Τοπική αναισθησία στην οδοντιατρική: Οφέλη και κίνδυνοι

Η τοπική αναισθησία χρησιμοποιείται συνήθως στην οδοντιατρική για την εξάλειψη του πόνου κατά τη διάρκεια των θεραπειών. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και οι επιπλοκές της; Μάθετε τα εδώ!

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από οδοντίατρο Vanesa Evangelina Buffa.

Τελευταία ενημέρωση: 17 Οκτωβρίου, 2023

Η τοπική αναισθησία που χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική επιτρέπει την εκτέλεση αρκετών κοινών οδοντιατρικών επεμβάσεων που διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατές. Αυτή η τεχνική εξαλείφει τον πόνο και την ευαισθησία στο στόμα για να αποφευχθεί η δυσφορία κατά τη διάρκεια των στοματικών θεραπειών.

Χρησιμοποιείται συχνά για πολύπλοκες και δυσάρεστες διαδικασίες για τη διόρθωση μιας ανωμαλίας ή ενός τραυματισμού. Χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία σύνθετων στοματικών παθήσεων. Και παρόλο που η εφαρμογή της περιλαμβάνει ένα τσίμπημα με βελόνα, επιτρέπει στο άτομο να λαμβάνει στοματικές θεραπείες χωρίς να υποφέρει.

Ωστόσο, πρόκειται για μια παρέμβαση που δεν είναι απαλλαγμένη από ανεπιθύμητες παρενέργειες. Η πιθανότητα δυσμενών αντιδράσεων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ωστόσο, ο οδοντίατρος θα προσπαθεί πάντα να λαμβάνει τις απαραίτητες προφυλάξεις για την αποφυγή τους. Θέλετε να μάθετε περισσότερα γι’ αυτό; Διαβάστε παρακάτω!

Τι είναι η τοπική αναισθησία που χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική;

Η τοπική αναισθησία που χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική είναι μια διαδικασία που πραγματοποιείται για την αναστολή της νευρικής αγωγής σε ορισμένες περιοχές του στόματος. Συνίσταται στην εφαρμογή μιας ειδικής ουσίας σε ένα σημείο της στοματικής κοιλότητας για την εξάλειψη της δυσφορίας και της ευαισθησίας κατά την εκτέλεση μιας θεραπείας.

Αν και υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να επιτευχθεί η καταστολή του πόνου στον ασθενή, αυτή η μέθοδος είναι συνήθως η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη. Χρησιμοποιείται σε συνήθεις διαδικασίες, όπως οι ακόλουθες:

• Βαθείς καθαρισμούς.
• Ενδοδοντία.
• Εξαγωγές δοντιών.
• Εμφυτεύματα.

Το άτομο έχει τις αισθήσεις του και είναι σε θέση να επικοινωνήσει κατά τη λήψη της αναισθησίας και καθ’ όλη τη διάρκεια της οδοντιατρικής διαδικασίας. Εξαλείφεται μόνο η ευαισθησία της περιοχής στην οποία πραγματοποιείται η οδοντιατρική θεραπεία.

Υπάρχουν διάφορες ουσίες που μπορούν να εφαρμοστούν για την επίτευξη αναισθητικού αποτελέσματος. Ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες είναι οι ακόλουθες:

• Πριλοκαΐνη.
• Βουπιβακαΐνη.
• Λιδοκαΐνη.
• Μεπιβακαΐνη.

Γενικά, η αναισθησία χρειάζεται περίπου 10 λεπτά για να δράσει. Η έλλειψη ευαισθησίας διαρκεί μεταξύ 30 και 60 λεπτών, ανάλογα με το φάρμακο που χρησιμοποιείται και τα χαρακτηριστικά του ασθενούς.

Μετά την εφαρμογή της, το άτομο αισθάνεται ότι η περιοχή μουδιάζει και χάνει την ευαισθησία. Μπορεί επίσης να αντιληφθεί ένα μυρμήγκιασμα και την αίσθηση ότι έχει πρησμένο στόμα- ωστόσο, το τελευταίο δεν συμβαίνει. Το αποτέλεσμα εξαφανίζεται λίγες ώρες μετά την επέμβαση.

Είδη τοπικής αναισθησίας στην οδοντιατρική

Στην οδοντιατρική μπορούμε να διακρίνουμε διάφορα είδη τοπικής αναισθησίας, ανάλογα με την περιοχή του στόματος στην οποία χορηγείται το φάρμακο.

