Εγκεφαλική υποξία: Οι τύποι και τα αίτια

Εγκεφαλική υποξία προκαλείται όταν ο εγκέφαλος δε λαμβάνει αρκετό οξυγόνο. Η έλλειψη οξυγόνου είναι εξαιρετικά επικίνδυνη γι' αυτό το όργανο ζωτικής σημασίας. Στο σημερινό μας άρθρο, θα σας πούμε ποια είναι τα πιο συχνά αίτια.

Εγκεφαλική υποξία προκαλείται όταν η ροή οξυγόνου προς τον εγκέφαλο είναι μικρότερη από την κανονική.  Η κανονική ροή οξυγόνου επιτρέπει στον εγκέφαλο να λειτουργεί σωστά, σύμφωνα με τις ανάγκες του σώματος.

Θα πρέπει να κατανοήσετε ότι ο εγκέφαλος είναι ένα όργανο του οποίου οι λειτουργίες δε σταματούν ποτέ. Ανά περιόδους ενεργοποιούνται διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου, αλλά τα υπόλοιπα μέρη του σώματος εξαρτώνται από τη σωστή τους λειτουργία.

Εξαιτίας αυτής της συνεχούς λειτουργίας, ο εγκέφαλος καταναλώνει μεγάλες ποσότητες οξυγόνου. Το οξυγόνο περνά από τις αρτηρίες οι οποίες διοχετεύουν το αίμα από τον αυχένα και πάνω. Έτσι, αν μειωθεί το αίμα, μειώνεται και το οξυγόνο.

Μια έλλειψη οξυγόνου επηρεάζει σημαντικά τον εγκέφαλο. Τα κύτταρα που τον απαρτίζουν αρχίζουν τη διαδικασία νέκρωσής τους όταν μείνουν 5 λεπτά περίπου χωρίς οξυγόνο. Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως εγκεφαλικό και καταδεικνύει τη σχέση που μπορεί να έχει ένα επεισόδιο εγκεφαλικής υποξίας.

Εγκεφαλική υποξία – Αίτια

Τα αίτια πίσω από την εγκεφαλική υποξία διαφέρουν. Κάποιες φορές, οφείλεται στη μείωση του οξυγόνου που φτάνει στην περιοχή του κρανίου. Άλλες φορές, υπάρχει μείωση της κυκλοφορίας του αίματος πέραν του οξυγόνου, με όλες τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται.

Ορισμένα αίτια:

• Υψόμετρο πάνω από τη στάθμη της θάλασσας μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του διαθέσιμου οξυγόνου στον εγκέφαλο. Αυτό σχετίζεται με την εξάσκηση αθλημάτων όπως είναι η ορειβασία.
• Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι το κύριο χαρακτηριστικό της δηλητηρίασης από αέρια. Όταν συμβαίνει, το οξυγόνο χάνει τη θέση του στο αίμα και αντικαθίσταται από το μονοξείδιο του άνθρακα. Με αυτόν τον τρόπο, τα κύτταρα σε ολόκληρο το σώμα λαμβάνουν ένα στοιχείο το οποίο δε μπορούν να χρησιμοποιήσουν για τον μεταβολισμό τους.
• Ορισμένες παθολογίες, όπως η πλάγια μυατροφική σκλήρυνση για παράδειγμα, επιτίθενται στο κέντρο αναπνοής του εγκεφάλου παραλύοντας τους αναπνευστικούς μυς. Όταν αποτύχει το αναπνευστικό σύστημα, περνά λιγότερο οξυγόνο και αυτό προκαλεί έναν μηχανισμό σαν πνίξιμο.
• Πνιγμός, είτε εκ προθέσεως, με εγκληματικά κίνητρα, είτε κατά λάθος, και τα δύο προκαλούν εγκεφαλική υποξία. Το σφίξιμο του λαιμού, ο πνιγμός από υγρά, και η εισπνοή αναθυμιάσεων από μια φωτιά είναι μερικές μορφές ασφυξίας.
• Η αρτηριακή υπόταση συμβαίνει όταν η πίεση πέφτει πολύ χαμηλά και γίνεται ανεπαρκής για να τροφοδοτήσει με αίμα όλους τους ιστούς του σώματος, ειδικά όσους βρίσκονται μακριά από την καρδιά. Ο εγκέφαλος είναι μία από τις περιοχές που επηρεάζεται από αυτό.
• Οποιαδήποτε καρδιοπάθεια περιορίζει τη φυσιολογική δυνατότητα και τον ρυθμό άντλησης, μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλική υποξία. Μπορεί να είναι ένα οξύ επεισόδιο, όπως ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου, ή μια χρόνια κατάσταση όπως οι αρρυθμίες.
• Τα εγκεφαλικά προκαλούν εγκεφαλική υποξία σε ορισμένες περιοχές, είτε εξαιτίας απόφραξης μιας εγκεφαλικής αρτηρίας από έναν θρόμβο, είτε επειδή ένα τμήμα των αγγείων του εγκεφάλου σπάει και προκαλεί αιμορραγία.

