Αριστοτέλης: Οι 6 πιο σημαντικές συνεισφορές του

Ο Αριστοτέλης μας άφησε πολυάριθμα έργα σε διάφορους γνωστικούς τομείς. Στην πραγματικότητα, θεωρείται ότι είναι ο ιδρυτής αρκετών σύγχρονων κλάδων.

Ο Αριστοτέλης (384 π.Χ. – 322 π.Χ.) ήταν Έλληνας φιλόσοφος του οποίου οι σκέψεις είχαν μεγάλη επιρροή στην πνευματική ανάπτυξη της Δύσης. Αυτός ο στοχαστής εργάστηκε σε διαφορετικά γνωστικά πεδία, όπως η φυσική, η βιολογία, η ζωολογία, η βοτανική, η ψυχολογία, η πολιτική θεωρία, η ηθική και η λογική. Γι’ αυτό τον εκτιμούν ως πολυμαθή. Θα δούμε τις μεγάλες συνεισφορές του Αριστοτέλη σήμερα.

Όταν σκεφτόμαστε τις συνεισφορές του Αριστοτέλη, μπορούμε να επισημάνουμε τη δημιουργία της τυπικής λογικής, την πρώτη ταξινόμηση των έμβιων όντων, τη σημασία της παρατήρησης για την απόκτηση επιστημονικής γνώσης, τα πρώτα στοιχεία σχετικά με το σφαιρικό σχήμα της Γης και τη κλασική θεωρία των κυβερνητικών συστημάτων.

Οι συνεισφορές του παρέμειναν έγκυρες για αιώνες και μερικές από αυτές ισχύουν και σήμερα. Παρακάτω, θα εξετάσουμε λεπτομερώς τις πιο σημαντικές συνεισφορές του και πώς επηρέασαν την ανάπτυξη διαφορετικών κλάδων.

Αριστοτέλης: Οι κύριες συνεισφορές

Ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αριστοτελικής σκέψης είναι η κλίση προς την επιστημονική και τεκμηριωμένη λογική στη μελέτη της φύσης – ένα χαρακτηριστικό που οι προκάτοχοί του δεν έλαβαν υπόψη. Αυτός είναι ίσως ο λόγος που οι συνεισφορές του έχουν αντέξει στο χρόνο και μερικές εξακολουθούν να ισχύουν σε διαφορετικούς κλάδους όπως τα μαθηματικά, η φυσική, η βιολογία και η πολιτική.

1. Η δημιουργία ενός συστήματος λογικής σκέψης

Ο Αριστοτέλης θεωρείται ο θεμελιωτής της λογικής, καθώς δημιούργησε το πρώτο λογικό σύστημα που ανέλυσε τις αρχές της εγκυρότητας ή της ακυρότητας του συλλογισμού. Αυτό το σύστημα είναι γνωστό ως κατηγορικός συλλογισμός και αποτελείται από ένα απαγωγικό επιχείρημα από το οποίο συνάγεται ένα συμπέρασμα από δύο προϋποθέσεις.

Ένας συλλογισμός αποτελείται από δύο προτάσεις που έχουν έναν κοινό συνειρμικό όρο, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται η νέα γνώση ή συμπέρασμα. Το χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός επαγωγικού επιχειρήματος είναι το εξής:

Όλοι οι άντρες είναι θνητοί. (Παροχή 1)

Όλοι οι Έλληνες είναι άντρες. (Παροχή 2)

Επομένως, όλοι οι Έλληνες είναι θνητοί. (Συμπέρασμα)

Σε αυτό το είδος επιχειρήματος, εάν οι προϋποθέσεις είναι αληθείς, τότε το συμπέρασμα πρέπει επίσης να είναι αληθές. Επομένως, αυτό το σύστημα κατέστησε δυνατή την ανάλυση της εγκυρότητας του ανθρώπινου συλλογισμού από την αλήθεια ή το ψεύδος των συμπερασμάτων.

