Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας
Όπως δηλώνει και το όνομά της η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας ή ΔΕΠΥ είναι μια νευρολογική διαταραχή η οποία εκδηλώνεται κατά την παιδική ηλικία. Γενικά, επηρεάζει πάνω από το 5% των παιδιών παγκοσμίως. Επιπλέον, είναι συχνότερη στα αγόρια παρά στα κορίτσια.
Ευτυχώς, μελέτες έχουν δείξει ότι η διαταραχή ανταποκρίνεται καλά στην έγκαιρη διάγνωση και τη σωστή θεραπεία. Ας μάθουμε περισσότερα γι’ αυτή την ασθένεια.
Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας
Αίτια
Εξαιτίας της πολυπλοκότητας της διαταραχής, δε μπορεί να προσδιοριστεί μια μοναδική αιτία. Αποτελεί μια ετερογενή διαταραχή με διάφορους υποτύπους οι οποίοι είναι αποτέλεσμα διαφορετικών παραγόντων.
Οι ειδικοί δε γνωρίζουν την ακριβή αιτία της. Όμως, ανακάλυψαν ότι οι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν μεγάλη επίδραση στην ανάπτυξή της. Σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για προγεννητικούς, περιγεννητικούς, και μεταγεννητικούς παράγοντες.
Επιπλέον, η ΔΕΠΥ έχει 76% κληρονομικότητα. Αυτό σημαίνει ότι, κατά μέσο όρο, το 76% των παραγόντων που σχετίζονται με τη διαταραχή έχουν σχέση με τα γονίδια και το υπόλοιπο ποσοστό με μη-γενετικούς παράγοντες.
Τέλος, έχει φανεί ότι οι συγγενείς των ατόμων με αυτή τη νευρολογική διαταραχή κινδυνεύουν πέντε φορές περισσότερο να την εμφανίσουν απ’ ότι αυτοί που δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Παιδιά που κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι με τους γονείς τους
Συμπτώματα
Τυπικά, τα παιδιά που υποφέρουν από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας ίσως έχουν φτωχή κοινωνική και σχολική απόδοση.
Η διαταραχή έχει τρία κύρια συμπτώματα: έλλειψη προσοχής, υπερκινητικότητα, και παρορμητικότητα. Αυτά τα συμπτώματα εκδηλώνονται μόνα τους σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό ανάλογα με τον υποτύπο.
- Αρχικά, στον απρόσεκτο υποτύπο, τα κυριότερα συμπτώματα είναι η ελλειμματική προσοχή. Αυτός είναι συχνότερος στα κορίτσια και έχει μεγάλη επίπτωση στην ακαδημαϊκή πορεία του ατόμου.
- Από την άλλη, τα παιδιά με υπερδραστήριο-παρορμητικό υποτύπο ίσως είναι πιο υπερκινητικά και επιθετικά.
- Ο τελευταίος υποτύπος, γνωστός ως συνδυασμένος, είναι και ο συχνότερος. Έχει μεγάλη επίδραση στη γενική απόδοση.
Στη συνέχεια, τα συμπτώματα της ελλειμματικής προσοχής, της υπερκινητικότητας, και της παρορμητικότητας για να συνδεθούν με τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας, πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις:
- Πρώτα, τα συμπτώματα πρέπει να εκδηλώνονται πριν την ηλικία των 7 ετών.
- Επίσης, το παιδί θα πρέπει να τα εμφανίζει συνέχεια για τουλάχιστον έξι μήνες.
- Επιπλέον, τα συμπτώματα θα πρέπει να επηρεάζουν το παιδί σε τουλάχιστον δύο διαφορετικά περιβάλλοντα.
- Τέλος, αυτά τα συμπτώματα θα πρέπει να κάνουν σημαντικά δυσκολότερη τη ζωή του παιδιού σας. Γι’ αυτό, επηρεάζεται και η απόδοσή του.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας;
Πρώτα απ’ όλα, η ψυχολογική θεραπεία βοηθά τον έλεγχο των συμπτωμάτων για τη διαταραχή και βελτιώνει την απόδοση του παιδιού.
Ωστόσο, η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας στα παιδιά και τους εφήβους θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα με τις ανάγκες του/ης ασθενούς. Δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία για τη ΔΕΠΥ. Έτσι, οι τρόποι αντιμετώπισης έχουν ως στόχο τη βελτίωση των συμπτωμάτων και τη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης άλλων σχετικών ασθενειών.
