Οι λειτουργίες της ατροπίνης και οι παρενέργειές της
Σήμερα θα σας μιλήσουμε για τις λειτουργίες της ατροπίνης, αλλά και τις παρενέργειές της. Η ατροπίνη είναι ένα φάρμακο. Οι γιατροί τη χρησιμοποιούν για πολλά, διαφορετικά πράγματα. Έχει μυδιατρικές, αντισπασμωδικές, αντιδιαρροϊκές, αντικαταρροϊκές, και αναισθητικές ιδιότητες.
Πρόκειται για μια ενεργή ουσία που προέρχεται από το φυτό μπελαντόνα και άλλα φυτά της οικογένειας Solanaceae. Από τα αρχαία χρόνια, οι Ινδοί χρησιμοποιούσαν πολύ τις ιδιότητες της μπελαντόνα. Αργότερα, κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και κατά τον Μεσαίωνα, η μπελαντόνα χρησιμοποιούνταν για την τοξική της δράση.
Σε αυτό το άρθρο, θα εξηγήσουμε λεπτομερώς τα ακόλουθα για την ατροπίνη:
- Πώς λειτουργεί.
- Την φαρμακοκινητική της.
- Τη φαρμακευτική της δράση.
- Τις παρενέργειες.
Ωστόσο, πριν αρχίσουμε, θα πρέπει να γνωρίζετε τι είναι οι υποδοχείς ακετυλοχολίνης ώστε να κατανοήσετε τις λειτουργίες της ατροπίνης.
Υποδοχείς ακετυλοχολίνης
Η ατροπίνη είναι ένα ενεργό συστατικό που βρίσκεται στα στελέχη των φυτών της οικογένειας Solanaceae, όπως είναι η μπελαντόνα. Χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων.
Οι υποδοχείς ακετυλοχολίνης είναι μια ομάδα υποδοχέων η οποία περιλαμβάνει άλλα δύο είδη υποδοχέων. Αυτοί είναι οι μουσκαρινικοί και οι νικοτινικοί υποδοχείς. Βασικά, εντοπίζονται στη συναπτική σχισμή. Κατά κύριο λόγο βρίσκονται σε ένα μεταγαγγλιακό επίπεδο. Όμως, υπάρχουν ορισμένοι και σε προσυναπτικό επίπεδο.
Όλα τα νευροσυστήματα έχουν υποδοχείς σε προσυναπτικό επίπεδο. Αυτό επειδή ρυθμίζουν την ποσότητα ακετυλοχολίνης που θα ελευθερωθεί.
Η ακετυλοχολίνη είναι μια ουσία που συντίθεται στο κυτόπλασμα των νευρώνων κίνησης και ενεργοποιεί απευθείας τους υποδοχείς ακετυλοχολίνης. Παρόλα αυτά, ελάχιστοι προσυναπτικοί υποδοχείς ενεργοποιούν την έκκριση αυτής της ουσίας.
Οι λειτουργίες της ατροπίνης
Η ατροπίνη είναι ένας ανταγωνιστής των υποδοχέων μουσκαρινικής ακετυλοχολίνης. Όπως είδαμε, η ακετυλοχολίνη είναι μια ουσία που ενεργοποιεί απευθείας τους υποδοχείς.
Αυτό σημαίνει ότι καταστέλλει το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα. Στην ουσία, η εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός πως οι υποδοχείς ακετυλοχολίνης βρίσκονται στους παρασυμπαθητικούς τελεστές. Έτσι, όταν παίρνει ατροπίνη κάποιος, επηρεάζεται η καρδιά, τα μάτια, και το πεπτικό σύστημα, ανάμεσα σε άλλα όργανα.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Ποια φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν αύξηση βάρους
Φαρμακοκινητική
Γενικά, αυτό το φάρμακο μπορεί να καταποθεί, να εισαχθεί ενδοφλεβίως, και να χορηγηθεί με πολλούς άλλους τρόπους, επίσης. Αν καταποθεί, απορροφάται ευκολότερα από το πεπτικό σύστημα. Έπειτα, ταξιδεύει μέσα από το αίμα.
Είναι ένα εξαιρετικά διαλυτό φάρμακο. Δηλαδή, μπορεί να διαπεράσει το φράγμα αίματος-εγκεφάλου και τον πλακούντα. Έτσι, οι έγκυες θα πρέπει να είναι πάρα πολύ προσεκτικές αν τους χορηγείται ατροπίνη.
Έχει διάρκεια ζωής περίπου δύο με τρεις ώρες. Επιπλέον, μεταβολίζεται κατά 50-75% από το συκώτι. Στη συνέχεια, το σώμα εκκρίνει και τους δύο μεταβολίτες και το μέρος του φαρμάκου που δεν μεταβολίστηκε, μέσα από τα ούρα.
Οι λειτουργίες της ατροπίνης: Φαρμακευτική δράση
Η ατροπίνη αναστέλλει τη λειτουργία των υποδοχέων μουσκαρινικής ακετυλοχολίνης. Αυτό σημαίνει πως δεν επιτρέπει στην ακετυλοχολίνη να αλληλεπιδράσει με αυτούς τους υποδοχείς.
Αυτό συμβαίνει σταδιακά μέσα από μια σειρά δομών όπως οι σιελογόνοι, οι υποβλεννογόνοι, και ιδρωτοποιοί αδένες, τους λείους αγγειακούς μύες, το καρδιακό σύστημα, το πεπτικό και ουροποιητικό σύστημα, τους γαστρικούς αδένες, και τους αυτόνομους γαγγλίες.
Εφόσον είναι ένας αντιχολινεργικός παράγοντας για όλα αυτά τα μέρη του σώματος, ενεργοποιεί τα παρακάτω:
- Ταχυκαρδία. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται για την αύξηση των καρδιακών παλμών σε έκτακτα περιστατικά.
- Σε πεπτικό επίπεδο, ελαχιστοποιεί την περίσταλση και τους σπασμούς, τις κράμπες, και τις εκκρίσεις στο γαστρεντερικό σύστημα.
- Δυσκολεύει την ούρηση. Αυτό είναι προβληματικό για ασθενείς με καλοήθη υπερτροφία του προστάτη.
- Μυδρίαση. Μπλοκάρει τον ακτινωτό μυ, προκαλώντας σπασμούς. Όμως, δεν αναστέλλει τους μουσκαρινικούς υποδοχείς των ματιών αν χορηγηθεί δια στόματος.
Παρενέργειες της ατροπίνης
Οι παρενέργειες του φαρμάκου σχετίζονται με τη δοσολογία. Υπάρχουν συχνές αντιδράσεις, κυρίως στα παιδιά. Επιπροσθέτως, η ατροπίνη μπορεί να συσσωρευτεί και να δημιουργεί συστηματικές παρενέργειες έπειτα από πολλές δόσεις δια εισπνοής στους γηραιότερους.
Στους ενήλικες, οι πιο κοινές παρενέργειες είναι:
- Ξηροστομία
- Κόκκινο και ζεστό δέρμα εξαιτίας της έλλειψης ιδρώτα
- Πυρετός
- Δυσκοιλιότητα