Προσοχή! 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τον ιό Ζίκα

Οι έγκυες γυναίκες ανήκουν στην ομάδα υψηλότερου κινδύνου για τον ιό Ζίκα καθώς μπορεί να προκαλέσει γενετικές ανωμαλίες και μικροκεφαλία και γι' αυτό το λόγο ο έλεγχος του ιού είναι ζωτικής σημασίας για όλους τους γιατρούς παγκοσμίως.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από ψυχολόγο Valeria Sabater.

Τελευταία ενημέρωση: 30 Ιανουαρίου, 2023

Τι γνωρίζετε για τον ιό Ζίκα; Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κοινοποιήσει μια σημαντική προειδοποίηση: ο ιός Ζίκα μεταδίδεται με το κουνούπι Τίγρης (Aedes aegypti) και σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί μέχρι τώρα, έχει παρατηρηθεί σε τουλάχιστον 15 πολιτείες στην Ν. Αμερική.

Αυτό που προκαλεί μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι σήμερα, σύμφωνα με τα περισσότερα εθνικά ιδρύματα υγείας, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση των επιδράσεων του ιού. Ωστόσο, με τη λήψη επαρκών μέτρων πρόληψης και γνωρίζοντας όλες τις πληροφορίες που μπορείτε να βρείτε σχετικά με τον ιό, είναι πολύ πιθανό αρκετοί άνθρωποι να μπορέσουν να προστατεύσουν σωστά τον εαυτό τους.

Σύμφωνα με τους περισσότερους γιατρούς, ο ιός Ζίκα προκαλεί εξάνθημα και πυρετό. Μόνο οι άνθρωποι που έχουν αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα κινδυνεύουν να πεθάνουν από αυτό τον ιό.

Προς το παρόν, το βασικό πρόβλημα είναι ένα πολύ πιο ανησυχητικό φαινόμενο: ο ιός από μόνος του μπορεί να προσβάλλει τα έμβρυα μέσα στη μήτρα και να προκαλέσει σοβαρές γενετικές ανωμαλίες.

Στο σημερινό άρθρο θα σας προσφέρουμε όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον ιό Ζίκα

Ο ιός Ζίκα είναι παρόμοιος με το δάγκειο και κίτρινο πυρετό. Προέρχεται από μια περιοχή της Ουγκάντα γνωστή ως Ζίκα, εξ ου και η ονομασία του μέχρι τότε άγνωστου ιού, ο οποίος ανακαλύφτηκε ότι προσβάλλει και τις μαϊμούδες.

Ανακαλύφτηκε το 1947 αλλά δεν ήταν ευρέως γνωστός μέχρι το 2007 όπου ο ιός έκανε την εμφάνισή του στους ανθρώπους και μόλυνε περίπου 8.000 ανθρώπους στο νησί της Μικρονησίας, του Ειρηνικού Ωκεανού.

Εκείνη την εποχή, τα πιο κοινά συμπτώματα του ιού ήταν σοβαρό εξάνθημα, πόνος στις αρθρώσεις και κόπωση.

Αλλά αν το ξέσπασμα του 2007 συνέβη λόγω της μετάδοσης από την Αφρική στη Μικρονησία, υπήρξαν αλλαγές στον ιό κατά το διάστημα αυτό και το 2015 άρχισαν να παρατηρούνται πιο ανησυχητικά φαινόμενα στην Αμερική, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης μικροκεφαλίας στα νεογέννητα.

Γιατί σήμερα ο ιός Ζίκα είναι διαφορετικός

• Το Ινστιτούτο Παστέρ στη Γουιάνα διεξάγει μελέτες για τον ιό Ζίκα, όπου αναλύουν αυτό το παθογόνο που έχει πλέον εξαπλωθεί στο μεγαλύτερο μέρος της Ν. Αμερικής.
• Αν και μπορεί να προσβάλλει εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, ο ιός Ζίκα προκαλεί θάνατο μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις: όταν οι άνθρωποι πάσχουν από άλλα αναπνευστικά νοσήματα, μολυσματικές ασθένειες, σοβαρά καρδιακά νοσήματα ή κόπωση.
• Αυτό που προκαλεί τα τρέχοντα υψηλά επίπεδα συναγερμού είναι αυτό που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου – η τρέχουσα κατάσταση του ιού Ζίκα προσβάλλει έμβρυα, προκαλώντας μικροκεφαλία.
• Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, στη Βραζιλία από το 2010 έως και το 2014 παρατηρήθηκαν 150 και 200 κρούσματα μικροκεφαλίας αντίστοιχα. Αυτός ο αριθμός γίνεται εξαιρετικά ανησυχητικός λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2015 είχαμε 3.895 κρούσματα.
• Το τρέχον στέλεχος του ιού Ζίκα προέρχεται από έναν ασιατικό γονότυπο ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με το αρχικό γνωστό στέλεχος που προέκυψε από την περιοχή Ζίκα της Ουγκάντα.

