Οι καλύτερες βιταμίνες και συμπληρώματα για τη σκλήρυνση κατά πλάκας
Η σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια φλεγμονώδης και εκφυλιστική νόσος που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). Προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία, αλλά ορισμένοι ειδικοί προτείνουν τη χρήση βιταμινών και συμπληρωμάτων διατροφής, καθώς αυτό θα μπορούσε να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Σε αυτή τη χρόνια παθολογία επηρεάζεται το περίβλημα μυελίνης των νευρώνων, με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η νευρική μετάδοση. Τα συμπτώματα είναι αποτέλεσμα των κατεστραμμένων ινών και περιλαμβάνουν κινητικές, οπτικές, γνωστικές και συναισθηματικές μεταβολές. Οι σωματικές εκδηλώσεις εμφανίζονται σε εξάρσεις. Αυτό οδηγεί σε προοδευτική βλάβη, προκαλώντας αναπηρία.
Η έκθεση στον ήλιο σχετίζεται με τη σκλήρυνση κατά πλάκας;
Ο επιπολασμός της σκλήρυνσης κατά πλάκας φαίνεται να ποικίλλει ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος. Στην πραγματικότητα, ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει χωριστεί σε 3 διακριτές ζώνες υψηλού, μεσαίου και χαμηλού κινδύνου. Οι ζώνες αυτές καθορίζονται από την εγγύτητα στον ισημερινό.
Έτσι, τα γεωγραφικά πλάτη που βρίσκονται πιο μακριά από τον ισημερινό έχουν τον υψηλότερο επιπολασμό. Πιστεύεται ότι το φαινόμενο αυτό οφείλεται στη χαμηλότερη έκθεση στο ηλιακό φως στις περιοχές αυτές. Η υπόθεση αυτή εξηγεί ότι η χαμηλή ποσότητα υπεριωδών (UV) ακτίνων δημιουργεί έλλειμμα βιταμίνης D και αυτό αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Ωστόσο, υπάρχουν μικτά αποτελέσματα στην έρευνα, καθώς δεν έχουν όλοι οι ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Στην πραγματικότητα, μπορεί να υπάρχει έλλειμμα σε άτομα που θεωρούνται υγιή, χωρίς αυτό να συνεπάγεται αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Ο υψηλότερος επιπολασμός παρατηρείται στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου οι διαγνωστικές μελέτες είναι περιορισμένες.
Βιταμίνη D και σκλήρυνση κατά πλάκας
Η βιταμίνη D συμμετέχει σε πολλές λειτουργίες. Ορισμένες φορές, η έλλειψή της σχετίζεται με μυοσκελετικές διαταραχές. Ωστόσο, πυρηνικοί υποδοχείς της βιταμίνης D έχουν πλέον βρεθεί σε διάφορα κύτταρα. Το εύρημα αυτό επιβεβαιώνει την εμπλοκή της σε άλλες περιοχές του σώματος.
Μία από αυτές τις περιοχές όπου βρίσκουμε υποδοχείς βιταμίνης D είναι το κεντρικό νευρικό σύστημα. Επομένως, το μόριο αυτό θεωρείται ότι έχει επιδράσεις σε αυτό το επίπεδο.
Ομοίως, έχουν συσχετιστεί λειτουργίες στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος από τη βιταμίνη D. Και η σκλήρυνση κατά πλάκας έχει μια αυτοάνοση συνιστώσα που πυροδοτεί τη φλεγμονώδη διαδικασία που προκαλεί βλάβη της μυελίνης.
Για το λόγο αυτό, ορισμένες έρευνες συνιστούν τη χορήγηση συμπληρώματος βιταμίνης D σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας. Ωστόσο, η πιο ενδεδειγμένη δόση δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί, καθώς δεν υπάρχει καν συναίνεση για την ιδανική συγκέντρωση στο αίμα του γενικού πληθυσμού.
