8 παρενέργειες από τη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη
Η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είναι μια από τις παλαιότερες και, ταυτόχρονα, μια από τις συχνότερες επεμβάσεις στην ιατρική πρακτική. Από τις πρώτες προσπάθειες αποκατάστασης της όρασης σε ασθενείς με καταρράκτη έως τις σημερινές σύγχρονες τεχνικές, ο αριθμός των επιπλοκών αυτής της επέμβασης έχει μειωθεί. Ωστόσο, ορισμένες από αυτές εξακολουθούν να υφίστανται με ελάχιστη συχνότητα.
Ο καταρράκτης αποτελεί μία από τις κυριότερες οφθαλμολογικές παθήσεις των ηλικιωμένων. Σε αυτή την παθολογία, εμφανίζονται διαφορετικού βαθμού θολερότητες στον κρυσταλλοειδή φακό, έναν φυσικό ενδοφθάλμιο φακό που επιτρέπει στο φως να περνάει στον αμφιβληστροειδή για να παρατηρούμε τον κόσμο γύρω μας. Η λειτουργία αυτή είναι δυνατή χάρη στη διαφάνεια του κρυσταλλοειδούς φακού, γι’ αυτό και οι αδιαφανείς περιοχές δημιουργούν μείωση της οπτικής οξύτητας.
Προετοιμασία για την χειρουργική επέμβαση καταρράκτη
Η προεγχειρητική αξιολόγηση είναι απαραίτητη για κάθε χειρουργική επέμβαση. Και αυτή η πραγματικότητα δεν διαφέρει από την οφθαλμολογία.
Μια ενδελεχής αξιολόγηση μας επιτρέπει να αναγνωρίσουμε τους παράγοντες κινδύνου κάθε ασθενούς, προβλέποντας διάφορες καταστάσεις, τόσο κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης όσο και κατά την ανάρρωση από αυτήν. Ομοίως, η προεγχειρητική αξιολόγηση είναι απαραίτητη για την επιλογή της καλύτερης χειρουργικής προσέγγισης σε κάθε περίπτωση.
Υπάρχουν καταστάσεις που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, καθώς αυξάνουν την πιθανότητα παρενεργειών στη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη. Επομένως, η ικανότητα αναγνώρισής τους είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της επέμβασης. Επίσης, η σαφήνεια με την οποία παρέχονται οι πληροφορίες στον ασθενή αποβάλλει τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες.
Μεταξύ των καταστάσεων που αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών στη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είναι οι ακόλουθες:
- Γλαύκωμα
- Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
- Αρτηριακή υπέρταση
- Σύνδρομο ψευδοαποφλοίωσης
- Ατέλειες διαστολής της κόρης του οφθαλμού
Νομίζουμε ότι μπορεί επίσης να σας αρέσει να διαβάσετε: Σημαντικά οφέλη από την κατανάλωση πράσινου τσαγιού
Επίσης, κατά τη διάρκεια της ίδιας της επέμβασης, μπορεί να προκύψουν κάποιες ανεπιθύμητες καταστάσεις που επηρεάζουν τα αποτελέσματα. Οι επιπλοκές αυτές είναι ακόμη λιγότερο συχνές και εξαρτώνται εν μέρει από την τεχνική που χρησιμοποιείται.
Ωστόσο, η μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης σε ασθενείς με παράγοντες κινδύνου δείχνει ότι οι διεγχειρητικές επιπλοκές σχετίζονται άμεσα με την προεγχειρητική κατάσταση.
Ας δούμε, λοιπόν, τις παρενέργειες που καταγράφονται συχνότερα στη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη. Οι 5 πρώτες που θα σας αναφέρουμε είναι μετά τη χειρουργική πράξη και οι 3 τελευταίες αναφέρονται στις επιπλοκές εκείνες που εμφανίζονται ήδη κατά τη στιγμή της επέμβασης.
1. Θολερότητα της οπίσθιας κάψας (PCO)
Πρόκειται για την κύρια επιπλοκή κατά την επέμβαση καταρράκτη και είναι η αιτία μείωσης της οπτικής οξύτητας προκαλώντας θολή όραση. Η οπίσθια κάψα του φακού είναι μία από τις δομές που μένουν πίσω κατά τη διάρκεια της επέμβασης εξαγωγής, καθώς στηρίζει τον ενδοφακό.