Το ιστορικό του ιού Ζίκα που πλήττει την Ν. Αμερική σήμερα έχει χαρτογραφηθεί πλήρως. Αυτό μας κάνει να ελπίζουμε ότι σύντομα θα υπάρχει θεραπεία και εμβόλιο.

Πώς μεταδίδεται ο ιός Ζίκα;

Είναι πιο πιθανό να μολυνθείτε από τον ιό Ζίκα με το τσίμπημα του κουνουπιού Τίγρης (Aedes aegypti).

Δεν αρκεί η εφαρμογή κάποιου απωθητικού κουνουπιών ή η αποφυγή των στάσιμων νερών γύρω από το σπίτι σας. Να θυμάστε ότι η τρέχουσα μορφή του ιού μπορεί να μεταδοθεί και με τους ακόλουθους τρόπους:

• Σεξουαλική μετάδοση (ο ιός παραμένει στο σπέρμα για μεγάλο χρονικό διάστημα).
• Περιγεννητική λοίμωξη από τη μητέρα στο έμβρυο μέσω του κυκλοφορικού αν και πρέπει να αναφερθεί ότι δεν μεταδίδεται με το θηλασμό.

Συμπτώματα από τον ιό Ζίκα

Εφόσον σας τσιμπήσει κάποιο μολυσμένο κουνούπι μπορεί να περάσουν δυο έως και εφτά ημέρες μέχρι να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα. Αλλά να θυμάστε ότι μόνο ένας στους τέσσερις ανθρώπους προσβάλλεται από τον ιό.

Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κνησμό και ερεθισμό του δέρματος

Ένας εύκολος τρόπος για να ξεχωρίσετε τον ιό Ζίκα από αλλεργίες ή από άλλα είδη δερματικών αντιδράσεων είναι ο έντονος μυϊκός πόνος και η κόπωση.

Οι νευρολογικές ή αυτοάνοσες επιπλοκές είναι σπάνιες αλλά τους τελευταίους μήνες έχουν καταγραφεί μερικές στη Βραζιλία.

 Έγκυες γυναίκες για τον ιό Ζίκα

Όπως καταλαβαίνετε, η μεγαλύτερη ανησυχία για τον ιό Ζίκα πηγάζει από τον ανησυχητικό αριθμό των παιδιών που γεννιούνται με μικροκεφαλία.

Η κατηγορία υψηλότερου κινδύνου για την πρόσληψη του ιού πλέον περιλαμβάνει τις γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν ή είναι ήδη έγκυες και διαμένουν σε χώρες ή περιοχές με αναφερθέντα κρούσματα.

Σήμερα αυτές οι χώρες είναι οι παρακάτω:

Μεξικό, Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ, Ονδούρα, Αϊτή, Πουέρτο Ρίκο, νησί Άγιος Μαρτίνος, Γουαδελούπη, Μαρτινίκα, Μπαρμπάντος, Παναμά, Εκουαδόρ, Κολομβία, Βενεζουέλα, Γουιάνα, Σουρινάμ, Γαλλική Γουιάνα, Βραζιλία, Βολιβία και Παραγουάη.

Το επιδημιολογικό δελτίο της Βραζιλίας έχει αναφέρει τα περισσότερα κρούσματα και ήδη διερευνάται η σχέση του ιού με το θάνατο 46 βρεφών τη φετινή χρονιά.

Επιπλέον, στις αρχές Ιανουαρίου αναφέρθηκε ο πρώτος θάνατος στις Ηνωμένες Πολιτείες ενός νεογέννητου. Συνεπώς, προς το παρόν το πρόβλημα συνεχίζει να εξαπλώνεται.

Είμαι έγκυος, τι μπορώ να κάνω;

Προς το παρόν οι συστάσεις για τους ανθρώπους που ζουν εκτός Αμερικής είναι ξεκάθαρες: αν είστε έγκυος μην ταξιδεύετε σε οποιαδήποτε από τις χώρες που αναφέραμε παραπάνω.