Η θεωρία του συλλογισμού του Αριστοτέλη είχε μια άνευ προηγουμένου επιρροή στην ιστορία της δυτικής λογικής και συλλογισμού. Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή, εμφανίστηκαν λογικές προσεγγίσεις που βασίζονταν περισσότερο σε μαθηματικές συναγωγές και λιγότερο στην αβεβαιότητα των απίθανων υποθέσεων.

2. Επιδείξεις για το σφαιρικό σχήμα της Γης

Ο Αριστοτέλης ήταν ο πρώτος που υποστήριξε και απέδειξε ότι η Γη ήταν σφαιρική. Στήριξε το επιχείρημά του σε φυσικές επιδείξεις και χρησιμοποίησε επιχειρήματα βασισμένα στην παρατήρηση.

Στο έργο του Περί Ουρανού, υπάρχουν τρία επιχειρήματα με τα οποία προσπάθησε να αποδείξει τη σφαιρικότητα της Γης. Το πρώτο αναφέρεται στο γεγονός ότι κάθε τμήμα της γης τείνει προς το κέντρο. Επομένως, μια σφαίρα σχηματίζεται από συμβολή. Αυτή είναι μια λαμπρή υπόθεση για την εποχή του.

Το δεύτερο επιχείρημα αναφέρεται στο περίγραμμα της σκιάς της Γης όταν συμβαίνουν εκλείψεις, το οποίο δημιουργεί ένα κυρτό σχήμα. Από εκεί συμπεραίνει τη σφαιρικότητα του πλανήτη.

Τρίτον, κοίταξε την αλλαγή των άστρων, σύμφωνα με τη θέση μας. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του, η αλλαγή θέσης σημαίνει ότι μπορούμε να υποθέσουμε ότι η Γη είναι στρογγυλή.

3. Αριστοτέλης: Συνειρμική διαδικασία μάθησης

Αυτή είναι μια από τις πολλές συνεισφορές που έκανε ο Αριστοτέλης στον τομέα της ψυχολογίας. Έχει να κάνει με τη φύση της γνώσης. Για αυτόν τον στοχαστή, υπάρχουν 3 βασικές αρχές συσχέτισης που συμβάλλουν στη μάθηση:

• Ομοιότητα: Αυτός ο νόμος συσχέτισης δηλώνει ότι τείνουμε να συνδέουμε ερεθίσματα που είναι παρόμοια μεταξύ τους.
• Αντίθεση: Αυτό αναφέρεται στη συσχέτιση εννοιών που είναι αντίθετες ή πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Με άλλα λόγια, η σκέψη για ένα συγκεκριμένο στοιχείο μπορεί να δημιουργήσει μια έννοια που είναι το αντίθετο από αυτήν.
• Συνέχεια: Αυτός ο νόμος συσχέτισης υποδηλώνει ότι όσο πιο κοντά στο χρόνο συμβαίνουν δύο γεγονότα, τόσο πιο πιθανό είναι η εμφάνιση του ενός να φέρει στο νου το άλλο.

Ο Αριστοτέλης θεωρείται ο εμπνευστής του συνεταιρισμού. Οι συλλογισμοί του σε αυτό το θέμα είχαν μεγάλη επιρροή στους εμπειριστές φιλοσόφους.

4. Η πρώτη ταξινόμηση των έμβιων όντων

Όταν αναφερόμαστε στην ιστορία της βιολογίας, το πρώτο όνομα που εμφανίζεται είναι αυτό του Αριστοτέλη. Αυτός είναι ο λόγος που θεωρείται ο πατέρας αυτού του πεδίου. Αυτός ο μεγάλος στοχαστής ήταν ο πρώτος άνθρωπος που ταξινόμησε τα ζώα.

Για να το κάνει αυτό, χρησιμοποίησε χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε ορισμένα ζώα για να τα ταξινομήσει σε παρόμοιες ομάδες. Για παράδειγμα, με βάση την παρουσία αίματος, δημιούργησε δύο διαφορετικές ομάδες: τα ζώα με αίμα και αυτά χωρίς αίμα. Ομοίως, με βάση τον βιότοπό τους, τα κατέταξε σε αυτά που ζουν στο νερό και σε αυτά που ζουν στην ξηρά.