Προέλευση της επιπλοκής
Η θολερότητα της οπίσθιας κάψας εμφανίζεται όταν τα κύτταρα που αποβάλλονται κατά τη διάρκεια της επέμβασης παραμένουν ως κατάλοιπα. Η μετανάστευση αυτών των στοιχείων στην κάψα εμποδίζει τη διέλευση του φωτός.
Διόρθωση της ανεπιθύμητης παρενέργειας
Η καψουλοτομή με τη χρήση τεχνολογίας λέιζερ YAG αποτελεί την πρώτη επιλογή θεραπείας για τη θολερότητα της οπίσθιας κάψας. Ωστόσο, πρόκειται για μια επέμβαση που πραγματοποιείται εάν η οπτική διαταραχή είναι σημαντική, η οποία είναι εμφανής με τη σχισμοειδή λυχνία.
Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά, αλλά όπως κάθε επέμβαση, ενέχει κάποιους κινδύνους:
- Παροδική αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης.
- Υποστροφή του ενδοφακού.
- Οίδημα της ωχράς κηλίδας.
Σας αρέσει αυτό το άρθρο; Μπορεί επίσης να σας αρέσει να διαβάσετε: Πώς να χρησιμοποιήσετε φακελάκια τσαγιού
2. Αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση
Μια άλλη αιτία θολής όρασης μετά από χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είναι η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση (ΕΟΠ), η οποία είναι συνήθως παροδική. Μεταξύ των αιτιών περιγράφονται το μοριακό βάρος του υλικού που χρησιμοποιήθηκε στην επέμβαση, η θέση του ενδοφακού και η χρήση στεροειδών σταγόνων μετά την επέμβαση.
Η αύξηση της ΕΟΠ μπορεί να προληφθεί με την μετεγχειρητική ένδειξη φαρμάκων που μειώνουν την ενδοφθάλμια πίεση, είτε από το στόμα είτε τοπικά. Ωστόσο, η παρακολούθηση των ασθενών είναι κρίσιμη, καθώς ορισμένοι χρειάζονται παρατεταμένη αντιγλαυκωματική φαρμακευτική αγωγή και ακόμη και νέα χειρουργική επέμβαση.
3. Ξένο σώμα στον χειρουργημένο οφθαλμό
Μια συχνή επιπλοκή είναι η παρουσία ενδοφθάλμιου ξένου σώματος μετά από χειρουργική επέμβαση καταρράκτη. Το υλικό του ξένου σώματος είναι ποικίλο, με τα ακόλουθα να περιγράφονται στη βιβλιογραφία:
- Βλεφαρίδες
- Μεταλλικά υπολείμματα
- Ίνες βαμβακιού
- Πλαστικά υπολείμματα
- Κυτταρικά υπολείμματα από την επέμβαση
- Θραύσματα του ενδοφακού
Η επανεξέταση του εξοπλισμού, τόσο προεγχειρητικά όσο και κατά την ολοκλήρωση της επέμβασης, καθώς και η ενδελεχής μετεγχειρητική εξέταση, μειώνουν τη συχνότητα αυτής της επιπλοκής. Γενικά, συνιστάται η αφαίρεση του ξένου σώματος, καθώς ανάλογα με το είδος του υλικού και τη θέση του, μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα:
- Λοιμώξεις
- Οφθαλμική υπέρταση
- Τραυματισμός από κινητοποίηση θραύσματος
4. Αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
Μετά από χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν την παρουσία μικρών κηλίδων που επιπλέουν στο οπτικό πεδίο, γνωστών ως πλωτήρες (μυοδεσμοί), την αίσθηση φωτεινών αναλαμπών (φωτοψία) και την προοδευτική απώλεια της όρασης με τη μορφή κουρτίνας.
Τα συμπτώματα αυτά πρέπει να αξιολογούνται επειγόντως από οφθαλμίατρο.
5. Ενδοφθαλμίτιδα: μια από τις πιο επίφοβες επιπλοκές
Μια αιτία πόνου και κόκκινου ματιού είναι η ενδοφθαλμίτιδα, μια λοίμωξη του βολβού του ματιού. Αυτή συμβαίνει όταν μικροοργανισμοί εισέρχονται μέσω της χειρουργικής τομής, αποικίζοντας το εσωτερικό του οφθαλμού.
Τα αντισηπτικά μέτρα είναι θεμελιώδη για την πρόληψή της, όπως και η ένδειξη τοπικών αντιβιοτικών πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία πρέπει να αρχίσει αμέσως, καθώς θέτει σε κίνδυνο την οπτική ικανότητα.
