Κοινωνικά στίγματα και συμβουλές για την αντιμετώπισή τους
Τα κοινωνικά στίγματα είναι παρόντα στην κοινωνία. Δυστυχώς, η προκατάληψη αναπτύσσεται συχνά σε πολλούς ανθρώπους που δυσκολεύονται να αποδεχτούν ότι ο κόσμος δεν είναι όπως θέλουν να είναι.
Για να καταλάβετε τι ακριβώς είναι τα κοινωνικά στίγματα είναι καλύτερο να ρίξετε μια ματιά σε αυτούς που υποφέρουν από αυτά. Τα άτομα που υποφέρουν από κοινωνικά στίγματα διαθέτουν κάποια ιδιότητα ή προσωπικό χαρακτηριστικό για το οποίο οι άλλοι άνθρωποι έχουν στερεότυπα και προκαταλήψεις. Αυτό οδηγεί στην απαξίωση του ατόμου. Σε πολλές περιπτώσεις, υφίστανται ακόμη και διακρίσεις και αποκλείονται.
Εδώ, μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ του δημόσιου στιγματισμού, που είναι αυτό που απορρέει από την κοινωνία, και του αυτοστιγματισμού, ο οποίος γίνεται εσωτερικά αποδεκτός από το άτομο που πάσχει από κάτι που το κάνει να βιώνει έλλειψη αυτο-αποδοχής.
Τα κοινωνικά στίγματα υπάρχουν σε πολλά επίπεδα και η ψυχική υγεία είναι ένας από τους τομείς όπου μπορούμε να τα βρούμε περισσότερο. Αυτά δημιουργούν μια πρόσθετη δυσκολία στις ψυχολογικές και ψυχιατρικές ασθένειες.
Οι συνέπειες των κοινωνικών στιγμάτων
Τα κοινωνικά στίγματα έχουν πάντα αρνητική επίδραση, έτσι οι άνθρωποι που υποφέρουν από αυτά θα ζημιωθούν. Μερικοί άνθρωποι μπορούν όντως να ζήσουν μαζί τους χωρίς να επηρεάζονται από αυτά, αλλά συνήθως είναι λίγοι.
Στην περίπτωση που κάποιος έχει μια ψυχική ασθένεια, ορισμένες από τις συνέπειες του να είναι θύμα στίγματος θα μπορούσαν να κάνουν το άτομο να:
- Αισθάνονται παρεξηγημένοι τόσο από την οικογένειά τους όσο και από φίλους και ακόμη και αγνώστους.
- Νιώθουν πολύ μόνοι και απομονωμένοι, και αυτό συχνά επιδεινώνει τη διαταραχή τους.
- Έχουν την αίσθηση ότι δεν θα μπορέσουν να βελτιώσουν τις συνθήκες τους.
- Προτιμούν να κρύβουν την κατάστασή τους από τους άλλους για να μην αισθάνονται ότι τους κρίνουν.
- Αντιστέκονται στην αναζήτηση θεραπείας για τη διαταραχή τους.
- Έχουν δυσανάλογες αντιδράσεις.
Διαβάστε επίσης: 5 Χαρακτηριστικά που έχουν τα χαρισματικά παιδιά
Αυτοστίγμα: Ένας τρόπος να σαμποτάρουμε τον εαυτό μας
Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που πάσχουμε από οποιαδήποτε ψυχική διαταραχή είναι να μην πέσουμε σε αυτοστιγματισμό. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα που ανήκουν στη στιγματισμένη ομάδα δεν πρέπει να πιστεύουν ότι τα κοινωνικά στίγματα είναι αληθινά.
Όπως η δημόσια μορφή του στίγματος, έτσι και ο αυτοστιγματισμός αποτελείται από στερεότυπα, προκαταλήψεις και διακρίσεις. Έτσι, το άτομο μπορεί να πιστεύει ότι δεν είναι σε θέση να φροντίσει τον εαυτό του ή ότι είναι πολύ αδύναμο.
Το αυτοστίγμα εκδηλώνεται και στη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, το άτομο μπορεί να κάνει διακρίσεις και να μην κάνει αίτηση για δουλειά για την οποία έχει τα προσόντα απλώς και μόνο επειδή πιστεύει ότι το κοινωνικό στίγμα για την ψυχική του ασθένεια είναι αληθινό.
Επίσης, ένα άλλο συνηθισμένο παράδειγμα είναι ότι το άτομο φοβάται, δεν αναζητά βοήθεια και δεν λαμβάνει την κατάλληλη θεραπεία. Αυτή είναι μια κατάσταση που εμείς ως κοινωνία πρέπει να παλέψουμε περισσότερο, καθώς η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής.
Πώς αντιμετωπίζετε τα κοινωνικά στίγματα της ψυχικής ασθένειας;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να καταπολεμήσετε το στίγμα της ψυχικής ασθένειας. Το πιο σημαντικό από αυτά είναι να λάβετε θεραπεία.
