Πώς οι γιατροί αντιμετωπίζουν τα αυτοάνοσα νοσήματα

Η θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων είναι δύσκολη, καθώς πρόκειται για πολύπλοκες καταστάσεις στις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε υγιή κύτταρα. Μάθετε τις πιο κοινές θεραπευτικές προσεγγίσεις εδώ.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από γιατρό Diego Pereira.

Τελευταία ενημέρωση: 30 Δεκεμβρίου, 2022

Οι παθολογίες αυτές εμφανίζονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο υπερασπίζεται το σώμα και όλα τα όργανά του από ασθένειες και λοιμώξεις, επιτίθεται στον οργανισμό, δημιουργώντας ουσίες γνωστές ως αυτοαντισώματα. Επομένως, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς αντιμετωπίζονται τα αυτοάνοσα νοσήματα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον οργανισμό καταστρέφει υγιή κύτταρα και ιστούς. Και το κάνει χωρίς προφανή λόγο, αλλά προκαλώντας συνέπειες που μπορεί να είναι πραγματικά σοβαρές. Σύμφωνα με δημοσίευση του Hospital Clínic de Barcelona, υπολογίζεται ότι το 10% του πληθυσμού πάσχει από μία από αυτές τις καταστάσεις.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Πολύ απλά, επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα “ξεχνά” τις λειτουργίες που υποτίθεται ότι πρέπει να επιτελεί. Έτσι, αντί να επιτίθεται στα άρρωστα κύτταρα και να υπερασπίζεται τα υγιή κύτταρα, κάνει το αντίθετο. Καταλήγει να επιτίθεται στα υγιή κύτταρα, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία.

Ποια συμπτώματα προκαλούν τα αυτοάνοσα νοσήματα;

Όταν πάσχετε από οποιοδήποτε αυτοάνοσο νόσημα, πρέπει να το αντιμετωπίζετε εφ’ όρου ζωής, καθώς γίνεται χρόνια νόσος.

Δεν έχει ακόμη ανακαλυφθεί γιατί εμφανίζονται. Έχει εξαχθεί το συμπέρασμα ότι σε πολλές περιπτώσεις είναι κληρονομικά και ότι προσβάλλουν περισσότερο τις γυναίκες μέσης ηλικίας. Είναι επίσης πολύ δύσκολο να προληφθούν.

Αυτά τα αυτοάνοσα νοσήματα μπορούν να καταστρέψουν έναν ή περισσότερους ιστούς του σώματος. Ή μπορούν να επηρεάσουν πολλά όργανα, προκαλώντας τους μεγάλη μείωση της λειτουργίας τους. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά τα ακόλουθα όργανα, ιστούς ή κύτταρα:

• Αιμοφόρα αγγεία
• Συνδετικοί ιστοί
• Ενδοκρινείς αδένες, όπως η υπόφυση
• Ερυθρά αιμοσφαίρια
• Το δέρμα

Προειδοποιητικά συμπτώματα

Τα συμπτώματα αυτών των ασθενειών μπορεί να ποικίλλουν, καθώς υπάρχουν πολλές. Φυσικά, τα συμπτώματα δεν είναι τα ίδια για όλους, είναι σαφές ότι το καθένα εκδηλώνεται διαφορετικά.

Ωστόσο, υπάρχουν κοινά σημάδια που μπορεί να παρατηρηθούν πριν από αυτές τις ασθένειες. Τα συμπτώματα, από την άλλη πλευρά, μπορεί να συγχέονται με εκείνα άλλων παθήσεων:

• Μυϊκοί πόνοι
• Κόπωση
• Πυρετός
• Γενική κακουχία
• Οίδημα και ερυθρότητα
• Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στα άκρα.
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Απώλεια μαλλιών
• Δερματικά εξανθήματα

Ποια αυτοάνοσα νοσήματα υπάρχουν;

Τα αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά. Τα πιο γνωστά είναι, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Λύκος
• Διαβήτης τύπου 1
• Σκλήρυνση κατά πλάκας
• Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα
• Κοιλιοκάκη
• Ψωρίαση
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου
• Νόσος του Addison
• Σύνδρομο Sjogren
• Μυασθένεια Gravis
• Νόσος του Graves
• Αυτοάνοση αγγειίτιδα.
• Περνική αναιμία

Ορισμένα από αυτά τα νοσήματα μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο να διαγνωστούν. Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό να δίνουμε προσοχή σε κάποια επίμονα συμπτώματα που μας προειδοποιούν ότι κάτι δεν πάει καλά μέσα στο σώμα.

