Logo image

Δικαιώματα, ευθύνες και συμβουλές ενός ασθενούς

6 λεπτά
Η ιατρική πράξη περιλαμβάνει τον ασθενή και διάφορους επαγγελματίες υγείας. Καθένας από αυτούς έχει τα δικαιώματά του, τα καθήκοντά του και τις ευθύνες του. Διαβάστε παρακάτω και μάθετε ποια είναι αυτά.
Δικαιώματα, ευθύνες και συμβουλές ενός ασθενούς
Leidy Mora Molina

Έχει εξετασθεί και εγκριθεί από: νοσοκόμα Leidy Mora Molina

Έχει γραφτεί από Rafael Victorino Muñoz
Τελευταία ενημέρωση: 15 Μαΐου, 2025

Κατά την παροχή υπηρεσιών υγείας, δεν είναι μόνο οι γιατροί, οι νοσηλευτές ή άλλοι εμπλεκόμενοι επαγγελματίες που διέπονται από μια σειρά κανόνων. Υπάρχουν επίσης τα δικαιώματα, τα καθήκοντα και οι ευθύνες του ασθενούς που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Είναι κατανοητό ότι η διάθεση και η στάση του αρρώστου μπορεί να εξαρτώνται από την ασθένεια. Ωστόσο, εφόσον οι πνευματικές και σωματικές τους ικανότητες δεν εμποδίζονται, οι ασθενείς θα πρέπει να συνεργάζονται όσο το δυνατόν περισσότερο με σκοπό την αποκατάσταση της υγείας τους.

Δικαιώματα του ασθενούς

Τόσο οι διεθνείς οργανισμοί όσο και οι κυβερνήσεις ορισμένων κρατών έχουν καθορίσει μια σειρά από δικαιώματα που πρέπει να απολαμβάνει ένα άτομο όταν επισκέπτεται μια υγειονομική μονάδα. Σε άλλες περιπτώσεις, τα ιδρύματα προβλέπουν επίσης σχετικούς κανόνες.

Να τον προσέχουν

Μεταξύ των δικαιωμάτων του ασθενούς, όταν πηγαίνει σε ένα κέντρο υγείας ή σε έναν γιατρό, είναι να τον προσέχουν. Ειδικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Στα δημόσια ιδρύματα υγείας αυτό είναι ένα καθολικό δικαίωμα. Ωστόσο, στα ιδιωτικά ιδρύματα υπάρχουν κάποιοι όροι για την παροχή υπηρεσιών, καθώς συνεπάγονται κόστος.

Ανεξάρτητα από τη φύση του ιδρύματος, δεν μπορεί να υπάρξει καμία διάκριση στην εξυπηρέτηση ενός ασθενούς. Δεν πρέπει να  υπάρχει προκατάληψη με βάση πτυχές όπως η φυλή ή το χρώμα του δέρματος, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις ή ο σεξουαλικός προσανατολισμός.

Να λαμβάνει ποιοτικές υπηρεσίες

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι ο ασθενής έχει δικαίωμα στο υψηλότερο εφικτό επίπεδο υγείας. Αυτό σημαίνει ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται από τα ιδρύματα θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι καταβάλλονται οι μέγιστες δυνατές προσπάθειες και ότι η παρεχόμενη φροντίδα δεν θα πρέπει να υπονομεύεται.

Μια ποιοτική υπηρεσία θα συνεπάγεται τα εξής:

  • Η μεγαλύτερη δυνατή προσπάθεια εκ μέρους του προσωπικού.
  • Η χρήση όλων των διαθέσιμων πόρων, είτε πρόκειται για εξοπλισμό είτε για φάρμακα.
  • Προσοχή και φροντίδα σε περιβάλλοντα που εγγυώνται βέλτιστες συνθήκες υγιεινής.
Δικαιώματα, ευθύνες και συμβουλές ενός ασθενούς
Τα επείγοντα περιστατικά συνεπάγονται ιδιαίτερες συνθήκες που καθιστούν τα δικαιώματα των ασθενών πιο εμφανή.

Να τυγχάνει καλής μεταχείρισης

Ο ασθενής έχει το δικαίωμα να τυγχάνει καλής μεταχείρισης, τόσο από το ιατρικό προσωπικό όσο και από τους νοσηλευτές, τους βοηθούς και τους άλλους εμπλεκόμενους. Αυτό περιλαμβάνει την ακρίβεια, την ευγένεια, την ενσυναίσθηση, τον σεβασμό και την εγκαρδιότητα.

Να τον ακούνε

Οι άνθρωποι είναι πολύ διαφορετικοί: κάποιοι είναι ομιλητικοί, ενώ άλλοι είναι εσωστρεφείς. Στο γραφείο του γιατρού, κάποιοι μπορεί να έχουν την ανάγκη να μιλήσουν πολύ και λεπτομερώς.

