Κλειστοφοβία: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε

Η κλειστοφοβία είναι ο έντονος φόβος του κλειδώματος σε ένα μέρος. Προκαλεί δυσφορία και άγχος σε όσους πάσχουν από αυτήν. Σε αυτό το άρθρο θα σας εξηγήσουμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε γι' αυτήν.

Προτιμά να ανέβει έξι ορόφους αντί να πάρει το ασανσέρ. Αποφεύγει τη χρήση του λεωφορείου ή του μετρό. Αυτές μπορεί να είναι μερικές από τις συμπεριφορές που έχουν τα άτομα με κλειστοφοβία λόγω του φόβου τους για τους κλειστούς χώρους.

Με μια πρώτη ματιά, ο φόβος αυτός μπορεί να φαίνεται ότι δεν επηρεάζει τη ζωή μας. Εξάλλου, το λεωφορείο μπορεί να αντικατασταθεί από το ποδήλατο και το ασανσέρ από το περπάτημα.

Ωστόσο, αυτή η φοβία μπορεί όχι μόνο να εξελιχθεί και να εξαπλωθεί σε άλλες παρόμοιες καταστάσεις, αλλά μπορεί επίσης να δημιουργήσει σημαντικούς περιορισμούς και έλλειψη ελευθερίας να είστε αυτό που επιλέγετε να είστε. Είναι ένας φόβος που απειλεί να σας περιορίσει σε μια παθητική θέση στη ζωή σας υποταγμένη στις περιστάσεις.

Έχοντας αυτό κατά νου, ας δούμε αναλυτικότερα τι είναι η κλειστοφοβία και τι μπορεί να γίνει γι’ αυτήν.

Τι είναι η κλειστοφοβία;

Όπως όλες οι φοβίες, η κλειστοφοβία είναι ένας υπερβολικός και παράλογος φόβος που πυροδοτείται από την παρουσία ή την προσδοκία του φοβικού αντικειμένου ή ερεθίσματος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρόκειται για μια καταστασιακή φοβία και τον φόβο της ύπαρξης ή της παραμονής σε έναν κλειστό χώρο που παρουσιάζει δυσκολία στην έξοδο ή τη διαφυγή.

Αν και μπορεί να φανταζόμαστε ότι η κλειστοφοβία περιορίζεται σε κλειστούς, συμπαγείς χώρους, όπως ένα ασανσέρ, μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και να εκφραστεί σε ποικίλες καταστάσεις. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το άτομο με τη φοβία μπορεί να συνδέσει οποιαδήποτε κατάσταση με ένα ερέθισμα. Για παράδειγμα, μπορεί να εμφανιστεί σε ένα τούνελ, σε ένα αεροπλάνο ή ακόμη και σε ένα δοκιμαστήριο ή σε δημόσια μέσα μεταφοράς.

Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες για όσους πάσχουν από αυτή τη φοβία είναι η αποφυγή. Αρχίζουν να αποφεύγουν ορισμένες καταστάσεις που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με αυτό που φοβούνται. Εξαιτίας αυτού, η καθημερινή τους ζωή συχνά επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό.

Μια φοβία μπορεί επίσης να διατηρηθεί μέσω της θετικής ενίσχυσης. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να φροντίσει τις “ανάγκες” του και να εξαρτάται από ορισμένες στρατηγικές αντιμετώπισης. Όταν συμβαίνει αυτό, αποκτούν την αίσθηση ότι έχουν κάποιο έλεγχο της κατάστασης. Ωστόσο, αυτό γίνεται με το κόστος της στέρησης ορισμένων εμπειριών.

Από την άλλη πλευρά, ο φόβος του ατόμου μπορεί να είναι ότι θα υποστεί σωματική βλάβη ή θα γελοιοποιηθεί μπροστά σε άλλους ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, η κλειστοφοβία μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως μέρος της αγοραφοβικής κλινικής εικόνας.

Τα συμπτώματα της κλειστοφοβίας

Ορισμένα από τα συμπτώματα του φόβου αυτού είναι τα εξής:

• Ιδρώτας
• Νευρικότητα και άγχος
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Ταχυκαρδία
• Αυξημένη αρτηριακή πίεση
• Ζάλη και πονοκέφαλος

Επίσης, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι οι φοβίες συχνά εμφανίζονται μαζί με άλλους τύπους διαταραχών, όπως το άγχος, η κατάθλιψη και οι κρίσεις πανικού. Ως εκ τούτου, δεν είναι σκόπιμο να τις αγνοείτε ή να τις παραμερίζετε ως ασήμαντες.

