Εξέταση προστάτη: Όσα πρέπει να ξέρετε
Η εξέταση προστάτη είναι συχνά ένα θέμα ταμπού για τους άνδρες. Για πολλούς, αποτελεί ένα είδος παραβίασης της ιδιωτικότητάς τους, την οποία δε θέλουν να βιώσουν. Όμως, η αποδοχή της αυξάνεται με το πέρασμα του χρόνου.
Ο προστάτης είναι ένας αδένας που βρίσκεται μόνο στους άνδρες. Βρίσκεται κάτω από την κύστη και περιβάλλει την ουρήθρα. Η λειτουργία του είναι η παραγωγή υγρών που αργότερα θα γίνουν σπέρμα.
Με τα χρόνια, ο προστάτης αυξάνεται σε μέγεθος. Αυτό είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει σε όλους τους άνδρες. Γνωρίζουμε ότι, στην ηλικία των 80, περίπου το 70% των ανδρών έχουν ανώμαλη ανάπτυξη του προστάτη.
Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο επιθετική και θανατηφόρα μορφή καρκίνου. Επιπλέον, είναι το πιο συχνό είδος καρκίνου στους άνδρες, με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας.
Για τις γυναίκες, το τεστ ΠΑΠ και η μαστογραφία είναι τα εργαλεία πρόληψης για τις ογκολογικές παθήσεις. Με τον ίδιο τρόπο, η εξέταση προστάτη είναι το εργαλείο πρόληψης για τους άνδρες.
Μια εξέταση προστάτη έχει αρχικά δύο πρακτικές: το τεστ PSA και την ψηφιακή εξέταση του ορθού. Αν μία από τις δύο φέρει ύποπτα αποτελέσματα, ο/η γιατρός περνάει στη δεύτερη φάση, με υπέρηχο και βιοψία του προστάτη.
Προτού αναφερθούμε με λεπτομέρειες σε κάθε εξέταση προστάτη, θα σας εξηγήσουμε ποιοι τη χρειάζονται.
Ενδείξεις για εξέταση προστάτη
Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι δε χρειάζονται όλοι οι άνδρες εξέταση προστάτη. Η επιστήμη της Ιατρικής έχει ορίσει ηλικίες και πρωτόκολλα για να καθορίσει ποιοι επωφελούνται και ποιοι όχι.
Οι κύριες παράμετροι σχετίζονται με την ηλικία του ασθενούς:
- Άνω των 50. Οι άνδρες αυτής της ηλικίας θα πρέπει να κάνουν εξέταση προστάτη κάθε ένα ή δύο χρόνια.
- Μεταξύ 45 και 50 ετών. Αυτή η ηλικιακή ομάδα θα πρέπει να κάνει την εξέταση αν υπάρχουν παράγοντες επικινδυνότητας για εμφάνιση καρκίνου του προστάτη. Παραδείγματος χάρη, οι απόγονοι Αφροαμερικανών ή όσοι είχαν κάποιο μέλος στην οικογένεια το οποίο διαγνώστηκε με καρκίνο του προστάτη.
- Κάτω των 40. Είναι σπάνιο για έναν άνδρα κάτω των 40 να κριθεί απαραίτητη η εξέταση προστάτη. Οι γιατροί θεωρούν υποψήφιους όσους έχουν παραπάνω από έναν συγγενή που έχει διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη.
Εφόσον ο/η γιατρός αποφασίσει ότι είναι απαραίτητη η εξέταση, θα ζητήσει ένα τεστ PSA και μία ψηφιακή εξέταση ορθού. Η πρώτη γίνεται με εργαστηριακές τεχνικές χρησιμοποιώντας δείγμα αίματος, και η δεύτερη γίνεται στο γραφείο του/ης γιατρού.
Αν τα εργαστηριακά αποτελέσματα είναι φυσιολογικά, ο ασθενής θα πρέπει να επαναλάβει την εξέταση σε έναν χρόνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν παράγοντες επικινδυνότητας, οι ασθενείς μπορούν να κάνουν το τεστ PSA κάθε δύο χρόνια.
Τα περιστατικά προβλημάτων με τον προστάτη αυξάνονται με την ηλικία.
Προστατικό αντιγόνο ή PSA
Το PSA είναι ένα τμήμα της εξέτασης προστάτη. Σε αυτό μετριούνται τα επίπεδα μιας ουσίας που παράγει ο προστάτης στο αίμα. Αν ο ασθενής έχει καρκίνο, το αντιγόνο θα είναι αυξημένο και η ανίχνευσή του θα μας ειδοποιήσει για την ασθένεια.
