Το σύνδρομο του πλούσιου παιδιού: Τι είναι
Το σύνδρομο του πλούσιου παιδιού δεν αναφέρεται μόνο στα παιδιά των πλούσιων. Στην πραγματικότητα, συνδέεται με καταστάσεις στις οποίες οι γονείς δίνουν στα παιδιά ό,τι ζητούν χωρίς προσπάθεια. Μια κατάσταση που συνήθως συμβαίνει σε οικογένειες με υψηλό οικονομικό εισόδημα.
Ωστόσο, είναι ένα μοτίβο που μπορεί να συμβεί και σε οικογένειες της μεσαίας τάξης. Οι γονείς προσπαθούν (συχνά ασυνείδητα) να αναπληρώσουν τις σωματικές και συναισθηματικές τους απουσίες με υλικά αγαθά.
Το θέμα είναι ότι τα παιδιά δεν απαιτούν στην πραγματικότητα υλικά αγαθά, αλλά να ενισχύσουν το δεσμό με τους γονείς. Επομένως, είναι απαραίτητο να τους δείχνουμε ότι τα αγαπάμε και να κάνουμε μαζί τους διασκεδαστικές δραστηριότητες.
Επιπλέον, το να κάνουμε υπερβολικά δώρα σε ένα παιδί και να ικανοποιούμε όλα τα αιτήματά του δεν είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να το μεγαλώσουμε. Τι θα συμβεί όταν θα πρέπει να τα καταφέρουν μόνα τους στην κοινωνία;
Ποια είναι η προέλευση του όρου “σύνδρομο του πλούσιου παιδιού”;
Παρόλο που το σύνδρομο αυτό δεν αναγνωρίζεται ως κλινική διάγνωση από ενώσεις ψυχιάτρων και ψυχολόγων, η χρήση του είναι ευρέως διαδεδομένη από τη δεκαετία του 1990 . Η “affluenza” ήταν ο πρώτος όρος που χρησιμοποιήθηκε για να αναφερθεί σε αυτό το σύνδρομο στο βιβλίο The Golden Ghetto: The Psychology of Affluence.
Η Jessie H. O’Neill εξηγεί πώς τα κακομαθημένα παιδιά παρουσιάζουν ανεύθυνη συμπεριφορά και έλλειψη ενσυναίσθησης. Αυτό είναι άμεση συνέπεια της υπερπροστασίας και της αναπλήρωσης της έλλειψης χρόνου με δώρα και χρήματα.
Η αμφιλεγόμενη περίπτωση της “affluenza” με πρωταγωνιστή τον Ethan Couch
Ο όρος είναι ελάχιστα τεκμηριωμένος και δεν εμφανίζεται σε καμία έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών, σύμφωνα με άρθρο του 2015. Παρόλα αυτά, θεωρείται “κοινωνική επιδημία καταναλωτισμού και επιδεινούμενου υλισμού” και όχι ασθένεια.
Ο όρος ήρθε στο φως της δημοσιότητας μετά την περίπτωση του 16χρονου Αμερικανού , Ethan Couch. Ο Ethan οδηγούσε μεθυσμένος με υπερβολική ταχύτητα και προκάλεσε ατύχημα όπου σκοτώθηκαν 4 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 9 το 2013. Η εισαγγελία ζήτησε 20 χρόνια φυλάκιση, αλλά η ποινή μειώθηκε σε δέκα χρόνια με αναστολή και ένα χρόνο ψυχολογική θεραπεία σε ιδιωτικό νοσοκομείο. Ο ισχυρισμός της υπεράσπισης: ο νεαρός έπασχε από “affluenza”.
Το 2020 παραβίασε τους όρους της αναστολής σε μια απόπειρα απόδρασης στο Μεξικό, ενέργεια για την οποία η μητέρα του φυλακίστηκε για συνέργεια.
Ο Couch βρίσκεται σήμερα υπό απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 9 μ.μ. και πρέπει να φοράει ένα επίθεμα που παρακολουθεί την κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών. Το 2024, η τιμωρία αυτή λήγει και η γενική άποψη είναι ότι “τη γλίτωσε“.
