρόκληση. Όμως, αν προκληθεί στην ενήλικη ζωή, ίσως είναι το αποτέλεσμα βλάβης του εγκεφάλου, όγκων, εγκεφαλικών, και άλλων προβλημάτων που περιλαμβάνουν τον εγκέφαλο.

Υπάρχουν δύο κύριοι ύποπτοι για τη δυσγραφία στα παιδιά, νευρολογικής και κινητικής φύσης. Στην πρώτη περίπτωση δεν είναι απαραίτητα σοβαρή η δυσγραφία, αλλά ορισμένες φορές κάποιες ελαφριές διαταραχές αποτρέπουν τη σωστή εντολή, δυσκολεύοντας το παιδί να επικοινωνήσει τη γραφή. Οι ειδικοί έχουν συνδέσει αρκετές παθολογίες με τη δυσγραφία, όπως την διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Τα ψυχοκινητικά ή κινητικά αίτια ίσως είναι πιο ευαίσθητα καθώς αρκετές εκ γενετής παθήσεις προκαλούν προοδευτική μυϊκή δυστροφία, για παράδειγμα.

Δυσγραφία – Διάγνωση των τύπων

Ο ιστότοπος ADDitude, ο οποίος ειδικεύεται στην ΔΕΠΥ, αποκαλύπτει πως η διάγνωση της δυσγραφίας γίνεται με τυποποιημένο τρόπο μέσο της αξιολόγησης της Ειδικής Μαθησιακής Διαταραχής. Για να πληροί τα κριτήρια το παιδί, θα πρέπει να συναντώνται οι 4 παρακάτω συνθήκες:

1. Θα πρέπει να εκδηλώνει τουλάχιστον 6 από τα τυποποιημένα συμπτώματα τα οποία εμποδίζουν τη μάθηση για τουλάχιστον 6 μήνες.
2. Θα πρέπει να δείχνει σημαντικά μειωμένες ακαδημαϊκές ικανότητες σε σύγκριση με τα συνομήλικα άτομα. Αυτό θα πρέπει να δυσκολεύει την απόδοση του παιδιού στο σχολείο.
3. Οι δυσκολίες θα πρέπει να έχουν ξεκινήσει στο σχολικό περιβάλλον, ακόμη και αν είναι πιο έκδηλες στον εργασιακό χώρο.
4. Θα πρέπει να αποκλειστούν άλλες παθήσεις, όπως η τύφλωση.

Θεραπεία για τους διάφορους τύπους δυσγραφίας

Η δυσγραφία είναι μια πάθηση που θα συνοδεύει το παιδί σε όλη τη διάρκεια της ζωής του και δεν επιδέχεται θεραπείας. Η προσέγγιση, τόσο στο σχολείο, όσο και στο σπίτι, είναι να ενθαρρύνουμε την εξάσκηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Ωστόσο, η πάθηση δε μπορεί να επιλυθεί με φάρμακα ή χειρουργική επέμβαση.

Όμως, το ό,τι είναι μόνιμη δε σημαίνει πως δε δέχεται βελτίωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εργοθεραπεία προτείνεται συχνά, όπου ο θεραπευτής θα βοηθήσει το παιδί να γράφει καλύτερα και να υιοθετεί αποτελεσματικότερες στάσεις του σώματος. Επιπλέον, το σχολείο θα πρέπει να μπορεί να παρέχει ειδικούς εκπαιδευτικούς κύκλους σύμφωνα με τις ανάγκες του παιδιού.

Συμβουλές για τη βελτίωση της γραφής με το χέρι

Εδώ έχουμε ορισμένες συμβουλές τις οποίες μπορείτε να εφαρμόσετε σε ένα παιδί με δυσγραφία για να το διευκολύνετε. Ο ιστότοπος LDonline.org παρουσιάζει πολλές επιλογές:

• Δώστε στο παιδί ένα χαρτί με έτοιμες γραμμές, έτσι θα μπορέσει ν’ ακολουθήσει πιο εύκολα μια δομημένη γραφή με συνοχή.
• Επιτρέψτε του να δοκιμάσει διαφορετικά είδη μολυβιών και στυλό μέχρι να βρει αυτό που το κάνει να νιώθει άνετα.
• Ξεκινήστε τη γραφή με το παιδί μετατρέποντας τις ιδέες του σε ζωγραφιές, ή ηχογραφώντας τις.
• Διδάξτε στο παιδί διάφορες τεχνικές γραφής. Το παιδί θα μπορέσει να υιοθετήσει αυτή που είναι πιο εύκολη για εκείνο.
• Μειώστε την αντιγραφή προτάσεων, καθώς είναι καλύτερο να δώσετε ώθηση στην αυτονομία και την εξάσκηση.

Η δυσγραφία είναι χρόνια αλλά αντιμετωπίσιμη

Για να συνοψίσουμε τις ιδιαιτερότητες της δυσγραφίας σε λίγες γραμμές μπορούμε να πούμε ότι είναι μια πρόκληση, καθώς είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα με ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις. Αν έχετε δυσγραφία ή το παιδί σας παρουσιάζει σημάδια της, σας συμβουλεύουμε να επισκεφθείτε τις σελίδες που παραθέσαμε στο άρθρο μας, ειδικά σε ό,τι αφορά την προσέγγιση στο σπίτι.

Επειδή η δυσγραφία είναι χρόνια δε σημαίνει ότι δε μπορεί ν’ αντιμετωπιστεί. Έτσι, η θεραπεία και η εξάσκηση είναι οι καλύτεροι σύμμαχοι για ένα παιδί με δυσγραφία. Με υπομονή και αφοσίωση, ένα άτομο με αυτή την πάθηση μπορεί να καταφέρει να είναι αυτόνομο, μέχρις ενός σημείου, στη γραφή.