Τι είναι η πνευμονική φυματίωση και ποια τα συμπτώματά της;

Σήμερα, υπάρχουν τα μέσα για τη θεραπεία της πνευμονικής φυματίωσης, αρκεί ν' ανιχνευθεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Σε διαφορετική περίπτωση, αυτή η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, ακόμη και θάνατο.

Η πνευμονική φυματίωση ήταν ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία στις αρχές του 20ου αιώνα. Για την ακρίβεια, εκτιμάται ότι 1 στους 7 ανθρώπους πέθαιναν από αυτή. Χάρη στην ανάπτυξη συγκεκριμένων φαρμάκων, η ασθένεια έχει τεθεί υπό έλεγχο από το 1940.

Ωστόσο, ανά διαστήματα συμβαίνουν ξεσπάσματα της λοίμωξης. Η πνευμονική φυματίωση παραμένει πρόβλημα, ειδικά εξαιτίας της εμφάνισης μιας παραλλαγής η οποία ονομάζεται πολυανθεκτική, και αντιμετωπίζεται δύσκολα.

Τι είναι η πνευμονική φυματίωση;

Η πνευμονική φυματίωση είναι μια ασθένεια που προκαλείται από το βακτήριο μυκοβακτήριο της φυματίωσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτός ο μικροοργανισμός εγκαθίσταται στους πνεύμονες. Ωστόσο, μπορεί να επηρεάσει και άλλα όργανα όπως τον εγκέφαλο και τα νεφρά, καθώς επίσης και δομές όπως τη σπονδυλική στήλη.

Μία σημαντική πτυχή είναι πως η ασθένεια της πνευμονικής φυματίωσης και η λανθάνουσα λοίμωξη είναι διαφορετικά πράγματα. Η πρώτη είναι η συμβατική παθολογία. Η δεύτερη είναι η κατάσταση κατά την οποία το βακτήριο βρίσκεται στο σώμα, αλλά δεν έχει προκαλέσει την παθολογία. Είναι δηλαδή, σχεδόν, ανενεργό.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που εισπνέουν αυτό το βακτήριο έχουν ένα ανοσοποιητικό σύστημα ικανό να το πολεμήσει, και έτσι να αποτρέψει τον πολλαπλασιασμό του. Παρόλα αυτά, ο μικροοργανισμός βρίσκεται εκεί, ακόμη και αν δεν υπάρχουν σημάδια.

Αυτά τα βακτήρια μπορούν να παραμείνουν ανενεργά για πολλά χρόνια, ή για μια ολόκληρη ζωή. Όμως, αν αποδυναμωθεί το ανοσοποιητικό σύστημα, ενεργοποιούνται, πολλαπλασιάζονται, και προκαλούν τη δυνητικά θανάσιμη ασθένεια της πνευμονικής φυματίωσης.

Πνευμονική φυματίωση – Αίτια

Η πνευμονική φυματίωση, καθώς προκαλείται από βακτήρια, είναι μια μεταδοτική ασθένεια. Αυτό σημαίνει ότι ένα μολυσμένο άτομο μπορεί να τη μεταδώσει σε κάποιο άλλο. Αν η λοίμωξη είναι αδρανής, τότε δεν υπάρχει εξάπλωση.

Η μετάδοση γίνεται μέσω σταγονιδίων νερού από τον βήχα ή το φτέρνισμα του ατόμου που πάσχει από την ασθένεια. Πολλοί άνθρωποι αναρρώνουν από την πνευμονική φυματίωση χωρίς σοβαρά προβλήματα. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, η λοίμωξη ενεργοποιείται εκ νέου λίγες εβδομάδες αργότερα.

Παράγοντες κινδύνου

Ορισμένοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο. Σε αυτούς ανήκουν οι παρακάτω ομάδες:

• Βρέφη: Κάτω των 2 ετών.
• Ηλικιωμένοι: Άτομα άνω των 60 ετών.
• Άτομα με αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό: Είτε από ασθένειες όπως ο HIV και ο διαβήτης, είτε από τη λήψη φαρμάκων ή χημειοθεραπείας.

