Ακιτρετίνη: Χαρακτηριστικά, ενδείξεις, και χρήσεις
Η ακιτρετίνη είναι ένα φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των ρετινοειδών ή παραγώγων της βιταμίνης Α. Έτσι, βοηθά στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που κάνουν το δέρμα πιο παχύ και του δίνουν μια φολιδωτή όψη.
Αυτό το φάρμακο δρα μπλοκάροντας την υπερανάπτυξη των κυττάρων και την κερατινοποίηση του δέρματος. Η κερατινοποίηση είναι μια διεργασία κατά την οποία τα κύτταρα του δέρματος γίνονται πιο παχιά εξαιτίας της εναπόθεσης πρωτεϊνών σε αυτά.
Πού χρησιμοποιείται η ακιτρετίνη;
Η ακιτρετίνη χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση σοβαρών και εκτεταμένων μορφών δερματολογικών παθήσεων. Η ψωρίαση είναι μία από αυτές τις γενικευμένες παθήσεις. Επίσης, χρησιμεύει στην αντιμετώπιση της ιχθύασης.
Η ιχθύαση είναι μια διαταραχή του δέρματος κατά την οποία η κερατίνη εναποτίθεται στα κύτταρα και τα σκληραίνει, όπως συμβαίνει με τα νύχια και τα μαλλιά.
Θα πρέπει να λαμβάνετε το φάρμακο μόνο υπό ιατρική επίβλεψη, κατά προτίμηση από έναν/μία δερματολόγο. Οι συγκεκριμένοι ειδικοί έχουν εμπειρία στις θεραπείες με συστημικά ρετινοειδή.
Τρόποι χορήγησης
Την ακιτρετίνη θα πρέπει να τη λαμβάνετε με φαγητό ή γάλα. Όσο για τη δόση, αυτή διαφέρει από ασθενή σε ασθενή. Θα πρέπει να ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες του/ης γιατρού.
Η συνήθης αρχική δόση για ενήλικες και ηλικιωμένους είναι 25 mg ή 30 mg, μία φορά την ημέρα. Ωστόσο, έπειτα από 2-4 εβδομάδες, είναι πιθανό να αλλάξει τη δόση ο/η γιατρός σας, ανάλογα με την αποτελεσματικότητα και τη δράση του φαρμάκου επάνω σας.
Σε κάθε περίπτωση, η μέγιστη δόση είναι 75 mg την ημέρα, και η θεραπεία διαρκεί το πολύ τρεις μήνες. Όμως, μπορεί να διαρκέσει περισσότερο αν ο/η ειδικός το κρίνει απαραίτητο.
Μη δοκιμάσετε να καλύψετε την ημερήσια δόση σας αν την ξεχάσετε. Πάρτε τη το συντομότερο δυνατό. Όμως, δε θα πρέπει να την πάρετε αν το διάστημα μεταξύ της δόσης που χάσατε και της επόμενης είναι μικρό. Θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον/η γιατρό σας αν θέλετε να σταματήσετε τη θεραπεία, δε θα πρέπει να το κάνετε από μόνοι/ες σας.
Παρενέργειες
Όπως με όλα τα φάρμακα, έτσι και η ακιτρετίνη μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες. Συνήθως σχετίζονται με τη δόση. Όσο μεγαλύτερη η δόση, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος.
Οι περισσότερες παρενέργειες εμφανίζονται όταν αρχίζετε τη θεραπεία και φεύγουν αν αλλάξετε ή διακόψετε τη δόση.
Ξηρό δέρμα, βλεννογόνοι μεμβράνες, και τα χείλια βρίσκονται ανάμεσα στις πιο συνηθισμένες παρενέργειες. Επιπλέον, ίσως υπάρχουν και άλλες παρενέργειες, όπως:
- Αλλαγές στον ρυθμό ανάπτυξης και την υφή των μαλλιών
- Φλεγμονή στα ούλα και τον στοματικό βλεννογόνο
- Φουσκάλες και σκάσιμο στο δέρμα
- Αλλαγές στο χρώμα του δέρματος και των μαλλιών
- Οπτικές διαταραχές, όπως ξηροφθαλμία, θολή όραση, κακή νυχτερινή όραση, και δυσανεξία σε φακούς επαφής
Σε άλλες περιπτώσεις, πέραν από την ξηρότητα στις βλεννογόνους μεμβράνες του δέρματος και της μύτης, υπάρχει και ξεφλούδισμα του δέρματος. Αυτό μπορεί να εμφανιστεί κυρίως στις παλάμες και στα πέλματα.