Η σωστή διάγνωση του τι συμβαίνει μπορεί να οδηγήσει σε επίλυση ή σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων, είτε μέσω ψυχοθεραπείας ή φαρμακευτικής αγωγής είτε με συνδυασμό και των δύο. Επιπλέον, η διάγνωση μπορεί να επιτρέψει σε ένα άτομο να συμμετάσχει σε μια ομάδα υποστήριξης και να συναντήσει άλλα άτομα που έχουν περάσει τα ίδια πράγματα.
Είναι σημαντικό να μην ταυτιζόμαστε με την ασθένεια. Για παράδειγμα, το να πούμε «Είμαι σε κατάθλιψη» μας αγκιστρώνει στη διαταραχή και μας εμποδίζει να βγούμε από αυτήν. Από την άλλη πλευρά, το να λέμε «επί του παρόντος έχω κατάθλιψη» σημαίνει ότι μπορεί να είναι κάτι που αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Μπορεί να έχετε κατάθλιψη σε ένα στάδιο της ζωής σας και στη συνέχεια να την ξεπεράσετε.
Η σωστή χρήση της γλώσσας βοηθά επίσης στην αλλαγή των κοινωνικών στιγμάτων. Είναι σημαντικό να αποφεύγουμε ετικέτες όπως «τρελός», «νευρωτικός», «παράφρονας», «σχιζοφρενής» ή «διπολικός » και να χρησιμοποιούμε πιο περιεκτική γλώσσα που δίνει προτεραιότητα στο άτομο και όχι στην πάθηση. Για παράδειγμα, μπορούμε να αναφερθούμε σε κάποιον ως «άτομο με σχιζοφρένεια» ή «άτομο με προβλήματα ψυχικής υγείας».
Τέλος, ένας άλλος τρόπος αντιμετώπισης των κοινωνικών στιγμάτων είναι να μιλήσουμε για αυτά δημόσια. Τα στίγματα είναι συχνά αποτέλεσμα άγνοιας, επομένως η ανταλλαγή γνώσεων και η έκφραση απόψεων σε εκδηλώσεις, κοινωνικά δίκτυα ή συγκεντρώσεις με φίλους μπορεί να βοηθήσει.
Ρίξτε μια ματιά και εδώ: Καβγάδες ανάμεσα στα παιδιά: πώς να τους ελέγξετε
Μερικές τελευταίες σκέψεις για τα κοινωνικά στίγματα
Η ψυχική ασθένεια δεν είναι κάτι που μπορεί να συμβεί μόνο σε άλλους. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι 1 στους 5 ανθρώπους θα υποφέρει από κάποια ψυχική ασθένεια στη διάρκεια της ζωής του. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσε να επηρεάσει ακόμη και εμάς ή κάποιο κοντινό μας πρόσωπο.
Τα άτομα με ψυχικές ασθένειες που έχουν την υποστήριξη της οικογένειας, των φίλων και των συναδέλφων τους είναι καλύτερα σε θέση να επανενταχθούν στην κοινωνία. Αντίθετα, το να νιώθουν ότι κρίνονται και γίνονται διακρίσεις τους εμποδίζει να αναρρώσουν.
Τα κοινωνικά στίγματα είναι μια πραγματικότητα που πρέπει να παλέψουμε όλοι ως κοινωνία. Μπορούμε να το κάνουμε με κάτι τόσο απλό όπως η χρήση πιο περιεκτικής γλώσσας, για παράδειγμα.
Είναι πιο δύσκολο να αμφισβητήσουμε τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπά μας, αλλά δεν πρέπει ποτέ να σταματήσουμε να το κάνουμε. Μια κοινωνία που δεν κάνει διακρίσεις σε βάρος ατόμων με βάση οποιαδήποτε από τις συνθήκες τους είναι μια πιο υγιής, πιο ώριμη και προοδευτική κοινωνία.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Arnaiz, A. & Uriarte, J.J. (2006). Estigma y enfermedad mental. Norte de Salud Mental, Vol.6(26), 49-59. [fecha de consulta 27 de octubre de 2021]. Recuperado de https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=4830167
- Magallanes, A. (2011). El estigma de los trastornos mentales: discriminación y exclusión social. Quaderns de Psicologia, Vol.13,(2), 7-17. [fecha de consulta 27 de octubre de 2021]. Recuperado de https://raco.cat/index.php/QuadernsPsicologia/article/view/248830
- Pedersen, D. (2009). Estigma y exclusión social en las enfermedades mentales: apuntes para el análisis y diseño de intervenciones. Acta Psiquiátrica y Psicológica de América Latina, Vol 55,(1), 39-50. [fecha de consulta 27 de octubre de 2021]. Recuperado de https://www.researchgate.net/profile/Duncan-Pedersen-2/publication/281364699_Estigma_y_exclusion_en_la_enfermedad_mental_Apuntes_para_el_analisis_e_investigacion/links/5613df6508aec622440fd69a/Estigma-y-exclusion-en-la-enfermedad-mental-Apuntes-para-el-analisis-e-investigacion.pdf
- Rose, D., Thornicroft, G., Pinfold, V. & Kassam, A. (2007). 250 labels used to stigmatise people with mental illness. BMC health services research,Vol. 7, 97. [fecha de consulta 27 de octubre de 2021]. doi: https://doi.org/10.1186/1472-6963-7-97