Χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες, πνευματική απόδοση, και συναισθήματα
Τα σωματικά οφέλη στις χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες είναι γνωστά σε όλους όσους ενδιαφέρονται για τη διατροφή σε συνάρτηση με το αδυνάτισμα. Ωστόσο, γνωρίζετε τις επιπτώσεις τους σε πνευματικό και συναισθηματικό επίπεδο; Είναι βιώσιμες για μεγάλο χρονικό διάστημα;
Το σώμα μπορεί όντως να λάβει γλυκόζη από οποιεσδήποτε μακροθρεπτικές ουσίες: υδατάνθρακες, λίπη, ή πρωτεΐνες. Όμως, όταν δε χρησιμοποιεί υδατάνθρακες η αποτελεσματικότητά του είναι πολύ μικρότερη, και αυτό ίσως έχει αρνητικές συνέπειες στη λειτουργία του εγκεφάλου.
Χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες
“Οι χαμηλές σε υδατάνθρακες” δίαιτες αναφέρονται σε δίαιτες κατά τις οποίες ένα άτομο λαμβάνει λιγότερο από το 30% της συνολικής του ενέργειας από τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες. Πρόσφατα, έχει γίνει μια ευρέως διαδεδομένη διατροφική στρατηγική για την απώλεια σωματικού λίπους. Ο λόγος πίσω από αυτό ενάντια στην παχυσαρκία είναι η σπουδαιότητα του ρόλου των υδατανθράκων για τη συσσώρευση του σωματικού λίπους.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν άλλες λύσεις οι οποίες αντί να τους απαγορεύουν, τους χρησιμοποιούν σε φυσιολογικά πλαίσια και ρυθμίζουν τον γλυκαιμικό τους δείκτη.
Διαβάστε επίσης: Πώς μπορεί να υπολογιστεί ο γλυκαιμικός δείκτης;
Χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες και πνευματική απόδοση
Αν και ο ανθρώπινος εγκέφαλος αντιπροσωπεύει μονάχα το 2% του ανθρώπινου βάρους, χρησιμοποιεί το 20-30% της ενέργειας που καταναλώνουμε καθημερινά. Έτσι, είναι ένα πολύ εξαρτημένο όργανο το οποίο, χάρη στην εξαιρετική ενεργειακή του απόδοση, χρησιμοποιεί τους υδατάνθρακες ως κύρια πηγή ενέργειας.
Ο εγκέφαλος είναι το πλέον εξαρτώμενο όργανο του ανθρώπινου σώματος εξαιτίας της πολυπλοκότητάς του.
Λόγω αυτού, διάφορες μελέτες έχουν καταλήξει στο ότι οι χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες έχουν αρνητική επίδραση στην πνευματική απόδοση που συνδέεται με τη μάθηση, την συγκέντρωση και τη μνήμη. Όμως, φαίνεται πως αυτό συμβαίνει βραχυπρόθεσμα. Όπως και να έχει, είναι επίσης αλήθεια ότι δε μπορούν να τις ακολουθούν πολλοί άνθρωποι για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στο τέλος, όταν γίνεται τρόπος ζωής η μη πρόσληψη υδατανθράκων, φαίνεται πως γίνονται ορισμένες αλλαγές κατά τις οποίες η παραγωγή ενέργειας από τα αμινοξέα, τη δομή των πρωτεϊνών, και των λιπαρών οξέων γίνεται πιο αποδοτική. Έτσι, οι περισσότερες μακροπρόθεσμες μελέτες δε βλέπουν πρόβλημα στη γνωστική λειτουργία.
Από την άλλη μεριά, όταν μιλάμε για άτομα με προϋπάρχον πρόβλημα στην πνευματική λειτουργία, φαίνεται ότι οι χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες ίσως είναι ωφέλιμες. Ο λόγος είναι πως οι εγκέφαλοι των ασθενών με Αλτσχάιμερ χάνουν την ικανότητά τους να χρησιμοποιούν τη γλυκόζη ως πηγή ενέργειας, πράγμα που κάνει ακόμη μεγαλύτερη τη ζημιά στη γνωστική λειτουργία.
Ωστόσο, τουλάχιστον κατά τα πρώτα στάδια της νόσου, ο εγκέφαλος του/ης ασθενούς μπορεί να χρησιμοποιήσει κετόνες για ενέργεια, ουσίες προερχόμενες από την κινητικότητα και τη διάσπαση των λιπαρών οξέων.
Φαίνεται ότι οι χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες βελτιώνουν τη γνωστική λειτουργία όσων έχουν ήπια αναπηρία. Τα αποτελέσματα προκαταρκτικών κλινικών δοκιμών τα οποία δημοσιεύθηκαν στο Περιοδικό για τη Νόσο Αλτσχάιμερ τον Απρίλιο του 2019 αυτό δείχνουν. Όμως, αυτές οι διατροφικές οδηγίες είναι δύσκολο να διατηρηθούν όσο περνά ο καιρός.
