Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση μπορεί να σας ακινητοποιήσει, αλλά είναι μερικώς αποτρέψιμη. Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου και πώς μπορείτε ν' αλλάξετε το αποτέλεσμα; Συνεχίστε την ανάγνωση για ν' ανακαλύψετε περισσότερα.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από γιατρό Karina Valeria Atchian.

Τελευταία ενημέρωση: 22 Δεκεμβρίου, 2022

Οι παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση εξηγούν την παρουσία της ασθένειας σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες. Επιπλέον, είναι μια συχνή ασθένεια που επηρεάζει άνδρες και γυναίκες το ίδιο.

Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι η μείωση της πυκνότητας της οστικής μάζας και η αύξηση της ευθραυστότητας του σκελετού που οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων. Έτσι, η οστεοπόρωση αποδυναμώνει τα οστά και τα εκθέτει σε τραυματισμούς οι οποίοι δε θα συνέβαιναν στον κανονικό ιστό των οστών.

Τα συχνότερα κατάγματα προκαλούνται στην σπονδυλική στήλη (υπό την μορφή καταγμάτων συμπίεσης), στο γοφό, και τους καρπούς. Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι πάνω από 53 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ήδη αυτή την ασθένεια ή κινδυνεύουν αρκετά να την αποκτήσουν λόγω της μικρής οστικής μάζας, και αυτό μόνο στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το National Insitute of Health (NIH).

Παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση

Μια πτώση, ένα χτύπημα κάπου, ακόμη και ένα ήπιο χτύπημα μπορούν όλα να προκαλέσουν κατάγματα σε ένα άτομο με μειωμένη οστική πυκνότητα. Δε φτάνουν όλοι την ακραία κατάσταση αυτής της ανεπάρκειας, αλλά υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που προδιαθέτουν για οστεοπόρωση. Ας δούμε ποιοι είναι.

Διατροφή χαμηλή σε ασβέστιο

Οι διατροφικές συνήθειες μπορούν ν’ αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης. Έτσι, μια διατροφή με έλλειψη ασβεστίου και βιταμίνης D θα αποδυναμώσει τα οστά. Ο λόγος είναι πως το ασβέστιο χτίζει τα οστά, και η βιταμίνη D βοηθά στη συντήρηση της δύναμής τους.

Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι πλούσια σε ασβέστιο, και ορισμένα μη γαλακτοκομικά προϊόντα περιέχουν πρόσθετο ασβέστιο. Όμως, μπορείτε να το λάβετε και από συμπληρώματα. Ιδανικά, το μεγαλύτερο ποσοστό του μετάλλου που θα λάβετε θα πρέπει να προέρχεται από φυσικές πηγές, δηλαδή από τρόφιμα.

Όσο για τη βιταμίνη D, αυτή βρίσκεται σε λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός και ο τόνος, και είναι μέρος του γάλατος και των δημητριακών ολικής άλεσης. Το δέρμα κατασκευάζει επίσης αυτή τη βιταμίνη από την ηλιακή ακτινοβολία. Παρόλα αυτά, δε θα πρέπει να εκτίθεστε πολύ στον ήλιο τις ζεστές ώρες.

Καθιστική ζωή

Ένας αδρανής τρόπος ζωής με παρατεταμένες περιόδους ξεκούρασης μπορεί ν’ αποδυναμώσει τα οστά. Το ίδιο συμβαίνει και σε όσους αναγκάζονται να περνούν μεγάλες περιόδους στο κρεβάτι εξαιτίας κάποιας ασθένειας ή μετά από ένα χειρουργείο.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι τα οστά δυναμώνουν με την άσκηση. Γι’ αυτό οι ασκήσεις άρσης βαρών και οι ασκήσεις αντίστασης είναι οι καλύτερες. Οι καλύτερες ασκήσεις είναι το περπάτημα, το τζόκινγκ, η ανάβαση σκάλας, το τένις, ο χορός, και το μπόντι μπίλντινγκ.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα κάνει κακό στα οστά, στην καρδιά και τους πνεύμονες. Οι γυναίκες που καπνίζουν έχουν χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων σε σύγκριση με τις μη καπνίστριες, και πολύ συχνά περνούν πιο γρήγορα στην εμμηνόπαυση.

