Κοιλιοκάκη: Οι τύποι και τα χαρακτηριστικά τους

Η κοιλιοκάκη είναι μια ασθένεια που εξαρτάται από τη διατροφή και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ζημιά στο έντερο. Θα σας εξηγήσουμε όσα πρέπει να γνωρίζετε για τους διαφορετικούς τύπους κοιλιοκάκης και τα χαρακτηριστικά τους.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η κοιλιοκάκη δεν εμφανίζεται πάντα με τον ίδιο τρόπο. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι ειδικοί έχουν μελετήσει και κατηγοριοποιήσει τους διαφορετικούς τύπους της.

Πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα το οποίο σχετίζεται με την κατανάλωση γλουτένης. Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που υπάρχει σε πολλές τροφές, όπως στο σιτάρι ή το κριθάρι. Στις Η.Π.Α., οι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτή η πάθηση επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού ή 3 εκατομμύρια ανθρώπους μόνο εκεί.

Το πρόβλημα είναι ότι μπορεί να είναι ασυμπτωματική σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων, κάτι που περιπλέκει τη διάγνωση και έτσι μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να γίνει.

Σε αυτό το άρθρο, θα σας εξηγήσουμε όσα πρέπει να γνωρίζετε γι’ αυτή την πάθηση και τους κύριους τύπους της.

Τι είναι η κοιλιοκάκη;

Όπως αναφέραμε παραπάνω, η κοιλιοκάκη είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα στο οποίο υπάρχει μια αντίδραση στη γλουτένη. Αυτό σημαίνει ότι σε άτομα με κοιλιοκάκη τα οποία τρώνε αυτή την πρωτεΐνη, το ανοσοποιητικό σύστημα προκαλεί μια αντίδραση στο λεπτό έντερο. Έτσι, η γλουτένη προκαλεί ζημιά στον εντερικό βλεννογόνο.

Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται σε διαφορετικά δημητριακά. Παραδείγματος χάρη, στο σιτάρι, τη σίκαλη, το κριθάρι, και ορισμένες φορές στη βρώμη. Αυτές είναι τροφές που εντοπίζουμε πολύ συχνά στη Δυτική διατροφή ως συστατικά στο ψωμί, τα ζυμαρικά, τα μπισκότα, και πολλά άλλα.

Η βλάβη στον εντερικό βλεννογόνο, με το πέρασμα του χρόνου, επηρεάζει την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών κατά τη διάρκεια της πέψης. Αυτό εξηγεί γιατί σε πολλές περιπτώσεις προκαλούνται απώλεια βάρους, αναιμία, ή προβλήματα ανάπτυξης στα παιδιά.

Παρότι οι ειδικοί δεν έχουν προσδιορίσει τι ακριβώς προκαλεί τους διαφορετικούς τύπους κοιλιοκάκης, γνωρίζουμε ότι η κληρονομικότητα είναι ένας καθοριστικός παράγοντας. Ομοίως, σχετίζεται συχνά με άλλους τύπους αυτοάνοσων νοσημάτων.

Σύμφωνα με μια μελέτη του Cuban Journal of Food and Nutrition,  ίσως υπάρχει σχέση ανάμεσα στην κοιλιοκάκη και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1.

Κοιλιοκάκη – Τύποι

Στην κοιλιοκάκη υπάρχουν διαφορετικές κλινικές εκδοχές, σύμφωνα με τα συμπτώματα και τις αποδείξεις ορισμένων συμπληρωματικών εξετάσεων που επιτρέπουν την εξερεύνηση του πεπτικού συστήματος.

Έτσι βρίσκονται οι διάφοροι τύποι κοιλιοκάκης, αν και σύμφωνα με το Spanish Federation of Coeliac Associations, περίπου το 75% των ασθενών παραμένουν αδιάγνωστοι.

Τα δεδομένα αυτά απορρέουν από το γεγονός πως, μέχρι πρόσφατα, οι ειδικοί δε γνώριζαν πως μπορούν να υπάρξουν περιπτώσεις χωρίς συμπτώματα. Έτσι, οι τύποι κοιλιοκάκης είναι οι εξής: ασυμπτωματική, συμπτωματική, δυνητική, λανθάνουσα, ανθεκτική. Παρακάτω, θα σας εξηγήσουμε τα κύρια χαρακτηριστικά τους.

