6 συμβουλές για να βοηθήσετε ένα ντροπαλό παιδί


Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από ψυχολόγο Elena Sanz
Αν το παιδί σας είναι ντροπαλό, μπορεί να ανησυχείτε για την παρούσα και τη μελλοντική του ευημερία. Ίσως φοβάστε ότι δεν θα καταφέρει να κάνει φίλους, ότι θα υποφέρει στις κοινωνικές συναναστροφές που θα συναντήσει αργότερα στη ζωή του ή ότι κάτι δεν πάει καλά μαζί του που “δεν ξέρετε πώς να διορθώσετε”. Στην πραγματικότητα, το να είναι ένα παιδί ντροπαλό είναι κάτι φυσικό. Επιπλέον, είναι δυνατόν να παρέμβουμε ώστε να μην φτάσει σε επίπεδα που να περιορίζουν ή να προκαλούν δυσφορία στο παιδί.
Είναι σημαντικό να έχουμε αυτό κατά νου: η συστολή δεν είναι καταδίκη σε ισόβια κάθειρξη. Είναι αλήθεια ότι έχει σημαντική γενετική και κληρονομική συνιστώσα που εκδηλώνεται στην ιδιοσυγκρασία με την οποία γεννιέται το παιδί. Ωστόσο, η ανατροφή, το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν και οι πρώιμες εμπειρίες τους μπορούν να διαμορφώσουν την παρουσία αυτού του χαρακτηριστικού. Μάθετε πώς μπορείτε να βοηθήσετε σε αυτό το άρθρο.
Πότε θεωρείται ένα παιδί ντροπαλό;
Το να είναι ένα παιδί ντροπαλό συχνά συνδέεται με το φόβο για την κρίση των άλλων, την τάση να παραμένεί σιωπηλό και να μένει στο παρασκήνιο.
Ένα ντροπαλό άτομο αισθάνεται ανασφαλές όταν αλληλεπιδρά με αγνώστους. Αποφεύγει να παίρνει πρωτοβουλίες, ακόμη και όταν θα ήθελε περισσότερες κοινωνικές επαφές.
Είναι σύνηθες να έχει ανασφάλεια και χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτή η τάση το οδηγεί στο να χάνει σημαντικές ευκαιρίες. Επομένως, μπορεί να είναι απαραίτητη η παρέμβαση.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ένας ορισμένος βαθμός ντροπαλότητας είναι φυσιολογικός και αναμενόμενος σε ορισμένα στάδια της ζωής. Τα παιδιά μπορεί φυσικά να αναζητούν ασφάλεια στους γονείς τους ή σε πρόσωπα αναφοράς όταν έρχονται αντιμέτωπα με νέα ή άγνωστα περιβάλλοντα. Ωστόσο, τελικά, καθώς μεγαλώνουν, αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Είναι επίσης αλήθεια ότι η συστολή μας βοηθά να είμαστε πιο προσεκτικοί και βοηθά στο να αποφεύγουμε τους κινδύνους και να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις σε ορισμένες περιστάσεις. Ωστόσο, όταν εμφανίζεται σε υπερβολικό βαθμό, μπορεί να προκαλέσει μεγάλη ταλαιπωρία και να εμποδίσει τη σχολική και κοινωνική ανάπτυξη. Μπορεί ακόμη και να οδηγήσει σε διαταραχές όπως η κοινωνική φοβία.
Ντροπαλό παιδί: Τα κλειδιά για να το αντιμετωπίσετε
Αν αντιληφθείτε ότι η ντροπαλότητα του παιδιού σας προκαλεί δυσφορία ή παρεμποδίζει την καθημερινότητά του, αυτές είναι κάποιες κατευθυντήριες γραμμές που μπορείτε να εφαρμόσετε για να το βοηθήσετε.

1. Μην τα πιέζετε, μην τα επικρίνετε και μην τους βάζετε ταμπέλες
Αν δεν είστε ντροπαλό άτομο, μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβετε τις αντιδράσεις του παιδιού σας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην ακυρώνετε ή να υποβαθμίζετε τα συναισθήματά του.
Μην γελοιοποιείτε το παιδί επειδή είναι ντροπαλό ή μην το αναγκάζετε να αλλάξει. Σε πρώτη φάση, πρέπει να νιώσει ότι το κατανοείτε και το υποστηρίζετε. Από αυτό το σημείο ασφάλειας θα μπορέσει να σημειώσει πρόοδο με το δικό του ρυθμό.