6. Ρήξη κάψας μετά από χειρουργική επέμβαση καταρράκτη
Αν και είναι μία από τις παρενέργειες που περιγράφονται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη, και η πρώτη από τις 3 που είναι διεγχειρητικές, η επιπλοκή αυτή είναι αρκετά ασυνήθιστη. Μεταξύ των αιτιών της είναι η ρήξη της οπίσθιας κάψας από τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ακόμη και το τραύμα που δημιουργείται κατά την τοποθέτηση του ενδοφακού.
Πρόκειται για μια σοβαρή επιπλοκή, καθώς η αποκατάσταση αποτελεί χειρουργική πρόκληση. Ιδιαίτερα, επειδή συνήθως εμφανίζεται σε ασθενείς με δύσκολα διαχειρίσιμες βασικές συνθήκες. Επιπλέον, η ρήξη της κάψας οδηγεί σε άλλες ανεπιθύμητες συνέπειες, όπως η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και το οίδημα της ωχράς κηλίδας.
7. Ζωνοειδής διάλυση
Η ζωνοειδής διάλυση αποτελεί σπάνια επιπλοκή στη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, ενώ είναι συχνότερη σε ασθενείς με παράγοντες κινδύνου. Για την αποκατάσταση αυτής της ζωνοειδούς βλάβης συνιστάται η τοποθέτηση ενός δακτυλίου τάσης για τη σταθεροποίηση του φακού.
8. Υπεραχνοειδής αιμορραγία και χειρουργική επέμβαση καταρράκτη
Μια σπάνια επιπλοκή στις σημερινές χειρουργικές επεμβάσεις είναι η υπεραχνοειδής αιμορραγία. Η ρήξη των αιμοφόρων αγγείων από την τομή οδηγεί σε αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση με διαρροή οφθαλμικού περιεχομένου από το ίδιο το τραύμα. Η άμεση διακοπή της αιμορραγίας κατά τη διάρκεια της επέμβασης είναι το κλειδί.
Άλλες παρενέργειες από τη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη
Αν και σπάνιες, οι διεγχειρητικές επιπλοκές οδηγούν σε κακή έκβαση της επέμβασης. Γι’ αυτό η προεγχειρητική αξιολόγηση είναι τόσο σημαντική.
Ομοίως, έχει επιβεβαιωθεί η υψηλότερη συχνότητα τέτοιων επιπλοκών κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτό οφείλεται στους τεχνολογικούς περιορισμούς αυτών των πληθυσμών και στην περιορισμένη πρόσβαση σε εκπαίδευση και ενημέρωση.
Όπως σε κάθε χειρουργική επέμβαση, κατά την περίοδο ανάρρωσης μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα λόγω του χειρισμού των οφθαλμικών δομών. Αυτά περιλαμβάνουν πόνο, αίσθηση ξένου σώματος και ξηροφθαλμία. Επίσης, η φαρμακευτική αγωγή που χορηγήθηκε μπορεί να προκαλέσει παροδικές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Η επιμονή των συμπτωμάτων ή η έντασή τους θα πρέπει να αποτελεί λόγο για διαβούλευση με τον οφθαλμίατρο.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Chan, E.; Mahroo, O.; Spalton, D.; Complications of Cataract Surgery; Clinical and Experimental Optometry; 93 (6); 379 – 389; 2010.
- Villaseñor, J.; Hernández, F.; Martínez, C.; Villar, J.; Síndrome de Pseudoexfoliación y Catarata: Resultados Visuales en Cirugía de Catarata; Revista Mexicana de Oftalmología; 80 (2): 86 – 88; 2006.
- Benito, B.; Narvaez, C.; Jódar, M.; Sáenz, F.; Santos, E.; Cueros Extraños Intraoculares tras Cirugía de Catarata; Sociedad Española de Oftalmología; 2018.
- Ferro, J.; Endoftalmitis post Cirugía de Cataratas: Prevención y Tratamiento; Archivos de la Sociedad Española de Oftalmología; 78 (8); 2013.
- Galvis, V., Wong, C., Espinoza, J. V., & Tello, A. (2007). Subluxación de un lente intraocular fáquico y catarata secundaria: informe de caso. MedUNAB, 10(2), 137-140.
- Diez, J. V., Fernández, F. H., Franco, C. M., & Kuri, J. V. (2006). Síndrome de pseudoexfoliación y catarata: resultados visuales en cirugía de catarata. Revista Mexicana de Oftalmología, 80(2), 86-88.