Οπτική νευρομυελίτιδα ή νόσος Devic: Τι είναι;
Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι μια ομάδα ασθενειών όπου τα αμυντικά κύτταρα του σώματος επιτίθενται στα ίδια τα όργανα. Η οπτική νευρομυελίτιδα (ΝΜΟ) είναι μια τέτοια περίπτωση, μια ασθένεια που περιλαμβάνει την απομυελίνωση συγκεκριμένων τμημάτων του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Μια ουσία που ονομάζεται μυελίνη καλύπτει ολόκληρο το κεντρικό νευρικό σύστημα και εμπλέκεται στη σωστή μετάδοση των νευρικών παλμών. Στην περίπτωση της οπτικής νευρομυελίτιδας, συγκεκριμένα αντισώματα επιτίθενται στις πρωτεΐνες της σπονδυλικής στήλης και του οπτικού νεύρου, Υδατοπορίνες 4, αλλάζοντας τη λειτουργία τους.
Αυτή η πάθηση είναι γνωστή και ως νόσος Devic και είναι υποτροπιάζουσα. Για την ακρίβεια, υποτροπή παρουσιάζει το 70% των περιπτώσεων. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι αλλοιώσεις που σχετίζονται με τη φλεγμονή του οπτικού νεύρου και της σπονδυλικής στήλης.
Οπτική νευρομυελίτιδα και πολλαπλή σκλήρυνση – Ομοιότητες και διαφορές
Οι πολλαπλή σκλήρυνση είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα το οποίο επιτίθεται, επίσης, στο νευρικό σύστημα, γι’ αυτό μπορεί εύκολα να συγχυστεί με την ΝΜΟ. Για την ακρίβεια, για πολλά χρόνια, οι ειδικοί θεωρούσαν την οπτική νευρομυελίτιδα έναν τύπο της πολλαπλής σκλήρυνσης.
Οι δύο παθολογίες επηρεάζουν τις δομές που συνθέτουν το κεντρικό νευρικό σύστημα, προκαλώντας απομυελίνωση, ενώ επηρεάζουν και οι δύο τη σπονδυλική στήλη. Ωστόσο, ενώ η πολλαπλή σκλήρυνση είναι ικανή να προκαλέσει αλλοιώσεις σε διάφορες εγκεφαλικές δομές, η οπτική νευρομυελίτιδα επηρεάζει μόνο το οπτικό νεύρο.
Η συμπτωματολογία που παρουσιάζουν οι ασθενείς είναι αρκετά όμοια καθώς έχουν και οι δύο επαναλαμβανόμενες αλλά και μοναδικές εκδηλώσεις. Ταυτόχρονα, άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση βιώνουν, επίσης, οπτική νευρίτιδα και μυελίτιδα, έτσι είναι συχνά τα οπτικά και αισθητηριακά προβλήματα.
Η κύρια διαφορά ανάμεσα στις δύο είναι η χυμική (αφορά την ανοσία) αλλοίωση στην οπτική νευρομυελίτιδα. Μελέτες έδειξαν πως οι περισσότεροι ασθενείς με NMO έχουν αντισώματα αντι-υδατοπορίνης 4, τα οποία είναι πολύ σπάνια σε άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Οι τέσσερις τύποι πολλαπλής σκλήρυνσης
Τα συμπτώματα της οπτικής νευρομυελίτιδας
Όπως είπαμε νωρίτερα, η κλινική εκδήλωση της πάθησης σχετίζεται με την οπτική νευρίτιδα και την εγκάρσια μυελίτιδα. Μπορεί να είναι αμφίπλευρη ή ετερόπλευρη, πέραν της αλλοίωσης μιας δομής του οπτικού νεύρου που ονομάζεται οπτικό χίασμα. Μεταξύ των πιο έκδηλων οφθαλμολογικών συμπτωμάτων είναι τα ακόλουθα:
- Μειωμένη οπτική οξύτητα
- Απώλεια όρασης
- Οφθαλμικός πόνος
- Κόπωση του ματιού
- Οφθαλμοκινητική δυσλειτουργία
Ταυτόχρονα, επηρεάζεται και η σπονδυλική στήλη από μία φλεγμονώδη διεργασία σε, τουλάχιστον, 3 τμήματα. Έτσι, μπορεί να εμφανιστούν νευρολογικά συμπτώματα. Υπό αυτή την έννοια, οι κύριες αλλοιώσεις περιλαμβάνουν:
- Ανικανότητα κίνησης ενός ή περισσότερων άκρων
- Αλλαγές στην ευαισθησία
- Απώλεια ελέγχου του σφιγκτήρα
- Μυϊκοί σπασμοί
- Ναυτία και εμετός
Τα άτομα με οπτική νευρομυελίτιδα υποτροπιάζουν 2 και 3 χρόνια μετά το αρχικό επεισόδιο. Η νόσος είναι πιο συχνή στις γυναίκες άνω των 39 ετών. Επιπλέον, μελέτες δείχνουν ότι η κινητική αναπηρία στις γυναίκες είναι χειρότερη απ’ ό,τι στους άνδρες.