Πώς να αντιμετωπίσετε την κλειστοφοβία

Υπάρχουν διάφορες τεχνικές και ασκήσεις που μπορούν να εφαρμοστούν για την αντιμετώπιση των φοβιών. Όσον αφορά τη θεραπεία, η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία είναι πολύ επιτυχημένη για τα άτομα με κλειστοφοβία.

Μερικές άλλες συνιστώμενες τεχνικές είναι οι ακόλουθες:

• Χαλάρωση: Το άτομο πρέπει να μάθει να αναπνέει και να ηρεμεί προκειμένου να σταματήσει το άγχος όταν το βιώνει. Επίσης, ασκήσεις όπως η αντίστροφη μέτρηση από έναν υψηλό αριθμό μπορεί να είναι χρήσιμες. Αυτό συμβαίνει επειδή μπορούν να αποσπάσουν την προσοχή του ατόμου από μια δυσάρεστη κατάσταση. Επιπλέον, μερικοί άνθρωποι γράφουν καταπραϋντικές φράσεις για να χαλαρώσουν και τις έχουν πρόχειρες όταν τις χρειάζονται.
• Ψυχοεκπαίδευση: Πρόκειται για ουσιαστικό μέρος κάθε θεραπείας, καθώς εξηγεί στον ασθενή από τι πάσχει και επιδιώκει να ενισχύσει και να παράσχει πόρους αντιμετώπισης. Εδώ, στόχος είναι να μάθουν, να προβλέψουν και να ανιχνεύσουν πότε αρχίζει να εμφανίζεται το άγχος, ώστε να μπορούν να παρέμβουν εγκαίρως.
• Μοντελοποίηση των συμμετεχόντων είναι μια άλλη τεχνική που χρησιμοποιούν οι ειδικοί δείχνοντας στο άτομο ποια συμπεριφορά ή συμπεριφορές πρέπει να εκτελέσει χρησιμοποιώντας έναν οδηγό βήμα προς βήμα.
• Ζωντανή έκθεση: Πρόκειται για ένα από τα τελευταία βήματα της σταδιακής προσέγγισης για τη θεραπεία της κλειστοφοβίας. Θεωρείται μία από τις πιο αποτελεσματικές τεχνικές. Για τον σκοπό αυτό, ένα άτομο συνήθως συνεργάζεται με έναν θεραπευτή για να αντιμετωπίσει μια ιεραρχία φόβων, ώστε να επιτευχθεί σταδιακά η αποδοχή της έκθεσης από τον ασθενή και να μην τον υποβάλει εξαρχής σε μια κατάσταση που είναι δύσκολα ανεκτή. Αυτό είναι καλύτερο να γίνεται με τη συνοδεία ενός θεραπευτή προκειμένου να καθοδηγείται με υποδείξεις. Ωστόσο, στόχος είναι το άτομο να εσωτερικεύσει σταδιακά αυτές τις εμπειρίες και να τις εφαρμόσει στη ζωή του. Η πρώτη αντίδραση είναι συνήθως η φυγή από κάτι που φοβόμαστε. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μείνουμε στη θέση μας, να εφαρμόσουμε τις ασκήσεις και να παρατηρήσουμε πώς το άγχος αρχίζει να μειώνεται σιγά-σιγά.

Η εργασία με το άγχος είναι μια διαδικασία

Οι φοβίες μπορεί να παρουσιάζουν διαφορετικό βαθμό προόδου και πολυπλοκότητας. Όσοι έχουν φοβία με τα φίδια, για παράδειγμα, δεν θα έχουν μεγάλες δυσκολίες ή εμπόδια στην καθημερινή τους ζωή, εκτός αν ζουν στην εξοχή ή κοντά σε μια περιοχή με πολλά φίδια.

Ωστόσο, όσοι έχουν φοβία με το αίμα μπορεί να βιώσουν την καθημερινότητά τους διαφορετικά. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να δίνετε στις φοβίες την προσοχή που τους αξίζει. Όσο νωρίτερα παρέμβετε, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση και τόσο πιο εύκολο είναι να επιτύχετε μια εξαιρετική ποιότητα ζωής.

Το θέμα είναι να μάθετε να αντιμετωπίζετε και να διαχειρίζεστε το άγχος αντί να το εξαλείφετε. Το να μάθετε να χρησιμοποιείτε το άγχος ως σύμμαχο και να μην το βλέπετε ως εχθρό είναι το κλειδί όταν πρόκειται να ξεπεράσετε φοβίες όπως η κλειστοφοβία.