• Διηθητική: η ένεση πραγματοποιείται κοντά στις ρίζες των δοντιών που πρόκειται να απευαισθητοποιηθούν. Μόλις τοποθετηθεί η ένεση, το υγρό διαχέεται προς τις νευρικές απολήξεις. Χρησιμοποιείται συχνά στο άνω τόξο και σε ορισμένες περιοχές της κάτω γνάθου, ιδίως στα παιδιά.
• Τρονική: Στην περίπτωση αυτή, μπλοκάρεται ολόκληρο το αισθητικό νεύρο σε μια περιοχή του στόματος. Χρησιμοποιείται συχνά για να αφαιρεθεί η ευαισθησία του κάτω οδοντικού νεύρου και έτσι να αναισθητοποιηθεί ολόκληρο το κάτω τόξο, συμπεριλαμβανομένων των δοντιών, της γλώσσας και του χείλους. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο υποκόγχιο, το ρινοπαλατιδικό, το μεντενόνιο και το βουβωνικό νεύρο.
• Ενδοδοντική: εφαρμόζεται στον περιοδοντικό χώρο, μεταξύ του οδοντικού οστού και της οδοντικής ρίζας. Συνήθως συμπληρώνεται με μία από τις δύο προηγούμενες.

Τα πλεονεκτήματα της τοπικής αναισθησίας στην οδοντιατρική

Το κύριο πλεονέκτημα της χρήσης της τοπικής αναισθησίας είναι η δυνατότητα εκτέλεσης θεραπειών στο στόμα χωρίς το άτομο να αισθάνεται δυσφορία και πόνο. Διαφορετικά, οι επεμβάσεις δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν. Επιπλέον, επιφέρει και άλλα οφέλη τόσο για τον ασθενή όσο και για τον οδοντίατρο.

• Το άτομο διατηρεί τις αισθήσεις του και είναι σε θέση να συνεργαστεί κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
• Ο ασθενής μπορεί να εξέλθει από το ιατρείο με δικά του μέσα χωρίς να εξαρτάται από τη βοήθεια άλλου ατόμου.
• Είναι εύκολη ως διαδικασία.
  
• Υπάρχει ελάχιστη διαταραχή των φυσιολογικών λειτουργιών του ασθενούς.
• Το ποσοστό αποτυχίας είναι πολύ μικρό.
• Είναι φθηνή και η χρήση της δεν συνεπάγεται πρόσθετα έξοδα για τον ασθενή.

Κίνδυνοι

Όπως κάθε φάρμακο που εφαρμόζεται στον οργανισμό, η τοπική αναισθησία δεν εξαιρείται από την πρόκληση ανεπιθύμητων παρενεργειών. Ωστόσο, οι καταστάσεις αυτές είναι σποραδικές και σπάνιες.

Σύμφωνα με μελέτη του Επίσημου Κολλεγίου Οδοντιάτρων και Στοματολόγων της 1ης Περιφέρειας της Ισπανίας (COEM ) σχετικά με τις επιπλοκές που σχετίζονται με τη στοματική αναισθησία, μπορεί να εμφανιστούν οι ακόλουθες καταστάσεις:

• Πόνος: Όπως και στις περισσότερες ενέσεις, ο ασθενής μπορεί να αισθανθεί τον πόνο της ένεσης. Αυτός αυξάνεται εάν γίνουν πολλές ενέσεις στο ίδιο σημείο, εάν το υγρό εγχυθεί πολύ γρήγορα, εάν το διάλυμα είναι πολύ κρύο ή εάν ο χειριστής δεν είναι πολύ προσεκτικός.
• Τρισμός: πρόκειται για σπασμό των μασητικών μυών που εμποδίζει το φυσιολογικό άνοιγμα του στόματος. Μπορεί να σχετίζεται με αντανακλαστικό πόνου που προκαλείται από αιμορραγία, μώλωπες ή τραύμα στον έσω πτερυγοειδή μυ κατά την τοποθέτηση της ένεσης στη γνάθο.
• Παράλυση νεύρου: Η παράλυση μπορεί να εμφανιστεί αμέσως, κατά την έγχυση του αναισθητικού, ή αργότερα. Συμβαίνει όταν το αναισθητικό τοποθετείται κατά λάθος στον εν τω βάθει λοβό της παρωτίδας, μέσω του οποίου διέρχεται το νεύρο του προσώπου.
• Παραισθησία: το άτομο αντιλαμβάνεται μούδιασμα, μερική απώλεια της αίσθησης, κάψιμο και μυρμήγκιασμα στην περιοχή, ακόμη και μετά το πέρας της αναισθησίας.
• Αυτοπροκαλούμενοι τραυματισμοί μαλακών μορίων: χωρίς αίσθηση στην περιοχή του μάγουλου ή της γλώσσας, ο ασθενής μπορεί να δαγκώσει ή να τραυματιστεί χωρίς να το καταλάβει. Εκείνη τη στιγμή δεν θα αισθανθεί πόνο, αλλά όταν η επίδραση του αναισθητικού εξασθενήσει, η βλάβη στο στόμα θα είναι ενοχλητική.
• Αλλεργικές αντιδράσεις: Αν και σπάνια, το φάρμακο που χρησιμοποιείται για την αναισθησία μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Μπορεί να προκαλέσει κνίδωση, κνησμό, οίδημα, ρινίτιδα και, σπανιότερα, αναφυλακτική διαδικασία.