Αλλά οι συνεισφορές του Αριστοτέλη στη βιολογία δεν εξαντλούνται εδώ. Τόλμησε επίσης στη μελέτη του εμβρύου του πτηνού, κάτι που τον οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η καρδιά ήταν το πρώτο όργανο που αναπτύχθηκε.

Επίσης, με βάση το ίδιο συμπέρασμα, πρότεινε τη θεωρία της επιγένεσης, η οποία αντιτάχθηκε στην επικρατούσα πεποίθηση ότι τα όργανα ήταν εγγενώς παρόντα και αυξάνονταν σε μέγεθος καθώς γερνάμε.

5. Η σημασία της παρατήρησης στη φύση

Ο Αριστοτέλης υποστήριξε την παρατήρηση ως απαραίτητη διαδικασία για την κατανόηση του πώς λειτουργούν τα πράγματα. Για αυτόν, η παρατήρηση είναι το πρωταρχικό βήμα στη συλλογή και ταξινόμηση εμπειρικών δεδομένων προκειμένου να παραγγείλει και να ανακαλύψει την πραγματικότητα.

Αυτή η μεθοδολογία που βασίζεται στην παρατήρηση τον καθιστά έναν από τους πρώτους φιλοσόφους που παρουσίασαν μια συστηματική πραγματεία για την επιστημονική έρευνα.

Δίδαξε επίσης ότι ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα γεγονότα είναι θεμελιώδης για τον καθορισμό της μεθόδου μιας επιτυχημένης επιστημονικής έρευνας. Συμπεριέλαβε τη λογική ως σύστημα συλλογισμού στην επιστημονική μέθοδο. Αυτό επέτρεψε νέες μορφές έρευνας.

6. Διατύπωση της κλασικής θεωρίας των μορφών διακυβέρνησης

Οι πραγματείες και οι ιδέες του Αριστοτέλη συνέβαλαν στον τομέα της πολιτικής. Για αυτόν τον σπουδαίο στοχαστή, ένας πολιτικός είναι ανάλογος με τον τεχνίτη, με την έννοια ότι χρησιμοποιεί την παραγωγική γνώση για να λειτουργήσει, να παράγει και να διατηρήσει ένα νομικό σύστημα που ακολουθεί οικουμενικές αρχές προς έναν στόχο.

Επιπλέον, πρότεινε ένα σύστημα πολιτικής ταξινόμησης που αποτελείται από 6 μορφές διακυβέρνησης. Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για την ταξινόμηση ήταν η επιδίωξη (ή όχι) του κοινού καλού και ο αριθμός των υπαρχόντων ηγεμόνων.

Οι μορφές διακυβέρνησης που επιδιώκουν το κοινό καλό θα είναι οι εξής:

• Αν κυβερνά μόνο ένα άτομο: η μοναρχία.
• Αν λίγοι κυβερνούν: Αριστοκρατία.
• Αν κυβερνούν πολλοί: Δημοκρατία.

Οι υποβαθμισμένες μορφές κυβερνήσεων, από τα παραπάνω, είναι οι εξής:

• Αν κυβερνά ένα άτομο: Τυραννία.
• Αν λίγοι κυβερνούν: Ολιγαρχία.
• Αν πολλοί κυβερνούν: Δημαγωγία.

Αριστοτέλης: ένας ολόπλευρος στοχαστής

Έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια από τότε που πέθανε ο Αριστοτέλης, αλλά πολλά από τα έργα και τις ιδέες του εξακολουθούν να είναι επίκαιρα σήμερα. Αξίζει να αναφέρουμε ότι δεν έχουμε καλύψει όλες τις συνεισφορές του Αριστοτέλη στον κατάλογο που παρουσιάζεται εδώ, και μπορούμε να καταλάβουμε την  ιδιοφυΐα που ήταν αυτός ο στοχαστής.