Λεκιθίνη: Μάθετε τι είναι και σε τι χρησιμεύει

Συνδεδεμένη συχνά με την λεκιθίνη σόγιας που λαμβάνεται σαν συμπλήρωμα, η λεκιθίνη είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια μεγάλη ομάδα λιπαρών ουσιών. Μεταξύ άλλων, χρησιμοποιείται ως συστατικό σε καλλυντικά και στη βιομηχανία τροφίμων.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από διατροφολόγο Anna Vilarrasa.

Τελευταία ενημέρωση: 21 Δεκεμβρίου, 2022

Η λεκιθίνη είναι ένας τύπος λίπους που βρίσκεται σε ορισμένους ιστούς του σώματος και σε κάποια φυτά. Η χημική της σύνθεση περιλαμβάνει φωσφολιπίδια με φωσφορικό οξύ, χολίνη, και γλυκερόλη, μαζί με ένα ή δύο λιπαρά οξέα.

Παρότι το όνομά της παραπέμπει σε συμπληρώματα διατροφής, η λεκιθίνη είναι μια φυσική ουσία. Είναι μέρος των ιστών μας, των ιστών άλλων ζώων, και ορισμένων φυτών. Για την ακρίβεια, πρόκειται για μια ουσία την οποία παράγουμε συχνά ως αποτέλεσμα των φυσιολογικών διεργασιών πέψης.

Η λεκιθίνη απομονώθηκε για πρώτη φορά το 1850 σε κρόκο αβγού. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως το όνομά της προέρχεται από την Ελληνική ονομασία του αβγού:  λέκιθος. Ωστόσο, μπορείτε να τη λάβετε από πολλές πηγές, ανάμεσά τους ξεχωρίζουν:

• Η σόγια
• Η κανόλα
• Το βαμβάκι
• Οι ηλιόσποροι
• Το αβγό
• Άλλα λιπαρά ζωικής προέλευσης

Οι κύριες χρήσεις της λεκιθίνης

Η λεκιθίνη έχει πολλές χρήσεις σε πληθώρα πεδίων. Χρησιμοποιείται στις βιομηχανίες τροφίμων και φαρμάκων για την παραγωγή τροφίμων και καλλυντικών. Μπορείτε να την πάρετε και σαν συμπλήρωμα ή να τη χρησιμοποιήσετε στο σπίτι για την παρασκευή γλυκών και άλλων πιάτων.

Η λεκιθίνη ως συμπλήρωμα διατροφής

Μία από τις πιο διαδεδομένες χρήσεις της λεκιθίνης είναι το συμπλήρωμα διατροφής. Σε αυτή την περίπτωση, η συχνότερη επιλογή προέρχεται από τη σόγια, την οποία μπορείτε να βρείτε σε μορφή κόκκων ή σε κάψουλες λαδιού. Επίσης, φτιάχνεται από ηλιόσπορους ή κρόκο αβγού.

Η λεκιθίνη έχει μια θρεπτική σύνθεση και μια σειρά χαρακτηριστικών που την κάνουν να δίνει πολλά οφέλη στο σώμα μας. Παρακάτω έχουμε μια λίστα αυτών:

• Μία από τις πιο γνωστές εφαρμογές και αυτή την οποία εκμεταλλεύονται τα άτομα που λαμβάνουν συμπληρώματα λεκιθίνης είναι ο έλεγχος της χοληστερίνης: η λεκιθίνη μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της χοληστερίνης LDL και να αυξήσει τα επίπεδα της χοληστερίνης HDL.
• Βοήθημα για την πέψη σε άτομα με ελκώδη κολίτιδα. Καθώς είναι πλούσια σε φωσφατιδυλοχολίνη, θρέφει τη βλεννογόνο του εντέρου. Οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει βελτιώσεις στις πεπτικές διεργασίες των ασθενών με ευαίσθητη βλεννογόνο του εντέρου.
• Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, η λεκιθίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποτροπή επαναλαμβανόμενων προβλημάτων με τους αγωγούς των μαστών, αλλά όχι για να τα θεραπεύσει. Τη συνιστά και η Καναδική Ένωση για τον Θηλασμό. Λόγω αυτού, το γάλα χάνει το ιξώδες του και έτσι είναι λιγότερο πιθανό να αποφράξει τους αγωγούς.
• Βελτιώνει τις γνωστικές λειτουργίες χάρη στη χολίνη η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου. Μπορεί να βοηθήσει με τη βελτίωση της μνήμης.
• Πιθανά οφέλη κατά την εμμηνόπαυση. Αυτό προέρχεται από μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nutrition Journal. Εκεί φάνηκε ότι υπάρχει μείωση της κόπωσης και αύξηση της ενέργειας σε μια ομάδα γυναικών κατά την εμμηνόπαυση. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για να επιβεβαιωθούν αυτοί οι ισχυρισμοί.

