Παγκρεατικές κύστεις: Αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία

Οι κύστεις του παγκρέατος είναι μια σπάνια κατάσταση και είναι ασυμπτωματικές. Σε πολλές περιπτώσεις διαγιγνώσκονται τυχαία.

Το πάγκρεας είναι ένας αδένας που βρίσκεται πίσω από το στομάχι, του οποίου η κύρια λειτουργία είναι η σύνθεση ορμονών που σχετίζονται με το μεταβολισμό της γλυκόζης. Επίσης, απελευθερώνει ένζυμα που εμπλέκονται στην πέψη. Μπορεί να επηρεαστεί από διάφορες παθολογικές καταστάσεις που μεταβάλλουν τη λειτουργία του, όπως οι παγκρεατικές κύστεις.

Μια παγκρεατική κύστη είναι μια κλειστή κοιλότητα γεμάτη με υγρό που καλύπτεται από επιθηλιακά κύτταρα. Μπορεί να βρίσκονται οπουδήποτε στο πάγκρεας και να αποτελούνται από διαφορετικούς τύπους ιστών. Επιπλέον, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μπορεί να βρίσκονται είτε στο ίδιο το πάγκρεας, είτε στο εσωτερικό του οργάνου.

Ευτυχώς, οι περισσότερες είναι καλοήθεις και δεν περιέχουν καρκινικά κύτταρα. Ωστόσο, σε ένα μικρό ποσοστό γίνονται κακοηθείς.

Τύποι παγκρεατικών κύστεων

Οι παγκρεατικές κύστεις μπορούν να χωριστούν σε δύο κύριες ομάδες: τις ψευδοκύστεις και τις κύστεις καθεαυτές. Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο είναι ότι οι πρώτες δεν καλύπτονται από επιθηλιακά κύτταρα. Αντίθετα, έχουν ένα στρώμα ινώδους ιστού γύρω τους.

Οι ψευδοκύστεις του παγκρέατος είναι οι πιο συχνοί όγκοι στο πάγκρεας, που εμφανίζονται σε ποσοστό έως και 90% των περιπτώσεων, σύμφωνα με ορισμένες στατιστικές. Το υπόλοιπο 10% κατανέμεται μεταξύ των διαφόρων τύπων παγκρεατικών κύστεων:

• Ορώδες κυσταδένωμα: Πρόκειται για καλοήθη όγκο, οπότε ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου είναι πολύ χαμηλός. Ωστόσο, έχει την ικανότητα να αυξάνεται σε μέγεθος, να συμπιέζει άλλα όργανα και να προκαλεί κοιλιακό άλγος.
• Βλεννώδες κυσταδένωμα: Πρόκειται για μια κύστη που εμφανίζεται πολύ συχνά στην ουρά του παγκρέατος. Έχει την ικανότητα να γίνει κακοήθης, γι’ αυτό πρέπει να παρακολουθείται κατάλληλα.
• Θηλώδης κυστικός όγκος: Γνωστός και ως όγκος Frantz, πρόκειται για ένα νεόπλασμα που προσβάλλει συνήθως νεαρές γυναίκες και έχει μικρή πιθανότητα να γίνει καρκινικό. Συνήθως εντοπίζεται στο ουραίο τμήμα του παγκρέατος.
• Ενδοαυλικό θηλώδες βλεννώδες νεόπλασμα: Αυτός ο όγκος εντοπίζεται στον κύριο παγκρεατικό πόρο, αποφράσσοντάς τον σε πολλές περιπτώσεις. Το νεόπλασμα μπορεί να είναι είτε προκαρκινικό είτε καρκινικό.

Παγκρεατικές κύστεις: Συμπτώματα

Οι περισσότεροι άνθρωποι με παγκρεατικές κύστεις είναι ασυμπτωματικοί, οπότε η διάγνωσή τους γίνεται συνήθως τυχαία. Τα συμπτώματα που εμφανίζονται είναι μη ειδικά και συνήθως οφείλονται στη συμπίεση άλλων οργάνων. Από την άποψη αυτή, ορισμένα συναφή συμπτώματα είναι τα εξής:

• Ναυτία και έμετος
• Επίμονος πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα
• Ίκτερος ή κιτρινωπό χρώμα του δέρματος και των βλεννογόνων
• Αισθητή μάζα στην άνω κοιλιακή χώρα

Από την πλευρά της, η ενδοαυλική θηλώδης βλεννώδης νεοπλασία μπορεί επίσης να δημιουργήσει συμπτώματα παρόμοια με εκείνα της χρόνιας ή οξείας παγκρεατίτιδας. Επιπλέον, μπορεί να εμφανιστούν και άλλα συμπτώματα καθώς η νόσος εξελίσσεται, όπως απώλεια βάρους, δυσπεψία και ανορεξία. Ορισμένοι άνθρωποι αναπτύσσουν ακόμη και σακχαρώδη διαβήτη.