Ωστόσο, τα επίπεδα του PSA είναι δυνατό να αυξηθούν και εξαιτίας μη καρκινικών παραγόντων. Ορισμένοι από αυτούς είναι οι ακόλουθοι:
- Ένας διορθικός υπέρηχος
- Η προστατίτιδα – οι λοιμώξεις του προστάτη αυξάνουν τα επίπεδα PSA
- Η διόγκωση του προστάτη – ονομάζεται επίσης καλοήθης υπερπλασία του προστάτη, αυτή αλλάζει τα επίπεδα του PSA, αλλά με λιγότερο επιθετικό τρόπο απ’ ότι ο καρκίνος.
Οι φυσιολογικές τιμές του PSA στους άνδρες είναι μικρότερες από 4 ng/mL. Μεταξύ 4 και 10 ng/mL, υπάρχει πιθανότητα καρκίνου του προστάτη. Αν το PSA είναι πάνω από 10, τότε η πιθανότητα καρκίνου είναι υπερβολικά υψηλή.
Διαβάστε επίσης: Εξέταση ABCDE για τον καρκίνο του δέρματος
Ψηφιακή εξέταση ορθού (DRE)
Η ψηφιακή εξέταση ορθού είναι το άλλο τμήμα της εξέτασης προστάτη. Σε αυτή την εξέταση ο/η γιατρός εισάγει το δάκτυλό του/ης στον ορθό του ασθενούς ώστε να ψηλαφίσει τον αδένα.
Η διαδικασία γίνεται με τη χρήση γαντιών και λιπαντικού για να μειωθεί η δυσφορία. Οι γιατροί προτείνουν ο ασθενής να ξαπλώνει στο ιατρικό κρεβάτι και, αν είναι εφικτό, σε εμβρυακή στάση, καθώς αυτή είναι η πιο ανώδυνη μέθοδος.
Ο εξεταστής, ο/η γιατρός ή ο/η νοσοκόμος/α, προσπαθεί να ψηλαφίσει τον προστάτη του ασθενούς, ο οποίος βρίσκεται κοντά στον ορθό. Αυτή η εξέταση τους επιτρέπει να φτάσουν στον αδένα. Κατά την ψηλάφηση, ο ιατρικός επαγγελματίας προσπαθεί να ανιχνεύσει κάποιο εξόγκωμα ή κάποια σκλήρυνση, ενδεικτικά μιας ανώμαλης διαδικασίας.
Αν ανιχνευτεί κάποια ανωμαλία, θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα. Ειδικότερα αν συνδυάζεται με αυξημένα επίπεδα PSA.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Ο καρκίνος μπορεί τώρα να εντοπιστεί με εξετάσεις αίματος
Τι να κάνετε μετά από μια εξέταση προστάτη που δείχνει ανωμαλία
Το επόμενο βήμα μετά από μια εξέταση προστάτη που δείχνει ανωμαλία είναι οι υπέρηχοι για να γίνει ξεκάθαρη η διάγνωση. Ο/η γιατρός ίσως ζητήσει και βιοψία του αδένα πέραν από τους υπέρηχους.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική. Αν η ανίχνευση γίνει πολύ νωρίς, ο όγκος μπορεί να αντιμετωπιστεί και να διαχειριστεί πλήρως. Οι επαγγελματίες υγείας επιμένουν να γίνονται εξετάσεις προστάτη λόγω της αποτελεσματικότητάς τους στη μείωση των θανατηφόρων περιπτώσεων του καρκίνου του προστάτη.
Οι άνδρες θα πρέπει να ξεπεράσουν τον φόβο τους και να κάνουν την εξέταση όταν κρίνεται απαραίτητη. Ένας ετήσιος έλεγχος μπορεί να σας δώσει πολλά χρόνια ζωής.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Pow-Sang, Mariela, et al. “Cáncer de próstata en Latinoamérica.” Actas urológicas españolas 33.10 (2009): 1057-1061.
- González Vidal, Elsie, et al. “Índice PSA libre/PSA total: una herramienta para la detección precoz del cáncer de próstata.” Revista Archivo Médico de Camagüey 11.6 (2007): 0-0.
- Torres, Patricia Erazo. “Ecografía transrectal y cáncer de próstata.” Acta Médica del Centro 9.3 (2015): 61-64.