Πώς ο Μπετόβεν δημιούργησε μουσική ενώ ήταν κουφός;

Ανακαλύψτε τον Μπετόβεν και το αίνιγμά του: πώς κατάφερε να δημιουργήσει αριστουργηματική μουσική παρά την κώφωσή του; Μοιραζόμαστε μαζί σας τις στρατηγικές του.

Παρά την προοδευτική απώλεια ακοής που υπέστη, ο Μπετόβεν βρήκε στη μουσική μια μοναδική και ισχυρή μορφή επικοινωνίας. Η δημιουργική του τόλμη και η ακούραστη αναζήτησή του για νέες ηχηρές συνθέσεις έθεσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη μελωδιών που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους.

Στην προοδευτική εξέλιξη της πάθησής του, χρησιμοποίησε στρατηγικές που του επέτρεπαν να διατηρεί ζωντανές τις συνθέσεις του. Αριστουργήματα όπως η Σονάτα του Σεληνόφωτος, που βυθίζει τον ακροατή σε ένα τοπίο μυστηρίου και μελαγχολίας και η Ενάτη Συμφωνία, με τον οικουμενικό της ύμνο Ωδή στη χαρά, εξακολουθούν να αντηχούν έντονα στο παρόν.

Η πρόκληση του Μπετόβεν να δημιουργήσει μουσική

Η κώφωσή του άρχισε να εκδηλώνεται γύρω στο 1796, όταν ήταν 26 ετών. Ωστόσο, αυτό το εμπόδιο δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει να δημιουργεί μερικά από τα πιο αξιομνημόνευτα έργα της κλασικής μουσικής. Καθώς η ακοή του επιδεινωνόταν, ο Μπετόβεν εξαρτιόταν όλο και περισσότερο από το εσωτερικό του ένστικτο, έχοντας την ικανότητα να θυμάται και να εργάζεται με τη μουσική στο μυαλό του.

Μέχρι σήμερα, η αιτία της κώφωσης του Μπετόβεν παραμένει ένα αμφιλεγόμενο θέμα. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να ήταν αποτέλεσμα μιας αυτοάνοσης νόσου, όπως ο λύκος, ή μιας φλεγμονώδους νόσου, όπως η σαρκοείδωση. Ωστόσο, έρευνες όπως αυτή που δημοσιεύθηκε στο The Laryngoscope υπογραμμίζει ότι η ασθένειά του προκλήθηκε από δηλητηρίαση από μόλυβδο, καθώς λέγεται ότι ο συνθέτης έπινε κατά κόρον κρασί, το οποίο ήταν μολυσμένο.

Αν και ο Μπετόβεν ήταν κωφός, αυτό δεν αποτέλεσε εμπόδιο για να αναπτύξει το μουσικό του ταλέντο. Στην πραγματικότητα, μερικά από τα πιο γνωστά έργα του, όπως η Συμφωνία αρ. 9, γράφτηκαν όταν είχε ήδη χάσει το μεγαλύτερο μέρος της ακοής του. Από το 1819, ο Μπετόβεν δεν μπορούσε πλέον να ακούσει τίποτα, αλλά αυτό δεν αποτέλεσε περιοριστικό παράγοντα για να συνεχίσει να δημιουργεί μουσική.

Οι στρατηγικές του Μπετόβεν για τη σύνθεση

Παρά την κώφωσή του, ο Μπετόβεν χρησιμοποίησε στρατηγικές για να συνεχίσει να συνθέτει μουσική, τις οποίες θα μοιραστούμε μαζί σας παρακάτω.

Χρήση ειδικού ακουστικού βοηθήματος

Ο Μπετόβεν χρησιμοποιούσε μια συσκευή, με τη μορφή ενός μεταλλικού σωλήνα, την οποία τοποθετούσε στο πιάνο του. Με αυτόν τον τρόπο, ο συνθέτης μπορούσε να αισθάνεται τις δονήσεις της μουσικής στο σώμα του.

Μερικές φορές, χρησιμοποιούσε επίσης μια ξύλινη ράβδο, την οποία έπιανε από τη μια άκρη με τα δόντια του και από την άλλη πλευρά άγγιζε το ηχείο του πιάνου για να έχει καλύτερη αίσθηση του ήχου. Μια έρευνα του 2018 αποκάλυψε ότι αυτά τα τεχνάσματα δεν βοηθούσαν πολύ, επειδή το πρόβλημά του ήταν νευροαισθητικό.

Έκοψε τα πόδια από το πιάνο του

Σε μια προσπάθεια να νιώσει πιο άμεσα τις δονήσεις της μουσικής, ο Μπετόβεν έκοψε τα πόδια από το πιάνο του για να το τοποθετήσει απευθείας στο πάτωμα. Με τον τρόπο αυτό, μπορούσε να αισθανθεί καλύτερα τις δονήσεις της μουσικής. Αυτή η τακτική του επέτρεψε να αποκτήσει μια φυσική αίσθηση αυτού που δημιουργούσε.

Σύνθεση μέσω της εσωτερικής ακοής

Ο Μπετόβεν είχε την ικανότητα να ακούει και να εργάζεται με τη μουσική μέσα στο μυαλό του. Παρά την κώφωσή του, μπορούσε να φανταστεί πώς θα ακουγόταν η μουσική που συνέθετε.

Αυτή την ικανότητα, γνωστή ως “εσωτερική ακοή”, αναπτύσσουν πολλοί μουσικοί. Αλλά στην περίπτωσή του, έγινε απαραίτητο εργαλείο στη  διαδικασία σύνθεσης.

Στηρίχθηκε στη θεωρία της μουσικής

Ο Μπετόβεν είχε βαθιά γνώση της θεωρίας της μουσικής. Η γνώση αυτή του επέτρεψε να κατανοήσει πώς οι διάφορες νότες συνεργάζονταν μεταξύ τους και πώς δομούνταν οι συνθέσεις.

Η μνήμη του για το πώς ακούγονταν τα διάφορα όργανα και οι νότες

Παρά την κώφωσή του, ο Μπετόβεν είχε αξιοσημείωτη μνήμη για τα όργανα και τις νότες. Μπορούσε να θυμάται και να φαντάζεται τον ήχο κάθε οργάνου, γεγονός που του επέτρεψε να συνθέτει μεγάλης κλίμακας ορχηστρική μουσική.

Η κώφωση του Μπετόβεν τον οδήγησε στην απομόνωση

Καθώς ο Μπετόβεν πάλευε με την προοδευτική κώφωση, βίωσε επίσης αυξανόμενη απομόνωση. Η απώλεια της ακοής του επηρέασε την ικανότητά του να επικοινωνεί με τους άλλους και να απολαμβάνει πλήρως τη μουσική.

Αυτή η κώφωση τον αποξένωσε από την κοινωνία και εμβάθυνε το αίσθημα της μοναξιάς του. Σε μια επιστολή που έγραψε στους αδελφούς του Carl και Johann το 1802, ο Μπετόβεν εξομολογήθηκε:

Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες αυτές, ο Μπετόβεν βρήκε στη μουσική έναν τρόπο διαφυγής και έκφρασης, χρησιμοποιώντας την τέχνη του για να υπερβεί τα σωματικά και συναισθηματικά εμπόδια. Η κληρονομιά του άντεξε στο πέρασμα του χρόνου, εμπνέοντας γενιές μουσικών και ακροατών.

Οι συνθέσεις του έχουν μάλιστα παρουσιαστεί σε αμέτρητες σκηνές σε όλο τον κόσμο, μεταφέροντας το μήνυμα της ανθεκτικότητάς του σε ανθρώπους όλων των πολιτισμών και ηλικιών.