Ο κίνδυνος αυξάνεται αν το άτομο υποφέρει από υποσιτισμό, ζει σε ανθυγιεινές συνθήκες, ή έρχεται σε επαφή με μολυσμένα άτομα. Επίσης, τα ξεσπάσματα είναι συχνότερα σε κοινότητες όπου υπάρχουν περισσότεροι ασθενείς με HIV, άστεγοι άνθρωποι, ή ανθεκτικά στελέχη.

Παράγοντες που δεν προκαλούν κίνδυνο

Όπως αναφέραμε, ένα άτομο με ανενεργή λοίμωξη δεν μεταδίδει την ασθένεια σε άλλους. Με τον ίδιο τρόπο, η φυματίωση δε μεταδίδεται μέσω της επαφής, όπως από τη χειραψία, ή από την χρήση προσωπικών αντικειμένων (οδοντόβουρτσα, μαχαιροπίρουνα, κ.λπ.).

Επίσης, δε μεταδίδεται από την κατανάλωση του ίδιου φαγητού ή ποτού, από το φιλί, από τη χρήση της ίδιας τουαλέτας, ή από την επαφή με τα σεντόνια του μολυσμένου ατόμου. Δεν είναι απαραίτητη η απολύμανση των επιφανειών που ακούμπησε το άτομο με την πνευμονική φυματίωση.

Πνευμονική φυματίωση – Συμπτώματα

Τα συνηθέστερα συμπτώματα της πνευμονικής φυματίωσης είναι ο έντονος βήχας που μπορεί να διαρκέσει τρεις εβδομάδες ή και παραπάνω. Αυτός ο βήχας συνοδεύεται συνήθως από αιμόπτυση. Ο ασθενής αισθάνεται μεγάλη δυσφορία και έχει τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Πόνο στο στήθος
• Αδυναμία ή κόπωση με απώλεια όρεξης που οδηγεί στο αδυνάτισμα
• Πυρετό και κρυάδες με νυχτερινή εφίδρωση
• Συριγμό στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή

Ορισμένοι άνθρωποι με πνευμονική φυματίωση έχουν επίσης τα επονομαζόμενα δάχτυλα του Ιπποκράτη σε προχωρημένα στάδια. Αυτά έχουν ένα πλατύ σχήμα, και μια αλλαγή στη γωνία όπου αναπτύσσεται το νύχι.

Πολύ συχνά έχουν ευαίσθητους ή πρησμένους λεμφαδένες στον λαιμό και άλλα σημεία του σώματος. Ομοίως, ίσως υπάρχει υπεζωκοτική συλλογή, δηλαδή, υγρό γύρω από τον πνεύμονα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εμφανίζονται επιπλοκές όπως φλεγμονή του ήπατος, καφέ ή πορτοκαλί δάκρυα και ούρα, εξάνθημα, και αλλαγές στην όραση.

Η έγκαιρη διάγνωση βελτιώνει την πρόγνωση

Οι ασθενείς με αδρανή λοίμωξη δεν έχουν συμπτώματα, ούτε νιώθουν δυσφορία. Μια εξέταση του δέρματος ή του αίματος θα αποκαλύψει αν είναι θετικοί στην πνευμονική φυματίωση όταν υποβληθούν σε εξετάσεις για άλλο λόγο. Ακόμη και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα, είναι σημαντικό να ξεκινήσει η θεραπεία για ν’ αποτραπεί η πρόοδος της ασθένειας.

Όταν η ανίχνευση και η θεραπεία της πνευμονικής φυματίωσης γίνουν έγκαιρα, η πρόγνωση είναι εξαιρετική. Τα συμπτώματα εξαφανίζονται συνήθως μέσα σε δύο με τρεις εβδομάδες. Η αποτυχία αντιμετώπισης της ασθένειας ίσως έχει θανατηφόρες συνέπειες.