Πώς μπορεί να υπολογιστεί ο γλυκαιμικός δείκτης;

Ο γλυκαιμικός δείκτης είναι χρήσιμος για τα άτομα με διαβήτη, αλλά και για όσους/ες υποφέρουν από υπογλυκαιμία. Από τι αποτελείται; Πώς υπολογίζεται; Θα σας μιλήσουμε γι' αυτόν σε αυτό το άρθρο.

Έχει εξετασθεί και εγκριθεί από: γιατρό Leonardo Biolatto.

Έχει γραφτεί από Carmen Martín

Τελευταία ενημέρωση: 21 Δεκεμβρίου, 2022

Ο γλυκαιμικός δείκτης είναι μια παράμετρος η οποία έχει αποκτήσει σημασία τα τελευταία χρόνια, ειδικά για τα άτομα με διαβήτη. Αυτή η παράμετρος μετρά την ικανότητα του φαγητού ν’ αυξάνει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Το σάκχαρο είναι το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα, το οποίο δημιουργείται έπειτα από την πέψη των υδατανθράκων στις τροφές.

Δημιουργήθηκε πριν από περίπου 30 χρόνια προκειμένου να χωριστούν σε κατηγορίες οι τροφές, ανάλογα με την ταχύτητα με την οποία αυξάνουν τα επίπεδα γλυκόζης. Όμως, η χρησιμότητά της δεν περιορίζεται μονάχα στα άτομα με διαβήτη. Σε αυτό το άρθρο, θα σας εξηγήσουμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον γλυκαιμικό δείκτη.

Τι είναι ο γλυκαιμικός δείκτης;

Για να καταλάβετε τι είναι ο γλυκαιμικός δείκτης, είναι σημαντικό να μιλήσουμε πρώτα για τον διαβήτη. Ο διαβήτης είναι μια ασθένεια που επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα δεν παράγει ινσουλίνη ή δε τη χρησιμοποιεί σωστά. Η ινσουλίνη επιτρέπει την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα.

Όταν συμβεί αυτό, η παραπανίσια γλυκόζη μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ζημιά με τον καιρό. Πολλές μελέτες συνδέουν τον διαβήτη με ασθένειες της καρδιάς, των ματιών, και των νεφρών.

Γι’ αυτό αναδείχθηκε ο γλυκαιμικός δείκτης, προκειμένου να μπορούν οι άνθρωποι να μετρούν το σάκχαρό τους μετά την κατανάλωση διαφορετικών τροφών. Έτσι, κατέστη δυνατή η ορθότερη επιλογή τροφών από τους ανθρώπους ανάλογα με την κατάσταση της υγείας τους.

Παραδείγματος χάρη, ένα διαβητικό άτομο χρειάζεται τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Ωστόσο, αν κάποιος/α υποφέρει από υπογλυκαιμία (μια απειλητική ασθένεια που τη χαρακτηρίζει το χαμηλό σάκχαρο), χρειάζεται τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη.

Πώς υπολογίζεται ο γλυκαιμικός δείκτης;

Εν ολίγοις, μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για μια αριθμητική έκφραση που δηλώνει τον τρόπο με τον οποίο διαφέρει η γλυκόζη μετά την κατανάλωση ενός συγκεκριμένου φαγητού. Για την ακρίβεια, είναι μια απλή εργαστηριακή εξέταση. Στις μέρες μας, υπάρχουν πολλές συσκευές υπολογισμού που σας επιτρέπουν να γνωρίζετε τον γλυκαιμικό δείκτη των τροφών.

Χρησιμοποιείται για να καθοριστεί ο ρυθμός με τον οποίο οι υδατάνθρακες περνούν στο αίμα ως γλυκόζη. Η κλίμακά του κυμαίνεται από το 0 ως το 110. Έχουμε λοιπόν:

• Από 0 ως 55 είναι ο χαμηλός δείκτης.
• Από 56 ως 69 είναι ο μέσος δείκτης.
• Από 70 ως 110 είναι ο υψηλός γλυκαιμικός δείκτης.

Έτσι, όσο μεγαλύτερη η τιμή, τόσο πιο γρήγορα θα αυξηθεί η γλυκόζη στο αίμα. Οι διαβητικοί/ες θα πρέπει να αποφεύγουν αυτή την αύξηση γλυκόζης. Πρόκειται λοιπόν για χρήσιμο εργαλείο ώστε να προγραμματίζουν τα γεύματά τους έχοντας αυτόν τον δείκτη κατά νου.

Πώς ποικίλλει

Ο γλυκαιμικός δείκτης των τροφών ποικίλλει εξαρτώμενος από παράγοντες όπως ο τρόπος παρασκευής ή η μορφή της κατανάλωσης. Για παράδειγμα, ο χυμός έχει υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη απ’ ότι το φρούτο στη φυσική του μορφή.

Όπως προαναφέραμε, αυτή η παράμετρος μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να προγραμματίζουν τα γεύματά τους. Όμως, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που τον επηρεάζουν, όπως το γλυκαιμικό φορτίο. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν/μία ειδικό πριν ξεκινήσετε κάποια δίαιτα.

Επίσης, ο γλυκαιμικός δείκτης του ίδιου φαγητού διαφέρει εξαρτώμενος από συγκεκριμένους παράγοντες. Παραδείγματος χάρη, στην περίπτωση των φρούτων ή των λαχανικών, αυτή η παράμετρος αυξάνεται όσο ωριμάζουν τα προϊόντα.

Ομοίως, ο τρόπος παρασκευής και η μορφή της κατανάλωσης επηρεάζουν επίσης τον δείκτη. Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός πως ακόμη και ο τρόπος που ψήνεται ένα ψωμί μπορεί να επηρεάσει τον δείκτη.

Ο τρόπος παρασκευής ενός φαγητού μπορεί να επηρεάσει το βαθμό του δείκτη. Ο χρόνος για τον οποίο μαγειρεύονται τα μακαρόνια καθορίζει το πόσο υψηλός ή χαμηλός θα είναι ο δείκτης. Τα μακαρόνια αλ ντέντε έχουν μικρότερο γλυκαιμικό δείκτη από αυτά που μαγειρεύτηκαν για περισσότερο χρόνο.

Συμπέρασμα

Ο γλυκαιμικός δείκτης είναι μια χρήσιμη παράμετρος για ορισμένες περιπτώσεις, όπως για τα άτομα με διαβήτη όπου επιτρέπει σε αυτά να έχουν έναν σχετικό έλεγχο της διακύμανσης του σακχάρου τους μετά την κατανάλωση φαγητού.

Γενικά, κάποιες από τις πιο συνιστώμενες τροφές είναι τα όσπρια, τα λαχανικά, και τα περισσότερα φρούτα. Οι ίνες έχουν την τάση να μειώνουν τον γλυκαιμικό δείκτη των τροφών.

Από την άλλη, μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να γνωρίζουν πώς να βοηθήσουν άτομα που υποφέρουν από υπογλυκαιμία. Σε αυτή την περίπτωση, η επιλογή ενός τροφίμου με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη θα βοηθήσει την κατάσταση.

Όμως, είναι καλύτερο να συμβουλευτείτε έναν/μία γιατρό ή διατροφολόγο για να μάθετε παραπάνω γι’ αυτό το ζήτημα πριν λάβετε αποφάσεις που θα επηρεάσουν τη διατροφή σας.