Αποτρέψτε την ανακατωσούρα και τη ναυτία από τη χημειοθεραπεία
Οι ασθενείς φοβούνται περισσότερο για την ανακατωσούρα και τη ναυτία από τη χημειοθεραπεία. Πρόκειται για δύο από τις συχνότερες παρενέργειες. Η αποτροπή τους μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής και έτσι οι ασθενείς θα μπορούν να αφοσιωθούν περισσότερο στη θεραπεία.
Σήμερα έχουμε περισσότερες επιλογές για να αποτραπεί η ναυτία από τη χημειοθεραπεία. Ωστόσο, οι ασθενείς τις χρησιμοποιούν λανθασμένα πολλές φορές. Ίσως επειδή δεν τις έχουν συνηθίσει, ή ίσως επειδή αισθάνονται πιο άνετα με την κατάχρησή τους.
Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν την ανακατωσούρα και τη ναυτία από τη χημειοθεραπεία εξαρτώνται από τον ασθενή και τη θεραπεία του. Αυτοί οι δύο παράγοντες μπορούν να καθορίσουν την ένταση της παρενέργειας.
Κατηγοριοποιώντας την ανακατωσούρα και τη ναυτία από τη χημειοθεραπεία
Ανάλογα με το πότε υποφέρει από αυτές τις παρενέργειες ο ασθενής, μπορούμε να κατατάξουμε την ανακατωσούρα σε τρεις κύριες ομάδες:
- Οξεία έμεση (εμετός): Αυτό συμβαίνει μέσα στις πρώτες 24 ώρες μετά τη χημειοθεραπεία.
- Καθυστερημένη έμεση: Τα πρώτα σημάδια ανακατωσούρας και ναυτίας μπορούν να φανούν μετά τις πρώτες 24 ώρες. Μετά τη χορήγηση της θεραπείας μπορούν να επιμείνουν για 6-7 ημέρες. Η σισπλατίνη είναι το φάρμακο που χρησιμοποιείται στη χημειοθεραπεία και συνδέεται με αυτές τις ανεπιθύμητες ενέργειες.
- Προκαταβολική έμεση: Συμβαίνει μέσα σε 24 ώρες πριν τη χημειοθεραπεία. Αναφορές δείχνουν ότι μετά τον τρίτο ή τέταρτο κύκλο το 20-40% των ασθενών υποφέρει από προκαταβολική έμεση.
Ανακατωσούρα και ναυτία από τη χημειοθεραπεία – Πρόληψη και αντιμετώπιση
Οι θεραπείες και τα μέτρα πρόληψης ίσως διαφέρουν ανάλογα με το είδος της ανακατωσούρας που προκαλούν τα φάρμακα της χημειοθεραπείας.
Οξεία έμεση
Για πολλά χρόνια, τα κύρια φάρμακα που βοηθούν στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της ναυτίας και της οξείας έμεσης είναι οι ντοπαμινεργικοί ανταγωνιστές, τα αντιισταμινικά, τα κορτικοστεροειδή, τα κανναβινοειδή και οι βενζοδιαζεπίνες.
Παρότι η αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων ποικίλλει, μπορούν να προκαλέσουν και σοβαρές παρενέργειες. Από τότε που εμφανίστηκε ο ανταγωνιστής του υποδοχέα σεροτονίνης, έγινε διαθέσιμη μια νέα κλάση φαρμάκων. Αυτά είναι αποτελεσματικότερα και έχουν λιγότερο σοβαρές παρενέργειες και σε μικρότερη συχνότητα.
Σε επαρκείς δόσεις, οι τέσσερις υπάρχοντες ανταγωνιστές 5-HT3 υποδοχέα – ονδανσετρόνη, γρανισετρόνη, δολασετρόνη, τροπιεστρόνη – είναι εξίσου αποτελεσματικοί στην πρόληψη του εμετού που προκαλείται από την ήπια ή υψηλά εμετική χημειοθεραπεία. Η απόφαση για το ποιο φάρμακο θα χρησιμοποιηθεί θα πρέπει να βασιστεί στη διαθεσιμότητα, την ευκολία, το κόστος, και τις παρενέργειες.
