Φάρμακα που μπορούν να οδηγήσουν σε υπνηλία
Υπάρχουν πολλά φάρμακα που μπορούν να οδηγήσουν σε υπνηλία. Πολύ συχνά μπορεί να αισθάνεστε κουρασμένοι μέσα στην ημέρα, και έτσι δεν δίνετε σημασία. Όμως, θα πρέπει να προσέχετε αυτό το σύμπτωμα αν ακολουθείτε κάποια φαρμακευτική αγωγή.
Παρότι οι περισσότεροι επαγγελματίες υγείας προειδοποιούν γι’ αυτή την παρενέργεια, είναι σημαντικό να είστε καλά ενημερωμένοι για κάποιο νέο φάρμακο αν ξεκινήσετε θεραπεία με αυτό. Ο λόγος είναι ότι η ενημέρωση μπορεί να αποτρέψει τις επιπλοκές.
Παραδείγματος χάρη, ορισμένα από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται πιο συχνά και προκαλούν υπερβολική υπνηλία είναι οι βενζοδιαζεπίνες. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να οδηγήσουν σε εργατικά και τροχαία ατυχήματα σε άτομα που τα λαμβάνουν και δε γνωρίζουν γι’ αυτή την παρενέργεια. Έτσι, θα πρέπει να γνωρίζετε ποιες είναι οι παρενέργειες για να αποτρέψετε τα ατυχήματα.
Φάρμακα που μπορούν να οδηγήσουν σε υπνηλία – Γενικά χαρακτηριστικά
Η υπνηλία είναι ένα συχνό σύμπτωμα όταν παίρνετε φάρμακα. Για την ακρίβεια, επηρεάζει περίπου το 20% των ενήλικων σε ανεπτυγμένες χώρες. Μπορεί να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις όπως τροχαία ατυχήματα, εργατικά ατυχήματα, ή άλλα προβλήματα υγείας στην εφηβεία. Έτσι, μπορεί να επηρεαστεί σημαντικά η απόδοση ενός εφήβου στο σχολείο.
Παρακάτω, βρίσκονται οι κύριες αιτίες για την υπνηλία μέσα στην ημέρα:
- Στέρηση ύπνου: Αυτή είναι η συχνότερη αιτία για τη υπνηλία. Μελέτες αναφέρουν ότι αν κοιμάστε μόνο 6 ώρες για 14 ημέρες, φθείρονται σημαντικά οι νευροβιολογικές σας λειτουργίες.
- Φάρμακα: Η υπνηλία είναι μία από τις πιο συχνές παρενέργειες των φαρμακευτικών αγωγών και μπορούν να επηρεάσουν το κεντρικό νευρικό σύστημα.
- Παράνομες ουσίες
- Αποφρακτική άπνοια ύπνου
Στη συνέχεια, θα ρίξουμε μια ματιά σε ορισμένα φάρμακα που προκαλούν υπνηλία. Σημειώστε τα και συμβουλευτείτε τον/η γιατρό σας αν έχετε τυχόν απορίες.
Α-αποκλειστές
Πρόκειται για φάρμακα για τη θεραπεία της υπέρτασης, καθώς επίσης και για την αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη και της νόσου Raynaud. Οι α-αποκλειστές μπορούν να γίνουν υπεύθυνοι για τη μείωση του νυχτερινού ύπνου, και να επιφέρουν υπνηλία μέσα στην ημέρα.
Διαβάστε επίσης: Οπιοειδή φάρμακα: Πού μπορούν να χρησιμοποιηθούν
Οι βενζοδιαζεπίνες ίσως να οδηγήσουν σε υπνηλία
Υπάρχουν πάνω από 90 διαφορετικές μάρκες με περίπου 30 συμπλέγματα που διαφημίζονται ως αγχολυτικά, υπνωτικά, και μυοχαλαρωτικά. Αυτά τα φάρμακα ανήκουν στην οικογένεια των βενζοδιαζεπίνων και είναι η βρωμαζεπάμη, η κλοναζεπάμη, η κλοραζεπάτη, η μιδαζολάμη ή η λοραζεπάμη.
