Μεθυλφαινιδάτη: Τι είναι και σε τι χρησιμεύει;

Η μεθυλφαινιδάτη είναι ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμετώπιση της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας. Ωστόσο, χρησιμοποιείται και για άλλες παθήσεις.
Μεθυλφαινιδάτη: Τι είναι και σε τι χρησιμεύει;
Franciele Rohor de Souza

Έχει εξετασθεί και εγκριθεί από: φαρμακοποιό Franciele Rohor de Souza.

Έχει γραφτεί από Equipo Editorial

Τελευταία ενημέρωση: 21 Δεκεμβρίου, 2022

Η μεθυλφαινιδάτη είναι ένα φάρμακο το οποίο ενδείκνυται για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ, ή αλλιώς της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας.

Επίσης, χορηγείται και για την αντιμετώπιση του συνδρόμου ορθοστατικής ταχυκαρδίας και της ναρκοληψίας. Όμως, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την αντιμετώπιση της κόπωσης και της κατάθλιψης όταν δε επαρκούν οι συνηθισμένες θεραπείες.

Η ιστορία της μεθυλφαινιδάτης

Η χρήση διεγερτικών για τη συμπτωματική θεραπεία της ναρκοληψίας χρονολογείται πίσω στη δεκαετία του 30, όταν οι γιατροί άρχισαν να χορηγούν εφεδρίνη και αμφεταμίνη. Στη συνέχεια, χάρη στις κλινικές έρευνες, οι ειδικοί παρατήρησαν σημαντική πρόοδο στα υπερδραστήρια παιδιά που λάμβαναν αμφεταμίνες, ιδιαίτερα βενζεδρίνη.

Το 1944, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ειδικοί συνέθεσαν για πρώτη φορά τη μεθυλφαινιδάτη. Στη διάρκεια του πολέμου πολλοί ειδικοί πειραματίστηκαν με χημικές παραλλαγές της αμφεταμίνης καθώς ερευνούσαν για μόρια με παρόμοιες ιδιότητες αλλά με λιγότερες ή πιο ήπιες παρενέργειες.

Η πατέντα της μεθυλφαινιδάτης βγήκε το 1954. Η δράση του φαρμάκου στο ανθρώπινο σώμα είχε, λαμβάνοντας υπόψιν τα φάρμακα της κατηγορίας του, λιγότερες νευροφυτικές παρενέργειες.

Μεθυλφαινιδάτη – Χρήσεις

Το φάρμακο ανήκει σε μια κατηγορία συμπλεγμάτων με δομή πιπεριδίνης. Αυξάνει τα επίπεδα ντοπαμίνης και νορεπινεφρίνης του εγκεφάλου χάρη στην ικανότητά της να καταστέλλει την επαναπρόσληψη μεταφορέων μονο-αμινοξέων.

Η μεθυλφαινιδάτη έχει παρόμοια δομή με την αμφεταμίνη. Όμως, δεν είναι νευροτοξική. Έτσι, δεν έχει την ίδια επίδραση. Παρακάτω, θα συζητήσουμε περισσότερο για τις διαταραχές για τις οποίες χρησιμοποιείται το φάρμακο.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)

Κοριτσάκι ξαπλωμένο σε καναπέ

Η ΔΕΠΥ είναι μια νευροβιολογική ασθένεια η οποία εκδηλώνεται κατά την παιδική ηλικία. Μέχρις στιγμής, δε γνωρίζουμε την ακριβή αιτία.

Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας είναι μια νευροβιολογική διαταραχή που επηρεάζει την παιδική ηλικία. Επηρεάζει πάνω από το 5% των παιδιών παγκοσμίως. Μέχρι στιγμής, οι ειδικοί δε γνωρίζουν την ακριβή αιτία της πάθησης. Παρόλα αυτά, εξετάζουν την πιθανότητα να οφείλεται σε έναν συνδυασμό διαφόρων παραγόντων οι οποίοι δρουν μαζί.

Ωστόσο, παρότι δε γνωρίζουν την αιτία, οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα πως γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξή της. Επίσης, υπάρχουν 76% πιθανότητες να είναι κληρονομική η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας.