Από την άλλη πλευρά, αποφύγετε να χαρακτηρίσετε το παιδί ντροπαλό, ενοχλητικό ή μοναχικό. Οι λέξεις έχουν μεγαλύτερη δύναμη απ’ ό,τι νομίζουμε και αυτό θα κάνει το παιδί σας να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του όλο και περισσότερο με αυτόν τον τρόπο. Θα πιστέψει και θα μπει σε αυτόν τον ρόλο και θα γίνεται όλο και πιο επιφυλακτικό και φοβισμένο.
Διαβάστε ακόμα: 4 διαφορές ανάμεσα στη μελαγχολία και την κατάθλιψη
2. Ντροπαλο παιδί: Διδάξτε και διαμορφώστε κοινωνικές δεξιότητες
Μερικές φορές, η συστολή είναι προϊόν έλλειψης κοινωνικών δεξιοτήτων που κάνει το παιδί να μην ξέρει πώς να τα πάει καλά με τους άλλους και οι αλληλεπιδράσεις τους να είναι δυσάρεστες. Ως εκ τούτου, είναι καλή ιδέα να δίνετε έμφαση σε κοινωνικές δεξιότητες , όπως η έναρξη και η διατήρηση συνομιλιών, τα κομπλιμέντα, τα αιτήματα ή το “όχι”.
Ορισμένα παιδιά δυσκολεύονται περισσότερο από άλλα να κατανοήσουν και να εμπεδώσουν αυτούς τους κανόνες, αλλά όλα είναι θέμα εξάσκησης. Βλέποντας εσάς (ως την πρωταρχική φιγούρα αναφοράς τους) να αλληλεπιδράτε με τους άλλους, θα μπορέσουν να υιοθετήσουν ορισμένες ιδέες. Ωστόσο, η εκτέλεση δυναμικών, όπως το παιχνίδι ρόλων, μπορεί να βοηθήσει σε αυτή τη διαδικασία μάθησης.
3. Ντροπαλό παιδί: Προσφέρετε ευκαιρίες κοινωνικοποίησης
Όταν ένα παιδί είναι ντροπαλό, ορισμένοι γονείς τείνουν να το υπερπροστατεύουν και να αποφεύγουν να το εκθέτουν σε άβολες καταστάσεις. Ωστόσο, το παιδί χρειάζεται να εξασκηθεί και να έχει ευκαιρίες για να αποκτήσει αυτοπεποίθηση.
Επομένως, καλό είναι να του παρέχετε χώρους όπου μπορεί να κοινωνικοποιηθεί με άλλα παιδιά, εκτός από το σχολείο. Η εγγραφή σε εξωσχολικές δραστηριότητες και η παρακολούθηση κατασκηνώσεων ή εργαστηρίων που σχετίζονται με τα χόμπι του μπορεί να είναι καλές εναλλακτικές λύσεις.
Αν το παιδί είναι πολύ φοβισμένο, μπορείτε να ξεκινήσετε κάνοντας δραστηριότητες με άλλες οικογένειες ή συμμετέχοντας σε μαθήματα γονέων-παιδιών. Η παρουσία σας θα του δώσει ασφάλεια. Καθώς το παιδί βλέπει ότι είναι ικανό να πετύχει, θα αποκτήσει αυτοπεποίθηση για να αναλάβει μόνο του νέες ευκαιρίες.
4. Ενισχύστε την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή του
Η ντροπαλότητα σχετίζεται με την ανασφάλεια, την έλλειψη αυτοπεποίθησης και το φόβο ότι θα κριθεί από τους άλλους. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να καλλιεργήσετε μια υγιή και σταθερή αυτοεκτίμηση, βοηθώντας το παιδί σας να αναγνωρίσει και να εκτιμήσει τις αρετές του και να αποδεχτεί τα σημεία που χρειάζεται βελτίωση.