Αν έχουμε υποψίες, είναι σημαντικό να πάμε αμέσως στον γιατρό της εμπιστοσύνης μας. Μόνο ένας ειδικός μπορεί να παραγγείλει τις σχετικές εξετάσεις για τη διάγνωση και τη θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Παράγοντες κινδύνου

Ο καθένας είναι ικανός να αποκτήσει ένα αυτοάνοσο νόσημα, καθώς δεν κάνουν διάκριση μεταξύ οποιουδήποτε τύπου νόσου. Ωστόσο, από πολλαπλά επιδημιολογικά δεδομένα έχουν διαπιστωθεί διάφοροι παράγοντες κινδύνου. Υπό αυτή την έννοια, οι ακόλουθες καταστάσεις αυξάνουν την πιθανότητα να πάσχετε από ένα αυτοάνοσο νόσημα:

• Ότι είστε γυναίκες: Μια μελέτη εξηγεί ότι η προδιάθεση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι το χρωμόσωμα Χ (υπενθυμίζουμε ότι οι γυναίκες έχουν δύο, σε αντίθεση με τους άνδρες που έχουν μόνο ένα) έχει μεγαλύτερο αριθμό γονιδίων που σχετίζονται με τον έλεγχο του ανοσοποιητικού συστήματος. Ως εκ τούτου, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να υποστούν βλάβες (μεταλλάξεις) που επηρεάζουν αυτόν τον έλεγχο.
• Προχωρημένες ηλικίες. Σύμφωνα με την έρευνα, για να αναπτυχθεί μια από αυτές τις ασθένειες, είναι απαραίτητο ο οργανισμός να “αποτύχει” σε διάφορα “ρυθμιστικά σημεία” στην ανάπτυξη των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Με την ηλικία, οι μηχανισμοί αυτοί τείνουν να γίνονται πολύ λιγότερο αποτελεσματικοί, γεγονός που εξηγεί το φαινόμενο.
• Αφροαμερικανοί ή ισπανόφωνοι στην περίπτωση του λύκου. Μελέτες υποδεικνύουν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες που ευνοούν τη μεγαλύτερη αντιδραστικότητα των αυτοαντισωμάτων που χαρακτηρίζουν τη νόσο.
• Το να έχετε ένα άμεσο μέλος της οικογένειας με αυτοάνοσο νόσημα. Κατά γενικό κανόνα, και σύμφωνα με έρευνες, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των μελών της οικογένειας με μια τέτοια πάθηση, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισής της. Ορισμένες γενετικές μεταλλάξεις έχουν εντοπιστεί σε ορισμένες ασθένειες.
• Έκθεση σε χημικές ουσίες και διαλύτες. Μια μελέτη εξηγεί ότι πολλές ουσίες (τολουόλιο, μεθανόλη, ξυλόλιο, αρσενικό, δισφαινόλες κ.λπ.) είναι ικανές να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες μοριακές βλάβες: σύνδεση με συγκεκριμένους υποδοχείς, νουκλεϊκά οξέα, μείωση του αριθμού των διαθέσιμων αντιοξειδωτικών και πρόκληση δυσλειτουργίας των Τ-κυττάρων, μεταξύ άλλων.
• Κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, σάκχαρα ή ιδιαίτερα επεξεργασμένα τρόφιμα. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι αυτό αποτελεί πρόβλημα όταν η διαπερατότητα των εντερικών κυττάρων σε ορισμένες “τοξικές” ενώσεις της διατροφής είναι υψηλή. Αυτό είναι σύνηθες σε καταστάσεις εντερικής δυσβίωση.
• Έκθεση σε βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις. Σύμφωνα με μελέτες, είναι πιθανό τα αντιγόνα από αυτούς τους μικροοργανισμούς να πυροδοτούν τον πολλαπλασιασμό ορισμένων τύπων Β και Τ λεμφοκυττάρων που είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη αυτοάνοσων νοσημάτων.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Δυστυχώς, δεν υπάρχει ειδική εξέταση για τη διάγνωση των αυτοάνοσων νοσημάτων. Ο γιατρός πρέπει να προβεί σε ενδελεχή ανάκριση για την ανάλυση των συμπτωμάτων που παρουσιάζονται, καθώς και σε φυσική εξέταση για την αναζήτηση παθογνωμονικών (ειδικών) σημείων μιας νόσου.