Η χρήση της λεκιθίνης ως συστατικό τροφίμων

Οι λεκιθίνες, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους, έχουν γαλακτοματοποιητικές ιδιότητες. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να ενώσουν δύο υγρά τα οποία δε θα αναμιγνύονταν καλά, για παράδειγμα, το νερό και το λάδι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουν μια λεία και ομογενοποιημένη εμφάνιση τα επεξεργασμένα τρόφιμα.

Είναι πολύ συχνό να συναντήσετε γαλακτοματοποιητές σε προϊόντα όπως:

• Κέικ, αρτοσκευάσματα, ή ψωμί – Τα αποτρέπει να χαλάσουν ή να στεγνώσουν γρήγορα. Επίσης, επεκτείνουν τη διάρκεια ζωής τους και δίνουν στα προϊόντα μια απαλή και μαλακή υφή.
• Παγωτά: Λιώνουν πιο αργά και έχουν πιο λεία υφή.
• Επεξεργασμένα τυριά: Αυτό επιτρέπει την καλή σύνδεση του υγρού μέρους, συνήθως νερό, με το λιπαρό κομμάτι.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιτρέπει τη χρήση της ως πρόσθετο τροφίμων σύμφωνα με τον κανονισμό EC 1333/2008. Στη λίστα με τα συστατικά μπορείτε να τη βρείτε με τον αριθμό Ε322.

Ωφέλιμη για το δέρμα

Οι γαλακτοματοποιητικές ιδιότητες των λεκιθίνων χρησιμεύουν στη βιομηχανία καλλυντικών. Χάρη σε αυτές, αποτελεί συχνό συστατικό πολλών κρεμών. Επιτρέπουν στους κατασκευαστές να επιτύχουν μια ομοιόμορφη και λεία υφή.

Επιπλέον, η λεκιθίνη είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, φώσφορο, και βιταμίνες Ε και Α. Γι’ αυτό, είναι καλή για να διατηρεί ενυδατωμένο και ελαστικό το δέρμα. Μπορεί ν’ αποκαταστήσει την ενυδάτωση του δέρματος και να το κάνει λείο, να μειώσει το ξεφλούδισμα, και να του δώσει ελαστικότητα.

Λεκιθίνη – Κίνδυνοι και αντενδείξεις

Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) θεωρούν τη λεκιθίνη ασφαλές συστατικό ή πρόσθετο, τόσο στα φαγητά, όσο και στα καλλυντικά. Επιπλέον, εγκρίνουν τη χρήση της χωρίς να προσδιορίσουν ανώτατες ποσότητες.

Οι κύριοι κίνδυνοι των λεκιθίνων αφορούν τα άτομα με αλλεργίες στα αβγά ή τη σόγια. Αν θέλετε να πάρετε συμπληρώματα, θα πρέπει να μάθετε πρώτα από τι αποτελούνται. Ομοίως, θα πρέπει να διαβάζετε τις ετικέτες όλων των προϊόντων επειδή, όπως είδατε, είναι συστατικό σε πολλά από αυτά.

Σαν συμπλήρωμα, φαίνεται να μην έχει άλλους κινδύνους ή αντενδείξεις αν σέβεστε τις ενδεδειγμένες ημερήσιες δόσεις. Παρόλα αυτά, προτείνουμε πάντα να λαμβάνετε θρεπτικές ουσίες από τα φαγητά και να συμβουλεύεστε έναν ειδικό πριν πάρετε κάποιο συμπλήρωμα. Ειδικά αν έχετε κάποια ασθένεια ή παίρνετε κάποιο φάρμακο.

Η λεκιθίνη δεν είναι απλά ένα συμπλήρωμα για τη χοληστερίνη

Παρότι πρόκειται, ίσως, για την πιο γνωστή ιδιότητά της, όταν τη λαμβάνετε σαν συμπλήρωμα μπορεί να σας βοηθήσει με πολλές άλλες λειτουργίες και καταστάσεις.

Επιπλέον, ξεχωρίζει για την υψηλή ικανότητα γαλακτωματοποίησης υδατικών και λιπαρών ουσιών, προσφέροντας ομογενοποιημένα και λεία προϊόντα. Χάρη σε αυτό, αποτελεί συχνά συστατικό σε τρόφιμα και καλλυντικά.