Μπορεί η βιταμίνη D να μειώσει τον κίνδυνο σκλήρυνσης κατά πλάκας;
Από την άλλη πλευρά, έρευνες δείχνουν ότι στις έγκυες γυναίκες, η έλλειψη βιταμίνης D για την ενδομήτρια ζωή σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο σκλήρυνσης κατά πλάκας για το έμβρυο. Επομένως, η συμπερίληψη της βιταμίνης D στα συμπληρώματα που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ως προληπτικό μέτρο, θα ήταν κάτι που θα έπρεπε να εξεταστεί στις κατευθυντήριες γραμμές παρακολούθησης των εγκύων γυναικών.
Λιπαρά οξέα και σκλήρυνση κατά πλάκας
Όπως και με τη βιταμίνη D, στόχος είναι να προσδιοριστεί η επίδραση των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, όπως τα ωμέγα-3, στην εξέλιξη της νόσου. Οι ενώσεις αυτές σχετίζονται με διάφορες λειτουργίες, συμπεριλαμβανομένης της νευροπροστασίας και της ανοσοδιαμόρφωσης.
Κατά συνέπεια, η συμπλήρωσή τους θα μπορούσε να είναι χρήσιμη στις νευροεκφυλιστικές νόσους
Ωστόσο, οι τρέχουσες πληροφορίες σχετικά με το θέμα αυτό είναι περιορισμένες και απαιτούνται περισσότερες μακροπρόθεσμες μελέτες. Στόχος είναι να αποσαφηνιστούν αυτές οι προστατευτικές επιδράσεις.
Οι δίαιτες πλούσιες σε λιπαρά ψάρια, που αποτελούν την κύρια πηγή ωμέγα-3 θα πρέπει να υιοθετούνται από τον γενικό πληθυσμό. Οι λόγοι είναι τα οφέλη που έχουν για την υγεία σε διάφορα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. Επομένως, είναι προτιμότερο να συμπεριλαμβάνονται αυτά τα τρόφιμα στη διατροφή παρά να καταφεύγουμε σε συμπληρώματα διατροφής που τα περιέχουν.
Διαβάστε περισσότερα: 5 τρόποι για να καταπολεμήσετε την ακράτεια ούρων
Άλλες βιταμίνες και συμπληρώματα για τη σκλήρυνση κατά πλάκας
Επίσης, κάποιες έρευνες επιχειρούν να συστήσουν και άλλες βιταμίνες και συμπληρώματα για τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Ωστόσο, οι πληροφορίες σχετικά με αυτά είναι λιγοστές και μερικές φορές αντιφατικές, καθιστώντας δύσκολη την εύρεση μιας εναλλακτικής θεραπείας που να παρουσιάζει οφέλη.
Κοβαλαμίνη και φολικό οξύ στην πολλαπλή σκλήρυνση
Ένα παράδειγμα είναι η βιταμίνη Β12 ή κοβαλαμίνη και το φολικό οξύ ή φυλλικό οξύ, οι ελλείψεις των οποίων σχετίζονται με μια αλλαγή στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών. Η μυελίνη έχει στη δομή της μια βασική πρωτεΐνη μυελίνης (MBP), η οποία εξαρτάται από χημικές διεργασίες στις οποίες εμπλέκονται η κοβαλαμίνη και τα φυλλικά άλατα.
Για το λόγο αυτό, μια υποβιταμίνωση της Β12 ή μια χαμηλή συγκέντρωση φυλλικού οξέος θα μπορούσε να επιτείνει τη φλεγμονώδη διαδικασία που χαρακτηρίζει τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Έτσι, οι ελλείψεις αυτές θα αποτελούσαν μέρος του προβλήματος. Η προτεινόμενη λύση είναι η συμπληρωματική χορήγηση στους ασθενείς αυτούς βιταμίνης Β12 και φυλλικού οξέος.
Ωστόσο, δεν έχει διαπιστωθεί συσχέτιση μεταξύ νευρωνικής βλάβης και χαμηλών επιπέδων αυτών των συστατικών. Ούτε έχει αποδειχθεί ότι η συμπληρωματική χορήγηση κοβαλαμίνης και φυλλικού οξέος έχει κάποιο όφελος στην εξέλιξη της ΣΚΠ.
