Όταν το παιδικό άγχος προκαλείται από τους γονείς

Οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής των γονιών, η ανυπομονησία για την επιτυχία και οι υψηλές προσδοκίες για τελειότητα, μπορούν να κάνουν τα παιδιά να υποφέρουν από άγχος.

Έχει εξετασθεί και εγκριθεί από: ψυχολόγο Bernardo Peña.

Έχει γραφτεί από Thady Carabaño

Τελευταία ενημέρωση: 21 Δεκεμβρίου, 2022

Οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής επηρεάζουν συχνά τα παιδιά και προκαλούν παιδικό άγχος. Στις μέρες μας, οι περισσότεροι έχουμε γρήγορους ρυθμούς ζωής. Όταν πετύχουμε στη ζωή μας, μπορούμε να γίνουμε ανεξέλεγκτα απαιτητικοί.

Τα παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν σε πάρα πολλές απαιτήσεις από το παιδί σας. Οι γονείς περιμένουν τα παιδιά τους να μάθουν να κοιμούνται μόνα τους γρήγορα, να χρησιμοποιούν την τουαλέτα, να ελέγχουν τα συναισθήματά τους, να μιλούν, να περπατάνε και να προσαρμοστούν στο σχολείο…

Με αυτούς τους ρυθμούς οι γονείς απαιτούν από τα παιδιά τους να έχουν καλούς βαθμούς, καλές διαπροσωπικές σχέσεις και να επιδεικνύουν εξαιρετική απόδοση την ώρα που διαχειρίζονται ένα φορτωμένο πρόγραμμα εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Το παιδικό άγχος είναι η αντίδραση του σώματος όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με πολλές απαιτήσεις στις οποίες δε μπορούμε ν’ ανταπεξέλθουμε.

Τι είναι το παιδικό άγχος;

Πολλά παιδιά καλούνται ν’ αντιμετωπίσουν απαιτήσεις οι οποίες – εξαιτίας της έντασης και της διάρκειάς τους – διαταράσσουν την πνευματική τους υγεία. Τα παιδιά καταβάλλουν υπερβολική προσπάθεια για να προσαρμοστούν και να ανταπεξέλθουν στην πίεση. Όμως, τα περισσότερα παιδιά δε μπορούν να ικανοποιήσουν αυτές τις απαιτήσεις και υποφέρουν από άγχος.

Το παιδικό άγχος προκαλείται από διάφορους παράγοντες. Ορισμένοι είναι σίγουρα συντριπτικοί, όπως η επιβίωση από μία φυσική καταστροφή, από ένοπλες συγκρούσεις ή από άλλα δυστυχή γεγονότα όπως ο θάνατος ενός γονιού, ή το να πέσουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.

Ωστόσο, σε άλλες περιπτώσεις, το παιδικό άγχος μπορεί να προέρθει από στρεσογόνες ρουτίνες ή από στάδια της καθημερινότητας που προκαλούν συναισθηματική δυσφορία. Οι αγχωμένοι γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους με τον ίδιο βαθμό άγχους.

Ποια είναι τα συμπτώματα του παιδικού άγχους

Η παιδική ηλικία είναι ένα στάδιο της ζωής με πολλές αλλαγές. Τα μωρά και τα παιδιά μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτές. Αναπτύσσονται και ξεπερνούν κάθε στάδιο της ανάπτυξης. Όμως, κάποιες φορές εξαιτίας της επιπρόσθετης πίεσης των γονιών, καταλήγουν να νιώθουν άγχος.

Συμπτώματα άγχους σε παιδιά κάτω των πέντε ετών:

• Συνεχής εκνευρισμός.
• Συχνό κλάμα.
• Θέλουν να βρίσκονται πάντα στην αγκαλιά των γονιών για να κατευνάσουν τη δυσφορία.
• Λεκτικά προβλήματα.
• Επαναλαμβάνουν προηγούμενες παιδικές συμπεριφορές όπως ενούρηση ή πιπίλισμα του δακτύλου.
• Υπερβολικοί φόβοι (φόβος για το σκοτάδι, τα ζώα, για διαχωρισμό από τους γονείς…)

Συμπτώματα άγχους σε παιδιά άνω των πέντε ετών:

• Ευερεθισμός, κατήφεια και κλάμα χωρίς λόγο. Ίσως παρουσιάσουν και επιθετική συμπεριφορά.
• Χαμηλή απόδοση σε δραστηριότητες της καθημερινής ρουτίνας και έλλειψη κινήτρου.
• Κούραση, τεμπελιά ή απροσεξία.
• Παράπονα για πονοκεφάλους και σωματική δυσφορία.
• Ασθένειες χωρίς σωματικά συμπτώματα (σωματοποίηση)
• Έλλειψη συγκέντρωσης.
• Απάθεια ή απόρριψη.
• Εφιάλτες και ενούρηση.
• Αλλαγές στις μαθησιακές συνήθειες ή τους βαθμούς.
• Αλλαγές ή προβλήματα στις διατροφικές συνήθειες.