Πώς καλλιεργείται το σύνδρομο του πλούσιου παιδιού;
Δεν χρειάζεται να έχετε πολλά χρήματα γι’ αυτό το σύνδρομο. Στην πραγματικότητα, οι περιπτώσεις αυτές γίνονται όλο και πιο συχνές σε παιδιά και εφήβους της μεσαίας τάξης.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Sociology, λόγω των ευθυνών τους ή της προσπάθειας να βγάλουν χρήματα, οι γονείς στις μέρες μας δεν αφιερώνουν αρκετό χρόνο στην ανατροφή των παιδιών τους.
Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές καταλήγουν να τους προσφέρουν υλικά δώρα για να καλύψουν αυτό το κενό, γεγονός που έχει σοβαρές συνέπειες.
Ανακαλύψτε: Καθιστική ζωή: Πώς κινδυνεύει η καρδιά σας
Τα πρώτα σημάδια για το σύνδρομο του πλούσιου παιδιού
Ένα από τα πρώτα σημάδια του συνδρόμου του πλουσιόπαιδου, σύμφωνα με έρευνες, γίνεται εμφανές όταν το παιδί εκφράζει σχετικά συχνά πλήξη. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι έχει ένα δωμάτιο γεμάτο παιχνίδια και κάθε είδους μοντέρνα τεχνολογικά gadgets.
Έτσι, όταν οι γονείς θέλουν το παιδί να ηρεμήσει ή θέλουν να αποφύγουν τα ξεσπάσματα, οι γονείς του δίνουν κάτι υλικό, ενθαρρύνοντας έτσι αυτή τη συμπεριφορά. Επίσης, αυτό μπορεί να συμβεί αν το παιδί επιβραβεύεται συνεχώς για οποιαδήποτε καλή συμπεριφορά.
Ένας άλλος τρόπος που οι γονείς το κάνουν αυτό είναι να αγοράζουν στα παιδιά τους ακριβά δώρα, ακόμη και αν δεν πρόκειται για κάποια ειδική περίσταση. Μερικές φορές, ακόμα παραμελούν τα οικογενειακά έξοδα για να ικανοποιήσουν κάποια από τα καπρίτσια των παιδιών. Όλες αυτές οι συμπεριφορές εκ μέρους των γονέων προκαλούν το σύνδρομο του πλούσιου παιδιού, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη συναισθηματική και σωματική υγεία των παιδιών τους.
Οι συνέπειες στη σωματική και συναισθηματική υγεία των παιδιών
Εκτός από τα σημάδια που αναφέρθηκαν παραπάνω, η ίδια έρευνα κάνει λόγο και για μια άλλη σειρά “συμπτωμάτων” ή χαρακτηριστικών που τείνουν να παρουσιάζουν τα παιδιά αυτά:
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση και απώλεια κινήτρων.
- Δεν μπορούν να ανεχθούν τις απογοητεύσεις, καθώς πιστεύουν ότι τους αξίζουν τα πάντα.
- Επίσης, δεν αντιμετωπίζουν τα δικά τους προβλήματα. Αντιθέτως, πιστεύουν ότι η μαμά και ο μπαμπάς θα έρχονται πάντα να τα λύσουν.
- Η ασυνειδησία τους τα οδηγεί σε ανευθυνότητα και έλλειψη πειθαρχίας.
- Παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα στρες και άγχους λόγω της έλλειψης καλών σχολικών επιδόσεων.
- Επιπλέον, εμφανίζουν δυσκολίες στη διατήρηση αρμονικών σχέσεων με τους συμμαθητές τους.
- Συχνά γίνονται ανήσυχα και ευερέθιστα για ασήμαντα θέματα και καταλήγουν να είναι πολύ δυστυχισμένα.
- Έχουν την τάση να καταλήγουν σε επιβλαβείς συμπεριφορές, όπως η χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών.