Καθυστερημένη έμεση
Η καθυστερημένη έμεση αντιμετωπίζεται πιο δύσκολα από την οξεία. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι πρόκειται για ανεπιθύμητη ενέργεια που ο ασθενής βιώνει συνήθως στο σπίτι του, οι επιλογές ελέγχου της είναι λιγότερες.
Αντιθέτως, είναι πιο σημαντική η επίδραση της οικογένειας και του ίδιου. Έτσι, όσο υπάρχει κίνδυνος καθυστερημένης ναυτίας και εμετού, ο ασθενής θα πρέπει να ενημερωθεί για τη σωστή χρήση αντιεμετικών φαρμάκων.
Ο επαρκής έλεγχος της ναυτίας και του εμετού που σχετίζονται με τη χημειοθεραπεία μειώνει τον κίνδυνο οξείας, καθυστερημένης, και προκαταβολικής έμεσης στους επόμενους κύκλους. Κάνοντάς τον πριν τον πρώτο κύκλο χημειοθεραπείας θα μειωθούν οι αχρείαστες επισκέψεις στον γιατρό και άρα θα μειωθεί το άγχος του ασθενή.
Σε αυτή την περίπτωση, οι ανταγωνιστές υποδοχέα σεροτονίνης δεν είναι τόσο αποτελεσματικοί. Τα κορτικοστεροειδή φάρμακα είναι οι πιο ενεργοί παράγοντες για την πρόληψη της καθυστερημένης έμεσης. Ο ασθενής θα πρέπει να τα λαμβάνει για 3-4 μέρες μετά τη χημειοθεραπεία.
Επιπλέον, όπως και με την πρόληψη της οξείας έμεσης, ο συνδυασμός αντιεμετικών φαρμάκων είναι πιο αποτελεσματικός απ’ ότι η χρήση ενός φαρμάκου μόνο.
Προκαταβολική έμεση
Ο καλύτερος τρόπος για να αποτραπεί η προκαταβολική έμεση είναι ο επαρκής έλεγχος της οξείας και της καθυστερημένης έμεσης.
Αν συμβεί αυτή η ανεπιθύμητη ενέργεια, τότε μπορεί να είναι αποτελεσματική η συμπεριφορική θεραπεία.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Καρκινοφοβία ή αλλιώς ο φόβος για τον καρκίνο
Συμπέρασμα
Ο στόχος οποιασδήποτε αντιεμετικής θεραπείας είναι να αποτρέψει πλήρως την έναρξη της ναυτίας και του εμετού από τη χημειοθεραπεία.
Το παραπάνω βελτιώνει αισθητά την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νοσηλείας, αλλά και στο σπίτι.
Δυστυχώς, παρά την πρόοδο που έχουμε δει τα τελευταία 20 χρόνια, αυτός ο στόχος δε μπορεί να επιτευχθεί εύκολα. Όπως προαναφέραμε, η ναυτία συνεχίζει να αποτελεί μια συχνή και ανησυχητική παρενέργεια σε ασθενείς που κάνουν χημειοθεραπεία.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Carretero Colomer, M. (2001). Ondansetrón. Offarm: Farmacia y Sociedad.
- FERREIRA, R. G., & FRANCO, L. F. de R. (2017). EFEITOS COLATERAIS DECORRENTES DO TRATAMENTO QUIMIOTERÁPICO NO CÂNCER DE MAMA: revisão bibliográfica. REVISTA DA UNIVERSIDADE VALE DO RIO VERDE. https://doi.org/10.5892/ruvrd.v15i2.3759
- Haro, L. M., Mondéjar, R., Muñoz, M. del M., Molina, M. J., Olaverri, A., & Santiago, J. A. (2013). Tratamiento psicológico de las náuseas y vómitos anticipatorios inducidos por quimioterapia o radioterapia. Psicooncologia. https://doi.org/10.5209/rev_PSIC.2013.v10.n2-3.43450