Ένα μικρότερο ποσοστό ασθενών έδειξε παρενέργειες όπως αιμορραγία από τη μύτη. Επίσης, απέκτησαν φολιδωτό δέρμα και αραίωση του υγιούς δέρματος με αυξημένη ευαισθησία.
Όταν τελειώνει η μακροπρόθεσμη θεραπεία με την ακιτρετίνη, ίσως υπάρξουν αλλαγές στα οστά, όπως αραίωση ή μείωση οστικής πυκνότητας – οστεοπόρωση.
Πότε δεν πρέπει να χρησιμοποιείται η ακιτρετίνη;
Η ακιτρετίνη δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Αν είστε έγκυες ή συλλάβετε κατά τη διάρκεια της θεραπείας ή τα επόμενα 3 χρόνια
- Αν έχετε ηπατική, νεφρική, ή καρδιακή ανεπάρκεια
- Αν έχετε αλλεργία στην ακιτρετίνη ή σε οποιοδήποτε παράγωγο της ρετινόλης
- Αν λαμβάνετε θεραπεία με τετρακυκλίνες
Διαβάστε επίσης: Περιορίστε την ψωρίαση με πέντε φυσικούς τρόπους
Θα πρέπει επίσης να θυμάστε ότι η ακιτρετίνη είναι ιδιαίτερα τερατογονική. Δηλαδή, μπορεί να προκαλέσει δυσμορφίες στο έμβρυο σε έγκυες γυναίκες αν λάβουν θεραπεία με αυτή. Γενικά, οι δυσμορφίες της ακιτρετίνης περιλαμβάνουν:
- Βλάβη στο κεντρικό νευρικό σύστημα
- Καρδιακά προβλήματα και διεσταλμένα αιμοφόρα αγγεία
- Παραμόρφωση του κρανίου, του προσώπου, και του σκελετού
- Προβλήματα με τον θύμο αδένα
Τα μεγέθη των δυσμορφιών είναι τεράστια, ακόμη και αν η έγκυος γυναίκα λάβει το φάρμακο για μικρό χρονικό διάστημα. Μπορούν να συμβούν ακόμη και αν η εγκυμοσύνη λάβει χώρα 3 χρόνια μετά τον τερματισμό της θεραπείας.
Συμπέρασμα
Θα πρέπει να χρησιμοποιείτε την ακιτρετίνη πάντα κάτω από ιατρική επίβλεψη και να προσέχετε ιδιαίτερα αν είστε γυναίκα. Μη λάβετε το φάρμακο αν είστε έγκυος ή σκοπεύετε να αποκτήσετε παιδί τα επόμενα 3 χρόνια. Όπως προείπαμε, αυτή η φαρμακευτική αγωγή οδηγεί σε μεγάλες δυσμορφίες του εμβρύου.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
-
Carretero, G., Ribera, M., Belinchón, I., Carrascosa, J. M., Puig, L., Ferrandiz, C., … Moreno, J. C. (2013). Acitretina: guía de uso en psoriasis. Actas Dermo-Sifiliográficas. https://doi.org/10.1016/j.ad.2013.01.003
-
Höpker, L. M., Ribeiro, C. G., Oliveira, L. M., & Moreira, A. T. R. (2011). Ichthyosis follicularis, alopecia and photophobia syndrome (IFAP): Report of the first case with ocular and cutaneous manifestations in Brazil with a favorable response to treatment. Arquivos Brasileiros de Oftalmologia. https://doi.org/10.1590/S0004-27492011000100013
-
Medina, S., & Ledo, A. (1992). RETINOIDES. Monografias de Dermatologia.