Επίσης, σίγουρα θα σας αρέσει αυτό το άρθρο: 8 Χρήσιμες συμβουλές για να είστε ανεξάρτητο άτομο
Είναι δυνατόν να προλάβουμε το σύνδρομο του πλούσιου παιδιού;
Είναι ζωτικής σημασίας να εξηγήσουμε στο παιδί την προσπάθεια που καταβάλλουν οι γονείς τους για να διατηρήσουν έναν πιο άνετο τρόπο ζωής. Επίσης, είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα παιδιά ότι για να αποκτήσει κανείς πράγματα πρέπει να δουλέψει και μερικές φορές πολύ σκληρά. Ομοίως, πρέπει να τους διδάξουν ότι για να αποκτήσουν πράγματα, πρέπει να εξοικονομήσουν χρήματα.
Στο βιβλίο “Your Child, a Competent Person: Towards New Family Core Values”, ο οικογενειακός θεραπευτής Jesper Juul αναφέρει ότι τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι υπάρχουν ευθύνες μέσα στο σπίτι που πρέπει να εκπληρώνουν, χωρίς να χρειάζεται να ανταμείβονται γι’ αυτές.
Για παράδειγμα, πρέπει να διδαχθούν ότι πρέπει να στρώνουν το τραπέζι, να βγάζουν τα σκουπίδια, να τακτοποιούν και να καθαρίζουν το δωμάτιό τους. Αυτές οι δραστηριότητες θα ενισχύσουν τις αξίες τους.
Επίσης, είναι ζωτικής σημασίας οι γονείς να εκθέτουν τα παιδιά τους σε μια ρεαλιστική ζωή. Πρέπει να μάθουν να εκτιμούν αυτά που έχουν και να καλλιεργούν το σεβασμό προς τους άλλους. Ως γονείς, δεν πρέπει να υπερπροστατεύετε τα παιδιά σας. Αντίθετα, πρέπει να τους προσφέρετε τα εργαλεία που θα τα βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους.
Το να είστε συμπονετικά αυστηροί με τα παιδιά σας είναι επίσης μια πράξη αγάπης, καθώς ευνοεί την ηθική και συναισθηματική τους ανάπτυξη. Πρέπει να τίθενται όρια. Πρέπει να καταβάλλουν προσπάθεια για να πάρουν αυτό που επιθυμούν.
Τέλος, είναι απαραίτητο να έχετε κατά νου ότι η απογοήτευση είναι επίσης μέρος της μάθησης και το να γνωρίζετε πώς να την αντιμετωπίσετε είναι θεμελιώδες. Αυτό προάγει την ανάπτυξη συναισθηματικών και ψυχολογικών ικανοτήτων που θα μετατρέψουν τα παιδιά σε πιο ευτυχισμένους και υγιείς ενήλικες.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Capron, E. W. (2004). Types of pampering and the narcissistic personality trait. Journal of Individual Psychology, 60(1). Available at: https://psycnet.apa.org/record/2004-12532-006. Accessed 21/04/2020.
- García Rocha, M. P. (2015). El reconocimiento efectivo del derecho del menor a decidir sobre su salud. https://digitum.um.es/digitum/bitstream/10201/47388/1/El%20reconocimiento%20efectivo%20del%20derecho%20del%20menor%20a%20decidir%20sobre%20su%20salud..pdf
- Juul, J. (2012). Su hijo, una persona competente: hacia los nuevos valores básicos de la familia. Herder Editorial. Available at: https://bit.ly/3eIfBA2. Accessed 21/04/2020.
- Kets de Vries, M. F. R. (2016). Feeling Sorry for the Super-Rich? In Riding the Leadership Rollercoaster (pp. 25–29). Springer International Publishing. Available at: https://doi.org/10.1007/978-3-319-45162-6_5. Accessed 21/04/2020.
- O’Neill, J. H. (1997). The golden ghetto: The psychology of affluence. Affluenza Project.
- Sayer, L. C., Bianchi, S. M., & Robinson, J. P. (2004). Are Parents Investing Less in Children? Trends in Mothers’ and Fathers’ Time with Children. American Journal of Sociology, 110(1), 1–43. Available at: https://doi.org/10.1086/386270. Accessed 21/04/2020.