Τύποι εκδήλωσης

Η εγκεφαλική υποξία μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ανάλογα με την περιοχή του εγκεφάλου που επηρεάζεται. Ορισμένα επεισόδια βλάπτουν μονάχα κύτταρα ενός συγκεκριμένου σημείου στον εγκέφαλο, ενώ άλλες φορές σταματά η γενική ροή.

Έτσι, αυτοί είναι οι τύποι της εγκεφαλικής υποξίας:

• Εστιακή. Σε αυτή την περίπτωση, η εγκεφαλική υποξία είναι ακριβής. Κλασικό παράδειγμα είναι ένα εγκεφαλικό το οποίο προέρχεται από θρόμβο που φράζει μια εγκεφαλική αρτηρία.
• Διάχυτη. Εδώ υπάρχει μια μείωση της ροής του οξυγόνου στον εγκέφαλο η οποία γίνεται ισότιμα σε όλον τον εγκέφαλο, χωρίς να είναι ιδιαίτερα σοβαρή. Οι λειτουργίες των εγκεφαλικών κυττάρων μειώνονται, αλλά σπανίως έχουμε έμφραγμα.
• Καθολική. Σε αυτή, η μείωση επηρεάζει ολόκληρο τον εγκέφαλο. Η έλλειψη οξυγόνου είναι τόσο παρατηρήσιμη που τα κύτταρα πεθαίνουν. Τα επακόλουθα συμπτώματα εξαρτώνται από την επηρεαζόμενη περιοχή.
• Έντονη. Αυτή είναι η μέγιστη εκδήλωση της εγκεφαλικής υποξίας, όπου μεγάλες περιοχές του εγκεφάλου φράζουν ταυτόχρονα, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή και την επακόλουθη ανάρρωση.

Εγκεφαλική υποξία – Συμπτώματα

Παρότι τα συμπτώματα εξαρτώνται από τη διάρκεια της έλλειψης οξυγόνου, ορισμένα σημάδια ξεχωρίζουν ιδιαίτερα. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η υποξία λίγων δευτερολέπτων ίσως να αφήσει προβλήματα, αλλά αν ξεπεράσει τα πέντε λεπτά, τότε θα υπάρξει σίγουρα εγκεφαλικό.

Πιθανόν να υπάρξουν έλλειψη προσοχής, μερική απώλεια μνήμης, περίεργες αισθήσεις στα άκρα του σώματος, και δυσκολία στην ομιλία έπειτα από στιγμιαία εγκεφαλική υποξία. Ίσως υπάρξει και περιορισμένη κίνηση, όμοια με την παράλυση.

Αν η έλλειψη οξυγόνου διαρκέσει περισσότερο, τότε θα ακολουθήσουν επιληπτικές κρίσεις, λιποθυμία με απώλεια συνείδησης, και το άτομο μπορεί να μπει ακόμη και σε κώμα. Σε αυτό το σημείο, πρέπει να υπάρξει έγκαιρη περίθαλψη καθώς απαιτείται άμεση μηχανική υποστήριξη από μια ιατρική ομάδα.

Αν η εγκεφαλική υποξία ξεπεράσει τα πέντε λεπτά, τότε θα υπάρξει καρδιακή προσβολή. Έπειτα από μια μικρή καρδιακή προσβολή μπορεί να υπάρξει ανάρρωση, αλλά μια μεγάλη καρδιακή προσβολή μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο του εγκεφάλου.

Έτσι, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν/μία γιατρό αν βιώσετε οποιαδήποτε νευρολογικά συμπτώματα. Ομοίως, αν ένα άτομο λιποθυμήσει και δεν αντιδράσει άμεσα ή έχει σπασμούς, τότε θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τις υπηρεσίες άμεσης βοήθειας για να σας βοηθήσουν εγκαίρως.