Ανακαλύψτε: Οι καλύτερες συμβουλές για να τρώτε έξω
Τι συμβαίνει σε συναισθηματικό επίπεδο;
Σε αυτή την περίπτωση συμβαίνει το αντίθετο. Οι χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες δεν επηρεάζουν αρνητικά τη συναισθηματική κατάσταση βραχυπρόθεσμα, αλλά το κάνουν μακροπρόθεσμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της σεροτονίνης στον εγκέφαλο.
Ενώ οι υδατάνθρακες αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο, οι πρωτεΐνες και τα λιπαρά τα μειώνουν.
Αυτό μεταφράζεται στη μείωση της ενέργειας, της λιγούρας για ζάχαρη, και τη δημιουργία συναισθήματος λύπης, ακόμη και κατάθλιψης.
Προσήλωση στις χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες
Τέλος, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι οι άνθρωποι το βρίσκουν δύσκολο να προσηλωθούν στις δίαιτες αυτές. Ορισμένοι λόγοι γι’ αυτό είναι οι εξής:
- Η μη κατανάλωση υδατανθράκων εναντιώνεται στα καθιερωμένα κοινωνικά πρότυπα. Στις Δυτικές κουλτούρες, τα δημητριακά, οι βολβοί, τα φρούτα, και τα λαχανικά είναι βασικές τροφές. Γι’ αυτό, μπορεί να είναι δύσκολη η μη κατανάλωσή τους και να αποτύχει η δίαιτα. Στους ανθρώπους, το φαγητό έχει και μια κοινωνική λειτουργία την οποία δε μπορούν να εκπληρώσουν οι χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες.
- Ο περιορισμός της κατανάλωσης υδατανθράκων περιορίζει και τις διαθέσιμες τροφές. Αυτές οι δίαιτες είναι τόσο περιοριστικές ώστε να ρίχνουν τους ανθρώπους σε μονότονες και μη βιώσιμες διατροφικές κατευθύνσεις.
- Όπως είδατε, οι χαμηλές σε υδατάνθρακες διατροφές μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεσή σας. Επίσης, οι άνθρωποι χρειάζονται φαγητό για να ρυθμίσουν τα συναισθήματά τους ορισμένες φορές, και αυτό είναι αδύνατο με αυτές τις δίαιτες.
Έτσι, με εξαίρεση ορισμένες εξαιρετικές περιπτώσεις και ανεξάρτητα από τα θεωρητικά οφέλη στο σώμα, φαίνεται ότι οι χαμηλές σε υδατάνθρακες δίαιτες δεν είναι υγιεινές εναλλακτικές επιλογές. Μειώνουν την πνευματική απόδοση βραχυπρόθεσμα, επηρεάζουν αρνητικά τη συναισθηματική κατάσταση, και ακολουθούνται δύσκολα.
Γι’ αυτό, είναι καλή ιδέα να μείνετε μακριά από περιοριστικές δίαιτες και να τρώτε υγιεινά. Επίσης, να θυμάστε ότι ανεξάρτητα από τα οφέλη που μπορεί να λάβετε, η καλύτερη “δίαιτα” είναι αυτή που μπορείτε να ακολουθήσετε εύκολα.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Brandt, J., Buchholz, A., Henry Barron, B., Vizthum, D., Avramopoulos, D. & Cervenka, M.C. (2019). Preliminary Report on the Feasibility and Efficacy of the Modified Atkins Diet for Treatment of Mild Cognitive Impairment and Early Alzheimer’s Disease. Journal of Alzheimer’s Disease, 68(3): 969-981. Consultado el 15/01/2019. Recuperado de: https://content.iospress.com/search?q=author%3A%28%22Henry-Barron,%20Bobbie%22%29
- Long-term Effects of a Very Low-Carbohydrate Diet and a Low-Fat Diet on Mood and Cognitive Function. Arch Intern Med., 169(20): 1873-80. Consultado el 15/01/2019. Recuperado de: https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/1108558
- D’Anci, K.E., Watts, K.L., Kanarek, R.B. & Taylor, H.A. (2009). Low-carbohydrate weight-loss diets. Effects on cognition and mood. Appetite, 52(1): 96-103. Consultado el 15/01/2019. Recuperado de: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0195666308005515?via%3Dihub
- Krikorian, R., Shidler, M.D., Dangelo, K., Couch, S.C., Benoit, S.C. & Clegg, D.J. (2012). Dietary ketosis enhances memory in mild cognitive impairment. Neurobiol Aging, 33(2): 19-27. Consultado el 15/01/2019. Recuperado de: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21130529