Γυάλινη οροφή: Τι είναι και γιατί πρέπει να σταματήσει;

Η γυάλινη οροφή είναι ένα εμπόδιο στην ισότητα των γυναικών στον εργασιακό χώρο που εμποδίζει την πρόοδο και την ολοκλήρωσή τους. Τι είναι και γιατί πρέπει να σταματήσει; Θα σας το πούμε εδώ.

Γιατί είναι δυνατόν να υπάρχουν μόνο 2 γυναίκες και 8 άνδρες σε ένα διοικητικό συμβούλιο; Γιατί όταν πρέπει να αφήσουμε ένα παιδί στη φροντίδα ενός συγγενή θεωρούμε δεδομένο ότι θα είναι η γιαγιά ή η θεία; Γιατί υπάρχουν περισσότεροι άνδρες από ό,τι γυναίκες στην επιστήμη και την τεχνολογία; Η γυάλινη οροφή είναι ακριβώς αυτό.

Η απάντηση βρίσκεται στις προκαταλήψεις λόγω φύλου, όπου οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι ορισμένες δεξιότητες ή ικανότητες είναι έμφυτες στους άνδρες ή στις γυναίκες και δεν επιδέχονται ανάπτυξη. Τέτοιες προκαταλήψεις βασίζονται σε στερεότυπα και, ως εκ τούτου, εισάγουν διακρίσεις.

Μια από αυτές τις συγκεκριμένες μορφές διακρίσεων είναι μέσω της λεγόμενης γυάλινης οροφής- ένα αόρατο όριο που υπάρχει στην οργανωτική και εργασιακή πραγματικότητα. Ας δούμε τι είναι.

Τι είναι η γυάλινη οροφή;

Η γυάλινη οροφή είναι μια έννοια που δημιουργήθηκε για να εξηγήσει την κατάσταση που βιώνουν οι γυναίκες στον εργασιακό χώρο, δηλαδή τους περιορισμούς που βασίζονται στις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα του φύλου όταν πρόκειται να επιτύχουν προαγωγή και να καταλάβουν θέσεις ιεραρχίας, εξουσίας ή μεγαλύτερης ευθύνης.

Πρόκειται για αόρατα εμπόδια που προσφέρουν μεγαλύτερη αντίσταση και δυσκολία. Είναι δύσκολο να αναγνωριστούν και ακόμη πιο δύσκολο να αλλάξουν, καθώς είναι παρόντα στο συλλογικό και κοινωνικό περιβάλλον- όχι μόνο στις επιχειρήσεις ή στην εργασία.

Αυτές είναι μερικές από τις προκαταλήψεις για το ρόλο των δύο φύλων:

• Οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες και συναισθηματικές από τους άνδρες, επομένως, δεν διαθέτουν τις δεξιότητες για τη διαχείριση και την ηγεσία ομάδων.
• Οι γυναίκες δεν ξέρουν πώς να διοικούν επιχειρήσεις, δεν γνωρίζουν από οικονομικά.
• Οι γυναίκες είναι καταλληλότερες για να φροντίζουν τους γιους και τις κόρες τους.

Οι επιχειρήσεις αναπαράγουν κοινωνικά μοντέλα που διαιωνίζουν τον αποκλεισμό των γυναικών από τις θέσεις λήψης αποφάσεων. Τους επιτρέπεται η πρόσβαση μέχρι ορισμένα επίπεδα εργασίας, αλλά δεν μπορούν να προχωρήσουν στην καριέρα τους.

Σε ποιες δράσεις μπορούμε να δούμε τη γυάλινη οροφή;

Αν μιλάμε για τη γυάλινη οροφή αναφερόμενοι σε αόρατα εμπόδια ή σε αυτά που λειτουργούν σιωπηρά, τότε πρέπει να επισημάνουμε τις πρακτικές εκείνες που περνούν απαρατήρητες. Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