Οι καπνιστές απορροφούν επίσης λιγότερο ασβέστιο από τη διατροφή τους. Όταν τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων συνδυαστούν με μια ανεπάρκεια ασβεστίου, γίνεται αδύνατο να χτιστούν εκ νέου τα οστά από τις βλάβες που προκαλεί η γήρανση. Έτσι, το κάπνισμα είναι ένας από τους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση.

Κατανάλωση αλκοόλ

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο οστικής απώλειας και καταγμάτων σε νεαρές γυναίκες και άνδρες. Μπορεί να οδηγήσει σε φτωχή διατροφή και ν’ αυξήσει τον κίνδυνο πτώσεων, πέραν του ότι επηρεάζει τη γενική κατάσταση της υγείας.

Οι άνθρωποι με εξάρτηση στο αλκοόλ είναι επιρρεπείς σε ηπατική ανεπάρκεια, καρδιαγγειακές παθήσεις, και διαταραχές του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος.

Χρήση φαρμάκων

Η μακροχρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως τα γλυκοκορτικοειδή, τα αντιόξινα που περιέχουν αλουμίνιο, ορισμένες θεραπείες για τον καρκίνο, υπερβολική δόση θυροειδούς ορμόνης, και κάποια αντισπασμωδικά, μπορούν επίσης να προκαλέσουν απώλεια οστικής πυκνότητας και κατάγματα.

Παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση δεν είναι όλα τα φάρμακα, αλλά είναι σημαντικό να τα συνταγογραφεί ο γιατρός αφού αξιολογήσει τις αλληλεπιδράσεις τους και την κατάσταση του κάθε ασθενή. Δε θα πρέπει να σας χορηγούνται φάρμακα που ως παρενέργεια έχουν την εξάντληση του ασβεστίου. Επίσης, θα πρέπει να προσέχει ο γιατρός όταν τα γράφει σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση

Οι γυναίκες έχουν αυξημένες πιθανότητες ανάπτυξης οστεοπόρωσης μόνο και μόνο λόγω του φύλου τους. Αυτό συμβαίνει επειδή έχουν λιγότερο οστικό ιστό και έτσι τον χάνουν ταχύτερα από τους άνδρες εξαιτίας της αλλαγής του σώματός τους στην εμμηνόπαυση.

Επίσης, ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοπόρωσης αυξάνεται με την ηλικία. Όλοι οι ιστοί του σώματος χάνουν φυσικά την πυκνότητά τους και γίνονται πιο αδύναμοι και αδύνατοι. Αυτό είναι πιο παρατηρήσιμο σε ανθρώπους με μικρό σώμα.

Ομοίως, ένας παράγοντας κινδύνου είναι και το οικογενειακό ιστορικό σε πρώιμα ή ανεξήγητα κατάγματα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για οικογενειακή παθολογία επειδή υπάρχουν ορισμένοι γενετικοί σύνδεσμοι που εξηγούν την εμφάνισή της σε κάποιους ανθρώπους.

Αλλάξτε τους παράγοντες κινδύνου για την οστεοπόρωση ώστε να την αποτρέψετε

Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση η οποία επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου. Είναι αδύνατο να προβλεφθεί, αλλά μπορούμε ν’ αναγνωρίσουμε ορισμένους παράγοντες κινδύνου ώστε να την αποτρέψουμε.

Δε μπορείτε ν’ αλλάξετε κάποια φυσικά χαρακτηριστικά σας όπως το φύλο ή την ηλικία σας. Ωστόσο, μπορείτε να τροποποιήσετε αρκετούς παράγοντες κινδύνου. Παραδείγματος χάρη, μπορείτε να υιοθετήσετε μια πιο υγιεινή διατροφή, να γυμνάζεστε, να εκτίθεστε στον ήλιο, και να μειώσετε την κατανάλωση καπνού και αλκοόλ.