Διαβάστε περισσότερα: Βιταμίνες του συμπλέγματος Β: Χαρακτηριστικά, οφέλη και λειτουργίες
Ο ψευδάργυρος στην πολλαπλή σκλήρυνση
Ένα καλά μελετημένο μέταλλο στη ΣΚΠ είναι ο ψευδάργυρος, ο οποίος εμπλέκεται στην ανοσολογική απόκριση και στις φλεγμονώδεις διαδικασίες. Πράγματι, υπάρχουν ορισμένες αναφορές για χαμηλότερα επίπεδα του μετάλλου σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, αλλά οι τιμές αυτές δεν’ αντιπροσωπεύουν σημαντική μείωση σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
Είναι καλό να καταναλώνουμε βιταμίνες και συμπληρώματα με σκλήρυνση κατά πλάκας;
Αμφίβολα αποτελέσματα έχουν προκύψει σε έρευνες που φέρονται να συνιστούν μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες ή την κατανάλωση προβιοτικών, για παράδειγμα. Για τους λόγους αυτούς, τα συμπληρώματα διατροφής συνεχίζουν να αποτελούν αμφιλεγόμενο ζήτημα στην πολλαπλή σκλήρυνση, καθώς η υγιεινή διατροφή είναι απαραίτητη για κάθε παθολογία, αλλά σε αυτή την παθολογία τα οφέλη δεν είναι σαφή.
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει σαφής προέλευση για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, είναι δύσκολο να βρεθεί μια οριστική θεραπεία. Πόσο μάλλον αν πρόκειται για μια εναλλακτική θεραπεία που βασίζεται σε βιταμίνες και συμπληρώματα. Αυτά θα μπορούσαν να επιφέρουν μια βελτίωση, αλλά δεν θα έλυναν πλήρως το πρόβλημα.
Χρειάζονται περισσότερες μελέτες, ειδικά αν σκοπεύουμε να συστήσουμε τη χρήση ουσιών που δεν έχουν δείξει πραγματικό όφελος στους ασθενείς. Προς το παρόν, η λήψη βιταμινών και συμπληρωμάτων στη σκλήρυνση κατά πλάκας θα πρέπει να γίνεται υπό την παρακολούθηση εκπαιδευμένου προσωπικού, καθώς θα παρέχει αξιόπιστες πληροφορίες στον ασθενή, διατηρώντας ρεαλιστικές προσδοκίες.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Talavera, C.; Flores, M.; Macías, N.; Flores, J.; Hernández, C.; Vitamina D y Esclerosis Múltiple: Evidencia Científica; Neurología Argentina; 5 (4): 250 – 258; 2013.
- López, P.; Sosa, M.; Vitamina D y Esclerosis Multiple. Prevalencia de Hipovitaminosis D; Revista de Osteoporosis y Metabolismo Mineral; 7 (2); 2015.
- Silva, B. Y. D. C., Sampaio, H. A. D. C., D’Almeida, J. A. C., & Melo, M. L. P. D. (2019). Nutrición en la Esclerosis Múltiple: Revisión integrativa de las publicaciones científicas en los últimos 5 años. Revista chilena de nutrición, 46(3), 230-238.
- Reyes, M. A., Vicuña, J., & Navas, Á. (2016). Esclerosis múltiple y embarazo. Repertorio de Medicina y Cirugía, 25(1), 33-39.
- Calle Pascual, A. L., & Torrejón, M. J. (2012). La vitamina D y sus efectos” no clásicos”. Revista Española de Salud Pública, 86, 453-459.
- Kong, M.; Pérez, J.; Hernández, C.; Macías, N.; Flores, M.; Ácidos Grasos Poliinsaturados en el Tratamiento de la Esclerosis Múltiple; Medwave; 15 (1); 2015.
- Sedeño, V.; Fabre, E.; López, C.; Meza, M.; Nutrientes y Alimentos en las Esclerosis Múltiple; Archivos Latinoamericanos de Nutrición; 70 (1); 2020.
- Moreno, J.; Determinación del Deterioro Cognitivo y su Relación con los Niveles Séricos de Vitamina B12 y Folato en Pacientes con Esclerosis Múltiple; Facultad de Medicina – Universidad Autónoma de Querétaro; 2018.