• Όταν οι κατανομές του προϋπολογισμού, η υποστήριξη ή η συμμετοχή σε έργα αποφασίζονται σε άτυπες συναντήσεις, σε δραστηριότητες στις οποίες δεν μπορεί να παρευρεθεί μια γυναίκα.
• Όταν είναι δύσκολο για μια γυναίκα να αναλάβει εργασίες φροντίδας ταυτόχρονα με την εργασία πλήρους απασχόλησης. Για παράδειγμα, όταν δεν τις συνοδεύουμε με πολιτικές μητρότητας ή με άδειες που είναι σύμφωνες με την οικογενειακή πραγματικότητα, οδηγώντας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο γεγονός ότι πρέπει να επιλέξουν. Όταν μια γυναίκα που είναι μητέρα δεν έχει στο γραφείο της εγκαταστάσεις θηλασμού ή εργασιακές πολιτικές που να είναι φιλικές προς τη γονική μέριμνα ή τη φροντίδα. Αξίζει να αναρωτηθούμε αν και οι άνδρες πρέπει να επιλέξουν. Αν η απάντηση είναι αρνητική, η προκατάληψη είναι σε εξέλιξη.
• Όταν για ίση εργασία, οι άνδρες πληρώνονται περισσότερο από τις γυναίκες.
• Η εργασιακή παρενόχληση και ο εκφοβισμός αποτελούν επίσης τροχοπέδη στην ανάπτυξη των γυναικών. Είναι επίσης εμφανή σε σχόλια και σκέψεις που σχετίζονται με την προαγωγή, με τη στενή ή οικεία σχέση που έχει με τον προϊστάμενο μια γυναίκα και με κακόβουλα κουτσομπολιά που θέτουν υπό αμφισβήτηση το ταλέντο.
• Επίσης, όταν οι περιγραφές μιας θέσης εργασίας συνάδουν με ένα ανδρικό προφίλ, με τέτοιο τρόπο ώστε οι άνδρες υποψήφιοι να είναι πάντα πιο κατάλληλοι από τις γυναίκες.

Γιατί είναι σημαντικό να σπάσουμε τη γυάλινη οροφή;

Η γυάλινη οροφή συντηρεί τις διακρίσεις και, ως εκ τούτου, την αδικία. Αποκλείει τις ευκαιρίες για πολλές γυναίκες σε όλο τον κόσμο, ενώ περιορίζει τις δυνατότητες και την ανάπτυξή τους.

Είναι επίσης σημαντικό να τερματιστεί αυτή η κατάσταση επειδή επηρεάζει την οικονομική αυτονομία των γυναικών, η οποία αλλάζει τις συνθήκες διαβίωσής τους. Τα κενά μεταξύ των φύλων στο εργασιακό επίπεδο δημιουργούν το φαινόμενο οι γυναίκες να εργάζονται σε τομείς της παραοικονομίας-μπορούν να βρουν δουλειά, αλλά με χαμηλούς και μη τυποποιημένους μισθούς.

Από την άλλη πλευρά, η γυάλινη οροφή δεν περνά απαρατήρητη και η διδασκαλία που μεταφέρει είναι σαφής: οι γυναίκες δεν είναι κατάλληλες για ορισμένες θέσεις εργασίας. Αν δεν υπάρχουν γυναίκες αναφοράς σε ορισμένους τομείς (π.χ. στους κλάδους της τεχνολογίας και της πληροφορικής), αυτό σημαίνει ότι δεν είναι κατάλληλες γι΄αυτές. Αυτό είναι κάτι που κορίτσια και αγόρια εσωτερικεύουν από νωρίς. Το οποίο παγιώνεται περισσότερο από την ηλικία των 6 ετών και μετά. Μακροπρόθεσμα, επηρεάζει και τις επιλογές τους ως ενήλικες.

“Έχουν ήδη πετύχει πολλά πράγματα τα τελευταία χρόνια”

Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τις δικαιολογίες ή τις ιδέες που κυκλοφορούν γύρω από τις γυναίκες, τα επιτεύγματά τους και τα δικαιώματά τους. Είναι πολύ συνηθισμένο να ακούμε ότι η κατάσταση των γυναικών έχει αλλάξει και ότι θα έρθουν καλύτερες μέρες.

Είναι αλήθεια ότι βιώνουμε μια εποχή αλλαγών, αλλά το ερώτημα είναι γιατί πρέπει να αγωνιστούμε γι’ αυτές. Γιατί ίσα δικαιώματα και όχι ίσες δυνατότητες; Δηλαδή, σήμερα οι γυναίκες (όχι όλες!) έχουν ενταχθεί στην αγορά εργασίας, αλλά υπάρχει ένα όριο στην ανάπτυξη και την ολοκλήρωσή τους.

Κανείς δεν πρέπει να αμφιβάλλει ότι οι γυναίκες είναι ικανές να γίνουν ηγέτες, να αναλάβουν ευθύνες ή να καταλάβουν υψηλές θέσεις. Οι οργανισμοί θα πρέπει να είναι σε θέση να προωθήσουν την ποικιλομορφία στο προσωπικό τους, καθώς η ποικιλομορφία αυτή εμπλουτίζει, αυξάνει τη δημιουργικότητα και προάγει το ταλέντο. Εν ολίγοις, πρόκειται για την προώθηση της ισότητας.