Υποκλινική ή ασυμπτωματική

Η ασυμπτωματική ή υποκλινική κοιλιοκάκη, όπως αναφέρει το όνομά της, δεν προκαλεί συμπτώματα. Όμως, μέσω συμπληρωματικών εξετάσεων (όπως μια ενδοσκόπηση για την παρατήρηση του εντέρου), φαίνεται η παρουσία κοιλιοκάκης.

Κλασική ή συμπτωματική

Σε αυτόν τον τύπο κοιλιοκάκης, ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα, αλλά και θετικά αποτελέσματα στις εξετάσεις. Ωστόσο, τα σημάδια ποικίλλουν. Ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν διάρροια, απώλεια βάρους, κούραση, εμετό, και κοιλιακό πόνο.

Σε άλλες περιπτώσεις, αντί για διάρροια, βρίσκουμε συνεχή δυσκοιλιότητα. Άλλα τυπικά σημάδια είναι η καθυστερημένη ανάπτυξη στην περίπτωση παιδιών, μετεωρισμός, και κοιλιακή διάταση. Με έμμεσο τρόπο βρίσκουμε αναιμία, ακόμη και συνεχή ευερεθιστότητα.

Δυνητική κοιλιοκάκη

Αυτός ο τύπος αναφέρεται σε περιπτώσεις όπου τα άτομα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Παρόλα αυτά, έχουν μεγάλες πιθανότητες να αναπτύξουν την πάθηση. Αυτό το γνωρίζουν χάρη στις γενετικές εξετάσεις, όπως ο προσδιορισμός του γονιδίου HLA-DQ2/DQ8.

Όμως, σε αυτούς τους ασθενείς, όταν εκτελούν βιοψία οι γιατροί στον ιστό του λεπτού εντέρου, δε βρίσκουν αποδείξεις για την παρουσία κοιλιοκάκης. Σύμφωνα με ένα άρθρο στο Chilean Medical Journal,  είναι σημαντικό να παρακολουθούνται στενά αυτά τα άτομα, παρότι δεν είναι απαραίτητο να ακολουθήσουν μια αυστηρή διατροφή χωρίς γλουτένη (προς το παρόν).

Λανθάνουσα κοιλιοκάκη

Αυτό που συμβαίνει στη λανθάνουσα κοιλιοκάκη είναι πως έχει ήδη γίνει η διάγνωση της ασθένειας, αλλά τα συμπτώματα και οι εντερικές διαταραχές εξαφανίζονται αργότερα.

Παραδείγματος χάρη, κάποιος που έχει διαγνωστεί ως παιδί, αφότου ακολούθησε μια διατροφή χωρίς γλουτένη, σταμάτησε να υποφέρει από την ασθένεια παρόλο που εισήγαγε την πρωτεΐνη στη διατροφή του.

Ανθεκτική κοιλιοκάκη

Αυτή αναφέρεται σε περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα ή τα σημάδια συνεχίζουν να εμφανίζονται παρότι ακολουθείται μια διατροφή χωρίς γλουτένη. Για να επιβεβαιωθεί το παραπάνω, ο ασθενής θα πρέπει να περάσει έξι μήνες χωρίς να έρθει σε επαφή με την πρωτεΐνη.

Δεν υπάρχει μόνο ένας τύπος κοιλιοκάκης

Το σημαντικότερο πράγμα που πρέπει να γνωρίζετε πάνω στο θέμα είναι ότι υπάρχουν διαφορετικοί τύποι κοιλιοκάκης. Πάνω απ’ όλα, είναι απαραίτητο να έχετε κατά νου ότι μπορεί να υπάρχουν εντερικές αλλοιώσεις σε άτομα χωρίς συμπτώματα. Έτσι, η διάγνωση δεν είναι εύκολη υπόθεση πολλές φορές.

Η έγκαιρη επιβεβαίωση της παρουσίας κοιλιοκάκης είναι κρίσιμη. Ο λόγος είναι πως η βλάβη στον εντερικό βλεννογόνο μπορεί να γίνει μη αναστρέψιμη και οι συνέπειες είναι σοβαρές. Παραδείγματος χάρη, κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό ή σε καθυστέρηση ανάπτυξης στα παιδιά.

Γι’ αυτό, αν υποψιάζεστε ότι έχετε γαστρεντερικά συμπτώματα μετά την κατανάλωση γλουτένης, είναι καλό να συμβουλευτείτε έναν γιατρό. Οι συμπληρωματικές εξετάσεις είναι προσιτές και μπορούν να γίνουν σχετικά εύκολα.