Αλλά…τι γίνεται με όλες εκείνες τις έγκυες γυναίκες που ζουν σε αυτές τις χώρες;

Οι γιατροί έχουν ζητήσει από αυτές τις γυναίκες να λάβουν τα παρακάτω προληπτικά μέτρα:

• Να φορούν μπλούζες με μακρύ μανίκι και παντελόνια για να αποφύγουν το τσίμπημα των κουνουπιών.
• Να χρησιμοποιούν απωθητικό κουνουπιών.
• Να εξαλείφουν τα σημεία γύρω από το σπίτι που συγκεντρώνουν λιμνάζοντα νερά, όπως γλάστρες, και να ελέγχουν τα σημεία που εμφανίζουν υγρασία και μπορούν να προσελκύσουν τα έντομα. Να κοιμούνται με κουνουπιέρα.
• Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει όλες οι γυναίκες που κυοφορούν ή εκείνες που προσπαθούν να συλλάβουν, να επισκέπτονται το γιατρό τους για τακτικά τσεκάπ και να ενημερώνονται συνεχώς για το θέμα.

Οι λόγοι που ο ιός Ζίκα προκαλεί γενετικές ανωμαλίες

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, η Βραζιλία έχει αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο όγκο σοβαρών παρενεργειών του ιού Ζίκα, συμπεριλαμβανομένης της μικροκεφαλίας στα βρέφη. Εκεί διεξάγονται αναρίθμητες μελέτες για τον προσδιορισμό των αιτιών και των πιθανών θεραπειών για αυτή την ασθένεια.

• Ο κίνδυνος μικροκεφαλίας και άλλων γενετικών ανωμαλιών έχει συσχετιστεί με μια λοίμωξη που προκαλεί ο ιός Ζίκα κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. 
• Η μικροκεφαλία είναι μια πολύ σπάνια πάθηση που είναι είτε γενετική είτε προκαλείται από την έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες (τοξικούς ή μολυσματικούς).
• Τα παιδιά που γεννιούνται με αυτή την ανωμαλία έχουν πολύ μικρότερη περίμετρο κεφαλής από τα φυσιολογικά παιδιά, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η ανάπτυξή τους. Ενδέχεται να πάσχουν από επιληπτικές κρίσεις, να αντιμετωπίζουν δυσκολία στο φαγητό ή κινδυνεύουν ακόμη και να πεθάνουν κατά τις πρώτες λίγες ημέρες της ζωής τους.
• Στις μέρες μας, δεν υπάρχει κάποια ειδική θεραπεία για τη μικροκεφαλία.

Είμαι έγκυος, πώς μπορώ να ξέρω αν το μωρό μου πάσχει από μικροκεφαλία;

Η μικροκεφαλία μπορεί να διαγνωστεί στη μήτρα μέσω ενός προγεννητικού υπερηχογραφήματος. Αλλά για ακριβή αποτελέσματα, θα πρέπει να περιμένετε μέχρι το τρίτο τρίμηνο αλλά ακόμη και αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι πάντα αξιόπιστα.

Η διάγνωση γίνεται συνήθως μετά τη γέννα. Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί σοβαρότητας για τη μικροκεφαλία και μερικά παιδιά, με επαρκή υποστήριξη, μπορούν να ζουν μια σχετικά φυσιολογική ζωή.

Παρόλα αυτά, η μικροκεφαλία σχεδόν πάντα συνοδεύεται από κάποιο είδος μαθησιακών δυσκολιών.

Συμπεράσματα

Ο ιός Ζίκα και η σχετική προειδοποίηση ισχύει σήμερα σε 18 χώρες περίπου και περιοχές σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική και σύντομα μπορεί να επεκταθεί σε 20 χώρες.

Τα τελευταία νέα είναι ότι ο ιός Ζίκα πλησιάζει τη Τζαμάικα και την Καραϊβική. Οι ιατρικοί οργανισμοί προτείνουν στις γυναίκες να καθυστερήσουν τη σύλληψη όσο περισσότερο γίνεται κατά τη διάρκεια της τρέχουσας επιδημίας και να προστατεύουν τον εαυτό τους από τα κουνούπια.

Είναι πολύ σημαντικό να επισκεφτείτε το γιατρό σας αν υποψιάζεστε ότι αντιμετωπίζετε τα συμπτώματα του ιού Ζίκα και μη διστάσετε να ακολουθήσετε όλες τις συστάσεις του. Επί του παρόντος, οι έρευνες κατάφεραν να εντοπίσουν πού βρίσκεται ο ιός, από πού προήλθε και πώς εξαπλώνεται κι επομένως υπάρχει ελπίδα για εμβόλιο σύντομα.

Με περισσότερες λεπτομέρειες, αλλαγές στη συμπεριφορά και την υποστήριξη ιατρικών επαγγελματιών και ερευνητών θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την επιδημία του ιού Ζίκα.