Από την άλλη, σε ό,τι αφορά τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της πάθησης, μπορούν να αναφέρουμε τα κύρια:

  1. Έλλειψη προσοχής
  2. Υπερκινητικότητα
  3. Παρορμητικότητα

Για να συνδεθούν με τη ΔΕΠΥ αυτά τα συμπτώματα, θα πρέπει να τηρούνται τα ακόλουθα κριτήρια:

  • Θα πρέπει να εκδηλώνονται σε ηλικία κάτω των 7 ετών.
  • Τα συμπτώματα θα πρέπει να παραμένουν για τουλάχιστον 6 μήνες.
  • Θα πρέπει να επηρεάζουν δύο ή περισσότερες πτυχές της ζωής του παιδιού.
  • Τα συμπτώματα πρέπει να έχουν σημαντική επίδραση, επιδεινώνοντας σημαντικά την επίδοση του παιδιού.

Σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας

Αυτό το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από τη ζάλη ή το αίσθημα λιποθυμίας. Εκδηλώνεται όταν το αυτόνομο νευρικό σύστημα δεν λειτουργεί σωστά.

Το σύνδρομο ορθοστατικής ταχυκαρδίας αποτρέπει τα αιμοφόρα αγγεία να σφίγγουν αρκετά ώστε να παρέχουν αρκετό αίμα στον εγκέφαλο. Έτσι, για να μπορέσει να διατηρήσει την επαρκή αιμάτωση και σωστή λειτουργία του εγκεφάλου, το αυτόνομο νευρικό σύστημα προκαλεί ταχυκαρδία.

Αυτή η πάθηση, η οποία αντιμετωπίζεται με μεθυλφαινιδάτη, μπορεί να συμβεί έπειτα από ίωση ή τραυματισμό. Όμως, είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε αν μία από αυτές τις συνθήκες είναι η υποβόσκουσα αιτία της πάθησης. Μέχρι στιγμής, οι ειδικοί ερευνούν το θέμα ώστε να κατανοήσουν καλύτερα την αιτία του συνδρόμου της ορθοστατικής ταχυκαρδίας.

Μεθυλφαινιδάτη – Ναρκοληψία

Γυναίκα κοιμάται πάνω στο γραφείο της

Οι γιατροί χορηγούν μεθυλφαινιδάτη σε ασθενείς με ναρκοληψία. Αυτή η διαταραχή προκαλεί υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και επεισόδια ακούσιου ύπνου.

Τα άτομα με ναρκοληψία δυσκολεύονται συχνά να μείνουν ξύπνια για μεγάλες χρονικές περιόδους, ανεξάρτητα από τις συνθήκες.

Όπως και με τις άλλες δύο παθήσεις που περιγράψαμε, οι ειδικοί δε γνωρίζουν την ακριβή αιτία της ναρκοληψίας. Ωστόσο, οι ασθενείς με αυτή τη διαταραχή έχουν την τάση να εμφανίζουν χαμηλά επίπεδα υποκριτίνης. Αυτή είναι μια ουσία στον εγκέφαλο η οποία βοηθά στη ρύθμιση των κύκλων ύπνου-εγρήγορσης.

Συμπέρασμα

Η μεθυλφαινιδάτη είναι ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμετώπιση της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας. Παρόλα αυτά, οι επαγγελματίες υγείας την χορηγούν και για την αντιμετώπιση άλλων ασθενειών, κυρίως αυτών που αναφέραμε παραπάνω.

Θα πρέπει να ακολουθείτε τις συστάσεις του/ης γιατρού και του/ης φαρμακοποιού σας καθώς αυτό το φάρμακο προκαλεί σοβαρές παρενέργειες. Επίσης, η κατάχρησή του μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.


Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.


  • Vademecum. (2015). Metilfenidato. https://doi.org/Medicamentos Genericos Intercambiables
  • Brant, L. C., & Carvalho, T. R. F. (2012). Metilfenidato: Medicamento gadget da contemporaneidade. Interface: Communication, Health, Education. https://doi.org/10.1590/S1414-32832012000300004
  • Saúde, B. B. de A. de T. em. (2014). Metilfenidato no tratamento de crianças com transtorno de déficit de atenção e hiperatividade. In Portal anvisa.

Αυτό το κείμενο προσφέρεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν αντικαθιστά τη συμβουλή από επαγγελματία. Σε περίπτωση αμφιβολίας, συμβουλευτείτε τον ειδικό σας.