Εν μέρει, αυτό τους κάνει επίσης να αισθάνονται λίγο καλύτερα, ότι οι γιατροί τους λαμβάνουν υπόψη και να συμμετέχουν στη θεραπεία τους, ενθαρρύνοντας ακόμη και την αλληλεπίδραση μεταξύ γιατρού και ασθενούς. Ακόμα και αν πρόκειται να γίνουν εξετάσεις αίματος, ούρων ή απεικονιστικές εξετάσεις, ο ασθενής πρέπει να ακούγεται.

Είναι μάλιστα δικαίωμα και ευθύνη του ασθενούς να εκφράσει τυχόν διαφωνίες για τη φροντίδα που έλαβε, αν υπάρχουν. Και οι ανησυχίες του θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από το προσωπικό του ιδρύματος.

Να λαμβάνει όλες τις πληροφορίες

Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει τα πάντα για την ασθένειά του. Ο γιατρός, με τη σειρά του, θα πρέπει να διευκρινίζει τυχόν αμφιβολίες. Υπό αυτή την έννοια, καλό είναι να εξηγεί σε απλή και προσιτή γλώσσα, αποφεύγοντας τις υπερβολικές τεχνικές λεπτομέρειες.

Ομοίως, ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει για τις διάφορες επιλογές θεραπείας και φροντίδας που θα ακολουθήσει. Οι πληροφορίες δεν πρέπει να αποκρύπτονται, ακόμη και σε περιπτώσεις ακραίας σοβαρότητας.

Να αποφασίζει για τη θεραπεία του

Με τις διάφορες επιλογές που έχει μπροστά του, ο ασθενής πρέπει να συμμετέχει στην απόφαση σχετικά με τη θεραπεία του, ανάλογα με το κόστος, τη διάρκεια, την ανάρρωση και την πρόγνωση. Έχει το δικαίωμα να παραιτηθεί από τη θεραπεία, ακόμη και αν αυτό είναι ένα περίπλοκο θέμα προς συζήτηση από ιατρικής και νομικής άποψης.

Ο ασθενής ή οι συγγενείς του, σε περίπτωση που δεν έχει τις αισθήσεις του ή δεν είναι νομικά ικανός, πρέπει να υπογράψει ένα έντυπο συγκατάθεσης, αποδεχόμενος ότι οι κίνδυνοι είναι γνωστοί. Κανένας εξαναγκασμός δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αυτή τη διαδικασία.

Στην ιδιωτική ζωή

Ο ασθενής έχει δικαίωμα στην προσωπική του ζωή, ειδικά όσον αφορά την εμπιστευτικότητα των ιατρικών πληροφοριών. Οι πληροφορίες αυτές δεν πρέπει να αποκαλύπτονται με κανένα μέσο.

Νομίζουμε ότι μπορεί να σας ενδιαφέρει να διαβάσετε και αυτό: 6 τρόποι για να φροντίσετε το σώμα σας για σωματική και ψυχική ισορροπία

Καθήκοντα και ευθύνες του ασθενούς

Όταν μπαίνουμε σε ένα νοσοκομειακό ίδρυμα για να λάβουμε θεραπεία, μάλλον σκεφτόμαστε περισσότερο τι πρόκειται να κάνουν οι επαγγελματίες υγείας. Ωστόσο, εκτός από τα δικαιώματα, υπάρχουν και υποχρεώσεις του ασθενούς.

Να παρέχει και να ζητά όλες τις πληροφορίες

Από τη μία πλευρά, ο ασθενής έχει την υποχρέωση να ενημερώνει για τα συμπτώματα που έχει βιώσει, καθώς και για ό,τι έχει κάνει που μπορεί να είναι χρήσιμο στον γιατρό. Είναι πολύ σημαντικό οι πληροφορίες αυτές να παρέχονται πλήρως και με ειλικρίνεια, χωρίς να παραποιείται τίποτα ή να παραλείπονται λεπτομέρειες.

Αυτό συνεπάγεται επίσης την παροχή πρόσθετων εξηγήσεων σχετικά με το ιστορικό υγείας του ασθενούς, τις προηγούμενες θεραπείες, τα φάρμακα που λαμβάνει ή έχει λάβει, καθώς και τις αλλεργίες.

Από την άλλη πλευρά, πρέπει να δηλώσει αν έχει κατανοήσει ποια είναι η διάγνωση, σε τι συνίσταται η ασθένεια ή η θεραπεία και ποιοι είναι οι κίνδυνοι. Εάν έχει αμφιβολίες, θα πρέπει να ζητήσει να διευκρινιστούν.

Σεβασμός

Είναι δικαίωμα και ευθύνη του ασθενούς που προσέρχεται σε ένα κέντρο υγείας, η ιατρική πράξη να γίνεται στο πλαίσιο του αμοιβαίου σεβασμού. Ο ασθενής θα πρέπει να αντιμετωπίζει το προσωπικό του ιδρύματος υγείας, είτε πρόκειται για γιατρούς, είτε για νοσηλευτές, είτε για βοηθούς καθώς και τους άλλους που βρίσκονται σε διαβούλευση ή νοσηλεύονται, με σεβασμό.