Αυτά τα φάρμακα μειώνουν το άγχος και ενισχύουν τη δράση της ουσίας με το όνομα GABA η οποία είναι υπεύθυνη για την καταστολή της ενεργοποίησης του κεντρικού νευρικού συστήματος. Έτσι, τα φάρμακα αυτά ίσως οδηγήσουν σε υπερβολική υπνηλία εξαιτίας της δράσης που προαναφέραμε.
Θα πρέπει να είστε προσεκτικοί αν πρέπει να εκτελέσετε κάποια δραστηριότητα η οποία απαιτεί την προσοχή σας ενώ λαμβάνετε τα παραπάνω φάρμακα.
Αντιισταμινικά πρώτης γενιάς Η1
Αυτά τα φάρμακα μπλοκάρουν τους Η1 υποδοχείς ισταμίνης. Γι’ αυτό, αποτρέπουν την ισταμίνη να συνδεθεί με τις δομές Η1 και έτσι προκαλούνται οι παρενέργειες της ουσίας.
Η ισταμίνη είναι ένα χημικό στοιχείο που σχετίζεται με τις αλλεργίες. Έτσι, όταν τα επίπεδα ισταμίνης, ενός ατόμου το οποίο έρχεται σε επαφή με μία ουσία στην οποία έχει αλλεργία, ανεβαίνουν τότε προκαλούνται τα συμπτώματα των γνωστών αντιδράσεων. Ωστόσο, φάρμακα όπως η διφαινυδραμίνη μπορούν να καταστείλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα και να προκαλέσουν σοβαρή υπνηλία.
Αντικαταθλιπτικά
Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, τα αντικαταθλιπτικά βελτιώνουν τα μοτίβα ύπνου σε ασθενείς με κατάθλιψη και αϋπνία.
Ίσως γι’ αυτόν τον λόγο η χρήση μικρών δόσεων αντικαταθλιπτικών, όπως τα υπνωτικά σε ασθενείς με αϋπνία αλλά χωρίς κλινική κατάθλιψη, έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η τραζοδόνη και η μιρταζαπίνη βρίσκονται μεταξύ των αντικαταθλιπτικών που προκαλούν υπνηλία.
Άλλα φάρμακα που μπορούν να οδηγήσουν σε υπνηλία
Πολλά άλλα φάρμακα μπορούν να οδηγήσουν σε αυτή την παρενέργεια πέραν αυτών που αναφέραμε ήδη. Στη συνέχεια, θα ρίξουμε μια ματιά σε άλλα φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν υπνηλία. Όμως, να θυμάστε ότι υπάρχουν πολλά εκεί έξω.
- Αντιεμετικά
- Υπερβολική πρόσληψη βιταμίνης Α
- Μυοχαλαρωτικά
- Αντιεπιληπτικά
- Υπνωτικά
Συμπέρασμα
Θα πρέπει να ενημερώνεστε για το ποια φάρμακα μπορούν να οδηγήσουν σε υπερβολική υπνηλία. Ο λόγος είναι πως μπορούν να προκληθούν ατυχήματα αν δεν έχετε επίγνωση των παρενεργειών. Να συμβουλεύεστε πάντα τον/η γιατρό ή φαρμακοποιό σας αν έχετε τυχόν απορίες.
Πάνω απ’ όλα, να μην κάνετε αυτοθεραπεία.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- MJ. Barbanoja, RM. Antonijoana, C. García-Geaa, S. Closa, E. Grasaa, S. Giméneza, Fármacos que pueden producir somnolencia excesiva, Elsevier, https://www.elsevier.es/es-revista-vigilia-sueno-270-articulo-farmacos-que-pueden-producir-somnolencia-13109171
- F. Cañellasa, Uso de los antidepresivos en el tratamiento del insomnio, Elsevier, https://www.elsevier.es/es-revista-vigilia-sueno-270-articulo-uso-los-antidepresivos-el-tratamiento-13062068
- Benjamín Valente-Acosta, Paul David Uribe Jaimes, Fármacos inductores del sueño, https://www.researchgate.net/publication/311675265_Farmacos_inductores_del_sueno
- Goel N, Rao H, Durmer JS, Dinges DF. Neurocognitive consequences of sleep deprivation. Semin Neurol. 2009;29(4):320–339. doi:10.1055/s-0029-1237117