Τι μπορεί να την προκαλέσει;

Οι κύστεις του παγκρέατος δεν έχουν συνήθως συγκεκριμένη αιτία. Οι ψευδοκύστεις μπορεί να σχετίζονται με παγκρεατίτιδα ή κάποια άλλη φλεγμονώδη διαδικασία του αδένα. Αυτό συμβαίνει επειδή πεπτικά ένζυμα, όπως η αμυλάση, ενεργοποιούνται και ερεθίζουν το πάγκρεας.

Από την άλλη πλευρά, οι όγκοι μπορεί επίσης να σχετίζονται με πιο σπάνιες γενετικές παθολογίες, όπως η πολυκυστική νεφρική νόσος ή η νόσος von Hippel-Lindau. Μάλιστα, μελέτες έχουν δείξει ότι το 47% των ατόμων με την τελευταία είχαν παγκρεατικές κύστεις.

Διάγνωση

Η διάγνωση των παγκρεατικών κύστεων γίνεται σε πολλές περιπτώσεις τυχαία. Σε γενικές γραμμές, είναι σύνηθες να εντοπίζεται η αλλοίωση όταν πραγματοποιούνται απεικονιστικές εξετάσεις κατά την αναζήτηση άλλων παθολογιών.

Μόλις εντοπιστεί η κύστη, ο ειδικός θα πρέπει να συστήσει άλλες εξετάσεις για τη μελέτη των χαρακτηριστικών της. Επιπλέον, αυτές θα του επιτρέψουν να καθορίσει την καλύτερη θεραπευτική συμπεριφορά.

Μερικές από τις πιο χρήσιμες εξετάσεις είναι οι ακόλουθες:

• Μαγνητική τομογραφία
• Υπολογιστική τομογραφία
• Κοιλιακό υπερηχογράφημα
• Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα
• Μαγνητικός συντονισμός χολαγγειοπαγκρεατογραφίας
• Ενδοσκοπική ανάδρομη χολαγγειοπαγκρεατογραφία (ERCP)

Η μαγνητική τομογραφία είναι μία από τις απεικονιστικές εξετάσεις που προσφέρει τις περισσότερες πληροφορίες, καθώς ανιχνεύει μικρές κύστεις και αλλαγές που υποδηλώνουν κακοήθεια. Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και η ERCP είναι χρήσιμες για τη διαφοροποίηση μεταξύ κακοήθων και καλοήθων όγκων, διότι επιτρέπουν στους γιατρούς να λαμβάνουν δείγματα για βιοψίες.

Παγκρεατικές κύστεις: Θεραπεία

Η θεραπεία μιας παγκρεατικής κύστης εξαρτάται από το μέγεθός της, τα συμπτώματα που προκαλεί και την πιθανότητα κακοήθειας. Οι περισσότερες ψευδοκύστεις εξαφανίζονται από μόνες τους, οπότε η προσέγγιση είναι η ιατρική παρακολούθηση.

Η παροχέτευση μπορεί να είναι απαραίτητη όταν η κύστη είναι πολύ μεγάλη ή προκαλεί συμπτώματα που ενοχλούν τον ασθενή. Η παροχέτευση των παγκρεατικών κύστεων μπορεί να γίνει ενδοσκοπικά, λαπαροσκοπικά ή μέσω της επιφάνειας του δέρματος.

Η χειρουργική εκτομή του όγκου θα είναι πάντα η προτιμώμενη επιλογή στην περίπτωση μεγάλων κύστεων ή εκείνων με σαφή κίνδυνο κακοήθειας. Όλα τα κύτταρα της κύστης θα πρέπει να αφαιρούνται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης για την αποφυγή υποτροπής.

Στην περίπτωση κακοήθων όγκων, η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη.

Μια παθολογία με ευνοϊκή πρόγνωση

Η πρόγνωση των παγκρεατικών κύστεων και ψευδοκύστεων είναι θετική στις περισσότερες περιπτώσεις. Ας θυμηθούμε ότι πρόκειται για παθολογίες που τείνουν να είναι καλοήθεις και να εξαφανίζονται από μόνες τους. Επιπλέον, οι επιπλοκές, όπως η ρήξη της κύστης και η πυλαία υπέρταση, είναι πολύ σπάνιες.

Εάν διαγνωσθείτε με παγκρεατική κύστη, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να παραμείνετε ψύχραιμοι. Πρόκειται για μια πολύ απλή κατάσταση που αντιμετωπίζεται και συνήθως δεν είναι απειλητική για τη ζωή.