Άλλες επιπλοκές που σχετίζονται με την τοπική αναισθησία στην οδοντιατρική

Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν άλλες επιπλοκές που σχετίζονται με την αναισθησία. Σε τοπικό επίπεδο, ορισμένοι εμφανίζουν μώλωπες στο σημείο της ένεσης, ισχαιμία του δέρματος του προσώπου ή αναπτύσσουν λοιμώξεις στην αναισθητοποιημένη περιοχή.

Σε γενικό επίπεδο, μπορεί να εμφανιστεί ναυτία ή έμετος. Μπορεί επίσης να υπάρξουν επεισόδια πονοκεφάλου ή κεφαλαλγίας, εφίδρωση, τρόμος, ζάλη, κόπωση και ξηροστομία. Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις υπάρχει η πιθανότητα εμφάνισης σπασμών, καρδιακών προβλημάτων, αναπνευστικής ανεπάρκειας και κώματος.

Ειδικές προφυλάξεις πριν από την τοπική αναισθησία

Υπάρχουν καταστάσεις που απαιτούν ειδική αξιολόγηση από τον οδοντίατρο πριν προχωρήσει στη χρήση αναισθητικού στο στόμα. Για την αποφυγή ενοχλήσεων, είναι απαραίτητο να υπάρχει επαρκής επικοινωνία μεταξύ του οδοντιάτρου και του ασθενούς.

Από τη μία πλευρά, ο οδοντίατρος πρέπει να ενημερώνει το άτομο για τους κινδύνους και τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνονται για την αποφυγή τους. Από την άλλη πλευρά, ο ασθενής θα πρέπει να διευκρινίζει στον επαγγελματία όλα τα δεδομένα υγείας, τις ασθένειες, τη συνήθη φαρμακευτική αγωγή και τις πληροφορίες που θεωρεί χρήσιμες πριν από την επέμβαση.

Αυτές είναι ορισμένες καταστάσεις για τις οποίες ο ασθενής θα πρέπει να ενημερώνει τον οδοντίατρο κατά την επίσκεψή του στον οδοντίατρο:

• Εγκυμοσύνη: Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να ενημερώνουν τον οδοντίατρο για την κατάστασή τους (ακόμη και αν πρόκειται για υποψία). Αν και η τοπική αναισθησία είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται στο δεύτερο τρίμηνο.
• Ειδικές ανάγκες: Ορισμένοι ασθενείς με ειδικές ανάγκες μπορεί να έχουν ιατρικές επιπλοκές που απαιτούν γενική αξιολόγηση εκ των προτέρων. Επιπλέον, συχνά απαιτούν προσαρμογή της δόσης των αναισθητικών. Ενδέχεται να είναι σκόπιμο να συνδυαστεί η διαδικασία με κάποια μορφή καταστολής για τη διευκόλυνση της εκτέλεσης των χειρισμών της αναισθησίας.
• Ηλικία: Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι ενήλικες ενδέχεται επίσης να απαιτούν ειδική μεταχείριση κατά τη χρήση της τοπικής αναισθησίας.
• Προβλήματα ήπατος, νεφρών, πνευμόνων ή καρδιάς: Τα άτομα με αυτές τις παθήσεις μπορεί να χρειαστεί να προσαρμόσουν τη δόση ή να χρησιμοποιήσουν προϊόντα χωρίς αγγειοσυσπαστικά.
• Στοματικές λοιμώξεις ή ανοιχτές πληγές στο στόμα: Οι βλάβες θα πρέπει να αφεθούν να επουλωθούν πριν από την εκτέλεση της ένεσης.

Επικοινωνία μεταξύ του οδοντιάτρου και του ασθενούς

Όπως είδαμε, η τοπική αναισθησία στην οδοντιατρική επιφέρει πολλά οφέλη κατά την εκτέλεση των συνήθων οδοντιατρικών θεραπειών. Ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει ορισμένες ανεπιθύμητες παρενέργειες, αν και αυτό δεν είναι το πιο συνηθισμένο.

Ένας από τους τρόπους αποφυγής των προβλημάτων είναι η δημιουργία διαλόγου μεταξύ του οδοντιάτρου και του ασθενούς. Η διαλεύκανση τυχόν αμφιβολιών και η ενημέρωση για καταστάσεις που σχετίζονται με την κατάσταση της υγείας είναι το κλειδί για την επιτυχή χρήση αυτού του πόρου.