Τυπικά, οι ειδικοί προτείνουν συνδυαστική θεραπεία για τα παιδιά και τους εφήβους στων οποίων την καθημερινότητα η ΔΕΠΥ έχει μέτριες ή σοβαρές επιπτώσεις. Σε αυτές περιλαμβάνονται η συμπεριφορική, η φαρμακευτική, και η ψυχολογική θεραπεία και η ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση.
1. Ψυχολογική θεραπεία
Οι ψυχολογικές παρεμβάσεις που έχουν φέρει καλά αποτελέσματα βασίζονται στις αρχές της γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας.
Αυτές περιλαμβάνουν:
- Τη συμπεριφορική θεραπεία.
- Την γονεϊκή εκπαίδευση.
- Τη γνωστική θεραπεία.
- Την εκπαίδευση στις κοινωνικές δεξιότητες.
2. Ψυχοπαιδαγωγική θεραπεία
Στη συνέχεια, η ψυχοπαιδαγωγική παρέμβαση είναι ο θεμέλιος λίθος της συνδυασμένης θεραπείας.
Βασικά, περιλαμβάνει μια σειρά επεμβάσεων. Αυτές καλύπτουν ένα εύρος, από τη βελτίωση της ακαδημαϊκής απόδοσης του παιδιού έως τη βελτίωση στο σχολικό περιβάλλον.
3. Φαρμακευτική θεραπεία
Η φαρμακευτική θεραπεία βοηθά στη μείωση των κύριων συμπτωμάτων της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας. Αυτή μπορεί να οδηγήσει στη βελτίωση της ακαδημαϊκής απόδοσης και της συμπεριφοράς.
Ταυτόχρονα, ενισχύει την επίδραση της ψυχολογικής, αλλά και της ψυχοπαιδαγωγικής παρέμβασης. Η μεθυλφαινιδάτη είναι ένα δημοφιλές, στους γιατρούς, διεγερτικό το οποίο συνταγογραφείται γι’ αυτή την διαταραχή.
Διαβάστε επίσης: Νευρικά ξεσπάσματα στα παιδιά: συμβουλές για πρόληψη
Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας – Η πραγματικότητα
Η διαταραχή μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμηση του παιδιού.
Πρόκειται για μια συχνή ασθένεια. Όμως, η πραγματικότητα είναι πως υπάρχει μεγάλη άγνοια γύρω από αυτή.
Δυστυχώς, ελάχιστοι άνθρωποι είναι καλά πληροφορημένοι για τη διαταραχή. Επιπλέον, πολλοί άλλοι πιστεύουν λανθασμένα ότι η ΔΕΠΥ προκαλείται εξαιτίας μιας αποδιοργανωμένης οικογένειας ή από το σχολικό περιβάλλον.
Η έλλειψη πληροφοριών για τη διαταραχή έχει άμεση επίπτωση στους/ις ασθενείς και τις οικογένειές τους, τους φίλους, και άλλους ανθρώπους γύρω τους. Η λανθασμένη πληροφόρηση ή η έλλειψη πληροφόρησης οδηγούν στον στιγματισμό, την απάθεια, και την έλλειψη ενδιαφέροντος για τη διαταραχή.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Asociación Americana de Psiquiatría (APA) (2013). Manual Estadístico y Diagnóstico de los Trastornos Mentales, quinta edición (DSM-5). Washington, DC: APA.
- Faraone, S. V., & Larsson, H. (2019). Genetics of attention deficit hyperactivity disorder. Molecular Psychiatry, 24(4), 562–575. https://doi.org/10.1038/s41380-018-0070-0
- Lopez, P. L., Torrente, F. M., Ciapponi, A., Lischinsky, A. G., Cetkovich-Bakmas, M., Rojas, J. I., Romano, M., & Manes, F. F. (2018). Cognitive-behavioural interventions for attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) in adults. TheCochrane Database of Systematic Reviews, 3(3), CD010840. https://doi.org/10.1002/14651858.CD010840.pub2
- Osland, S. T., Steeves, T. D., & Pringsheim, T. (2018). Pharmacological treatment for attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) in children with comorbid tic disorders. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 6(6), CD007990. https://doi.org/10.1002/14651858.CD007990.pub3