Η εξέταση των αντιπυρηνικών αντισωμάτων είναι μία από τις πρώτες εξετάσεις που ενδείκνυνται. Η εξέταση αυτή μπορεί να ανιχνεύσει την παρουσία συγκεκριμένων αντισωμάτων έναντι ορισμένων υγιών ιστών, ωστόσο δεν θα προσδιορίσει τη συγκεκριμένη ασθένεια που έχετε. Με τη σειρά τους, υπάρχουν εξετάσεις που μπορούν να ανιχνεύσουν συγκεκριμένα αντισώματα έναντι ορισμένων ασθενειών.

Πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται τα αυτοάνοσα νοσήματα;

Η θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων αποτελεί πρόκληση. Σήμερα, η θεραπεία περιλαμβάνει τη μείωση των συμπτωμάτων και την προσπάθεια ελέγχου και ρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα μέτρα θα είναι διαφορετικά για κάθε παθολογία. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, είναι σημαντικό να διατηρείται ο πόνος υπό έλεγχο.

Τα φάρμακα με τα οποία μπορούν να αντιμετωπιστούν τα αυτοάνοσα νοσήματα περιλαμβάνουν μια ποικιλία ενώσεων. Τα κορτικοστεροειδή ξεχωρίζουν και πρέπει να χορηγούνται με μεγάλη προσοχή. Δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα, καθώς έχουν παρενέργειες.

Άλλα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία αυτών των παθολογικών καταστάσεων είναι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Η ιδέα αυτών των φαρμάκων είναι να ανακουφίσουν τον πόνο και τη φλεγμονή που δημιουργούνται από την παθολογία. Τα ανοσοκατασταλτικά εκτός από τα στεροειδή είναι επίσης χρήσιμα.

Άλλες εναλλακτικές λύσεις

Ορισμένοι συνιστούν τη χρήση εναλλακτικών μέτρων για τη θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων. Ωστόσο, οι μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητα αυτών των θεραπειών είναι περιορισμένες. Επιπλέον, ορισμένα προϊόντα μπορεί να προκαλέσουν επιπτώσεις στην υγεία, γι’ αυτό και η χρήση τους δεν συνιστάται χωρίς προηγούμενη ιατρική έγκριση.

Η θεραπεία πρέπει να παρακολουθείται στενά από τον ειδικό. Αλλά αυτός που είναι πραγματικά υπεύθυνος για την αποτελεσματικότητά της είναι ο ίδιος ο ασθενής, ο οποίος πρέπει να την ακολουθεί κατά γράμμα. Ποτέ μην παραλείπετε τις συστάσεις ή τις θεραπείες του γιατρού.

Επιπλέον, σε αυτές τις ασθένειες, όπως και σε τόσες άλλες, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε πολύ καλά το σώμα σας. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί σε κάθε αλλαγή που εμφανίζεται και, αν ανακαλύψουμε κάτι μη φυσιολογικό ή ασυνήθιστο, πρέπει να απευθυνθούμε αμέσως στον ειδικό.

Η έγκαιρη ανίχνευση και η σχολαστική παρακολούθηση των θεραπειών είναι πολύ σημαντική για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου. Επιπλέον, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής είναι πολύ ευεργετική στη θεραπεία.

Καταστάσεις με πολύπλοκη θεραπεία

Όπως βλέπετε, η θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων είναι αρκετά πολύπλοκη και τα θεραπευτικά μέτρα εξαρτώνται από την πάσχουσα νόσο. Σε γενικές γραμμές, χρησιμοποιούνται κορτικοστεροειδή, αντιφλεγμονώδη φάρμακα και αναλγητικά, ωστόσο, όλα πρέπει να συνταγογραφούνται από ειδικό για την αποφυγή ανεπιθύμητων παρενεργειών.