Η αυτοεκτίμηση δεν έχει να κάνει μόνο με το να δεχόμαστε επαίνους και να σκεφτόμαστε καλά για τον εαυτό μας, αλλά και με το να μπορούμε να βλέπουμε αυτά στα οποία δεν είμαστε τόσο καλοί, χωρίς να μας ταπεινώνουν. Μάθετε στο παιδί σας να βλέπει τα λάθη ως φυσικά και αποδεκτά και ως μέρος της μαθησιακής διαδικασίας και θα ανακουφίσετε το παιδί σας από μεγάλη πίεση.
5. Ενθαρρύνετε έναν θετικό εσωτερικό διάλογο
Σύμφωνα με τα παραπάνω, αξίζει να γνωρίζετε ότι οι ντροπαλοί άνθρωποι έχουν συνήθως στο κεφάλι τους έναν αυστηρό εσωτερικό κριτή που προβλέπει όλα όσα μπορεί να πάνε στραβά, αφηγείται τα λάθη που κάνουν στο παρόν και τους υπενθυμίζει τις αποτυχίες του παρελθόντος. Είναι αυτός ο εσωτερικός διάλογος που μπορεί να τους παραλύσει.
Επομένως, μια πολύ καλή ιδέα είναι να μάθουμε στα παιδιά να μιλούν στον εαυτό τους με αγάπη, σεβασμό και αυτοσυμπόνια, να είναι ο καλύτερος φίλος του εαυτού τους. Ο στόχος είναι να τους έρχονται αυτόματα στο μυαλό σκέψεις όπως οι παρακάτω:
- “Τα πήγες περίφημα, είμαι περήφανος για σένα”.
- “Έκανες ένα λάθος, αλλά δεν πειράζει, είσαι ακόμα πολύτιμος.”
- “Μπορείς να τα καταφέρεις, απλά προσπάθησε.”
Γι’ αυτό, αυτά τα λόγια πρέπει πρώτα να προέρχονται από τους γονείς τους: είναι αυτοί που διαμορφώνουν τον εσωτερικό διάλογο του παιδιού.

Δείτε ακόμα: Μάθετε να θέτετε όρια στις προσωπικές σας σχέσεις
6. Ντροπαλό παιδι: Ενθαρρύνετε την αυτοέκφραση και τη σωστή λήψη αποφάσεων
Τέλος, ας θυμηθούμε ότι η συστολή στα παιδιά τα κάνει να μένουν στο παρασκήνιο για να μην τραβούν την προσοχή και να μην κριθούν. Αν θέλουμε να εξουδετερώσουμε αυτή την τάση, μπορούμε να ενθαρρύνουμε καταστάσεις στις οποίες το παιδί μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα και να διεκδικήσει τις απόψεις του σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Οικογενειακές συζητήσεις, επιτραπέζια παιχνίδια, δημιουργικές και καλλιτεχνικές δραστηριότητες… υπάρχουν πολλές επιλογές.
Το σημαντικό είναι να ενθαρρύνουμε το παιδί να συμμετέχει, να κάνει τη φωνή του να ακουστεί και, φυσικά, να το ακούμε, να το λαμβάνουμε υπόψη και να εκτιμούμε τη συμβολή του.
Η συστολή στα παιδιά μπορεί να απαιτεί επαγγελματική βοήθεια
Τέλος, αν έχετε εφαρμόσει τις παραπάνω οδηγίες και η συστολή του παιδιού σας εξακολουθεί να είναι υπερβολική, μη διστάσετε να ζητήσετε επαγγελματική βοήθεια. Λάβετε υπόψη σας ότι οι αρνητικές κοινωνικές εμπειρίες ή η απόρριψη από τους άλλους μπορεί να σας σημαδέψει για το μέλλον.
Είναι σημαντικό να αντιμετωπίσετε την κατάσταση το συντομότερο δυνατό. Ένας επαγγελματίας μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να αποκτήσει τα εργαλεία που χρειάζεται για να ξεπεράσει τη συστολή του.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Kagan, J. (1997). Temperament and the reactions to unfamiliarity. Child development, 68(1), 139-143.
- Ordóñez-Ortega, A., Espinosa-Fernández, L., García-López, L. J., & Muela-Martínez, J. A. (2013). Inhibición conductual y su relación con los trastornos de ansiedad infantil. terapia psicolÓgica, 31(3), 355-362.
Αυτό το κείμενο προσφέρεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν αντικαθιστά τη συμβουλή από επαγγελματία. Σε περίπτωση αμφιβολίας, συμβουλευτείτε τον ειδικό σας.