Επηρεάζουν οι γρήγοροι ρυθμοί των γονιών το παιδικό άγχος;

Οι γρήγοροι ρυθμοί των γονιών, μαζί με το αυστηρό τους πρόγραμμα το οποίο δεν τους δίνει αρκετό χρόνο για να ισορροπήσουν την προσωπική και οικογενειακή ζωή με τη δουλειά τους, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις ζωές και την ευημερία των παιδιών.

Οι γονείς με γρήγορους ρυθμούς ζωής δεν επηρεάζουν μόνο τους φυσικούς κύκλους της σωματικής, πνευματικής και συναισθηματικής ανάπτυξης των παιδιών, αλλά ίσως αφήσουν ανεκπλήρωτες τις ειδικές ανάγκες κάθε παιδιού.

Αυτού του είδους οι γονείς ακολουθούν συχνά “γονεϊκά μοντέλα” και περιμένουν από τα παιδιά τους να προσαρμοστούν σε αυτά. Θέλουν να επιταχύνουν τον χρόνο που χρειάζεται ένα παιδί για να ρυθμίσει τον ύπνο του ώστε να ελέγχουν την πέψη ή τα συναισθήματά τους.

Και δε χρειάζεται ν’ αναφέρουμε όλο το άγχος που έχουν από το σχολείο. Αυστηρά χρονοδιαγράμματα, οι μεγάλες αποστάσεις τις οποίες διανύουν τα παιδιά από το σπίτι στο σχολείο, ο φόβος της αποτυχίας, ο σχολικός εκφοβισμός (μπούλινγκ), οι υψηλές προσδοκίες των γονιών, και οι εργασίες για το σπίτι… όλα αυτά οδηγούν στο παιδικό άγχος.

Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το παιδικό άγχος

Η πρώτη συμβουλή είναι να χαμηλώσετε την ένταση. Οι γονείς θα πρέπει να προσπαθήσουν να βοηθήσουν τα παιδιά ώστε να μην επηρεαστούν από το άγχους που προέρχεται από τους ενήλικες.

Το παιδικό άγχος δεν επηρεάζει μόνο την υγεία του παιδιού, αλλά μπορεί να μεταφερθεί και στην ενήλικη ζωή του. Για την ακρίβεια, ορισμένοι ενήλικες με καρδιακές παθήσεις και διαβήτη συνδέουν αυτά τα προβλήματα με το παιδικό άγχος που είχαν.

Οι βασικές προτάσεις για να αποτρέψετε και να καταπραΰνετε το άγχος είναι:

• Όταν μιλάμε για άγχος ή αγωνία θα πρέπει να δώσετε το καλύτερο παράδειγμα αυτοσυγκράτησης στο παιδί σας. Είστε το πρότυπο το οποίο ακολουθεί το παιδί και το πώς αντιδρά στους στρεσογόνους παράγοντες προέρχεται από εσάς.
• Υιοθετήστε συμπεριφορές όπως υπομονή, χαρά, ηρεμία, πραότητα και να προσπαθείτε να ξανασκέφτεστε τα πράγματα. Αυτά θα βοηθήσουν το παιδί σας να βρει περισσότερες πηγές για να αποφύγει το άγχος.
• Περάστε χρόνο με τα παιδιά σας και δώστε τους λύσεις στα προβλήματα που έχουν με την οικογένεια και την καθημερινότητά τους. Έτσι, θα προάγετε μια ρεαλιστική και αισιόδοξη προσέγγιση αντιμετώπισης των δυσκολιών.
• Ακούστε και αναγνωρίστε τη γνώμη των παιδιών. Αν το παιδί σας παρουσιάζει ήδη συμπτώματα άγχους, είναι σημαντικό να ανοίξετε διαύλους επικοινωνίας.
• Μάθετε ποια είναι η γνώμη τους για τις σχολικές δραστηριότητες και τις εργασίες στο σπίτι.
• Σεβαστείτε τις ειδικές ανάγκες κάθε παιδιού. Αποφύγετε τη σύγκριση ανάμεσα στα αδέρφια και σε άλλα παιδιά. Εκτιμήστε τις ικανότητες και δεξιότητές τους.

Τελευταίες συμβουλές

Τα παιδιά σας είναι πολύτιμα. Μην τα αφήνετε να νιώθουν πως τα σέβεστε, τα εκτιμάτε ή τα αγαπάτε μόνο και μόνο επειδή έχουν εξαιρετικές επιδόσεις. Η αγάπη και ο σεβασμός σας ανταποκρίνονται σε άλλους λόγους.

Επίσης, μην απαιτείτε περισσότερα απ’ όσα μπορεί να προσφέρει ή να επιτύχει το παιδί σας. Γνωρίστε και σεβαστείτε το παιδί σας γι’ αυτό που είναι, και μην γίνετε η αιτία για το παιδικό άγχος.