Συμμόρφωση με τους κανονισμούς

Οι κανονισμοί του ιδρύματος, ομοίως, αναφέρονται τόσο στα δικαιώματα όσο και στις υποχρεώσεις των ασθενών. Στο πλαίσιο αυτό, όλοι πρέπει να τηρούν τους κανόνες σχετικά με τον θόρυβο, την απαγόρευση του καπνίσματος ή τον αριθμό των επιτρεπόμενων επισκεπτών. Αυτό περιλαμβάνει και τη συμμόρφωση με τις οικονομικές υποχρεώσεις.

Ακολουθήστε τη θεραπεία

Ο ασθενής πρέπει να ακούει, να εκτιμά και να σέβεται τις οδηγίες του γιατρού, να ακολουθεί τη θεραπεία και να τον ενημερώνει αν δεν μπορεί να τη συμμορφωθεί ή αν του προκαλεί κάποια αντίδραση. Όπως είναι δικαίωμα, έτσι είναι και ευθύνη του ασθενούς να ακολουθεί όλες τις συστάσεις που αποσκοπούν στην αποκατάσταση της υγείας:

Δικαιώματα, ευθύνες και συμβουλές ενός ασθενούς
Η συμμόρφωση με τις συνταγές του γιατρού είναι καθήκον. Θεωρείται ότι ο επαγγελματίας έχει υποδείξει την πλέον ενδεδειγμένη θεραπεία.

Συμμετοχή σε εξετάσεις

Είναι απαραίτητο να παρακολουθεί κανείς τις εξετάσεις εγκαίρως και τακτικά και να προετοιμάζεται για τα ιατρικά ραντεβού, συμμορφούμενος με ό,τι απαιτείται. Αυτό μπορεί να είναι για παράδειγμα να πηγαίνετε νηστικοί ή να φέρνετε προηγούμενες εξετάσεις.

Συνεχίστε να διαβάζετε: Θρόμβωση της εγκεφαλικής αρτηρίας: Τι είναι, αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία

Η καλή σχέση και η καλή εξυπηρέτηση είναι δικαιώματα και υποχρεώσεις των ασθενών

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, σε μεγάλο βαθμό, η αποκατάσταση της υγείας εξαρτάται τόσο από τις δεξιότητες και τις γνώσεις του υγειονομικού προσωπικού όσο και από την καλή σχέση γιατρού-ασθενούς. Σε αυτό το πλαίσιο, η επικοινωνία μεταξύ των δύο συνιστωσών αυτού του δυαδικού είναι θεμελιώδης.

Ωστόσο, είναι ακόμη πιο σημαντικό να κατανοήσουμε ότι, όπως ακριβώς και στη σχέση ενός ζευγαριού, η επικοινωνία απαιτεί ευνοϊκή και κατάλληλη ψυχική κατάσταση. Ο επαγγελματίας υγείας δεν πρέπει να ξεχνά ότι έχει να κάνει με έναν άνθρωπο. Το να αναγνωρίζει ότι δεν αντιμετωπίζει μόνο τον πόνο του, αλλά και τους φόβους και τις αμφιβολίες του, είναι μέρος αυτού που θα τον κάνει να τον καταλάβει. Εν ολίγοις, η καλή στάση του ασθενούς και των μελών της οικογένειάς του, καθώς και του γιατρού και των άλλων μελών του προσωπικού του ιδρύματος υγειονομικής περίθαλψης, μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά.


Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.


  • García Amez J. Rechazo al tratamiento y riesgos para la vida del paciente . DS: Derecho y salud. 2011; 21(1): 85-97.
  • Gutiérrez Reyes S, Mederos Sosa L, Vásquez Ocaña E, Velázquez Aranda M. Derechos del paciente hospitalizado: Responsabilidad en la práctica de enfermería. Rev Enferm IMSS. 2001; 9(1): 15-18.
  • Navarro Rubio M, Gabriele Muñiz G, Jovell Fernández A. Los derechos del paciente en perspectiva. Aten Primaria. 2008; 40(7): 367-369.
  • Rosselot E. Patients right, in the frame of medical care quality. Rev. méd. Chile. 2000; 128(8): 904-910.
  • Sánchez A, Contreras O. La relación médico-paciente y su importancia en la práctica médica. Rev Cub Med Mil. 2014; 43(4): 528-533.
  • Soria Trujano R, Vega Valero Z, Nava Quiroz C, Saavedra Vázquez K. Interacción médico-paciente y su relación con el control del padecimiento en enfermos crónicos. Liberabit. 2011; 17(2): 223-230.
  • Vacarezza R. De los derechos del paciente. Rev. méd. Chile. 2000;  128(12): 1380-1384.

Αυτό το κείμενο προσφέρεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν αντικαθιστά τη συμβουλή από επαγγελματία. Σε περίπτωση αμφιβολίας, συμβουλευτείτε τον ειδικό σας.