Οπτική νευρομυελίτιδα – Διάγνωση
Η σωστή διάγνωση της ασθένειας είναι μια πολύπλοκη διαδικασία για τους ειδικούς, και απαιτεί μια σειρά διαφορετικών εξετάσεων. Ο γιατρός θα πρέπει να την ξεχωρίσει από άλλες νευρολογικές παθήσεις.
Αντισώματα αντι-υδατοπορίνης 4
Ένα από τα κύρια ευρήματα που καθοδηγούν τη διάγνωση της οπτικής νευρομυελίτιδας είναι η παρουσία αντισωμάτων αντι-υδατοπορίνης 4 στο αίμα. Αυτά τα αντισώματα βρίσκονται σε παραπάνω από το 70% των ασθενών με αυτή τη νόσο. Γι’ αυτό, αποτελεί μια ξεκάθαρη ένδειξη.
Αυτά τα μόρια είναι υπεύθυνα για την καταστροφή της υδατοπορίνης 4 στο κεντρικό νευρικό σύστημα και προκαλούν την επακόλουθη απομυελίνωση. Παρά το ό,τι πρόκειται για πρόσφατη ανακάλυψη, έχει αποδειχθεί πολύ χρήσιμη στην έγκαιρη διάγνωση.
Διαβάστε ακόμη: Τι είναι τα αντισώματα και πώς βοηθούν τον οργανισμό
Μελέτες απεικόνισης
Η απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (MRI) είναι η απεικονιστική μελέτη που επιλέγεται σε αυτή την περίπτωση. Η εξέταση κάνει χρήση μαγνητών και ραδιοκυμάτων για να δημιουργήσει λεπτομερείς εικόνες των δομών του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι γιατροί μπορούν ν’ ανιχνεύσουν βλάβες στον εγκέφαλο ή στη σπονδυλική στήλη.
Οι ασθενείς με οπτική νευρομυελίτιδα θα έχουν φανερές βλάβες στη σπονδυλική στήλη, συνήθως στο επίπεδο του δεύτερου θωρακικού σπονδύλου. Αυτό θα επαναληφθεί σε τρία διαδοχικά τμήματα της σπονδυλικής στήλης. Επίσης, αυτή η εξέταση προσδιορίζει πως η μοναδική εγκεφαλική δομή που έχει επηρεαστεί είναι το οπτικό νεύρο.
Μελέτη του εγκεφαλονωτιαίου υγρού
Οι ειδικοί ίσως αφαιρέσουν μια μικρή ποσότητα εγκεφαλονωτιαίου υγρού για να το αναλύσουν. Αυτό το υγρό δείχνει αυξημένες ποσότητες πρωτεΐνης και λευκών αιμοσφαιρίων όταν υπάρχει νευρίτιδα. Οι ποσότητες είναι μεγαλύτερες απ’ ό,τι στους ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση.
Ύπαρξη διαγνωστικών κριτηρίων
Από το 1999 έχουν καθιερωθεί μια σειρά κριτηρίων που εντοπίζονται σε όλους τους ασθενείς με οπτική νευρομυελίτιδα. Αυτά τροποποιήθηκαν το 2006. Υπάρχουν συνολικά 3 καθοριστικά κριτήρια που φανερώνουν την ύπαρξη της νόσου:
- Οπτική νευρομυελίτιδα
- Οξεία μυελίτιδα
- Απουσία κλινικής ασθένειας πέραν της σπονδυλικής στήλης και του οπτικού νεύρου
Θεραπεία της οπτικής νευρομυελίτιδας
Η συμπτωματολογία της ασθένειας οφείλεται σε μια φλεγμονή. Γι’ αυτό, η χρήση κορτικοστεροειδών βοηθά στη μείωση της επίδρασης των συμπτωμάτων. Επίσης, αυτός ο τύπος φαρμάκων αποτρέπει μελλοντικές υποτροπές.
Όταν δεν καταφέρουν να βελτιώσουν τα συμπτώματα τα κορτικοστεροειδή, ίσως χρειαστεί να γίνει ανταλλαγή πλάσματος. Αυτή η διαδικασία αποτελείται από την αφαίρεση αίματος από το σώμα και έπειτα διαχωρίζεται το πλάσμα ή το υγρό από τα κύτταρα. Στη συνέχεια αυτό αντικαθίσταται από ένα συνθετικό ανάλογο.
Η ανταλλαγή πλάσματος είναι μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει ώρες και θα πρέπει να εκτελεστεί αρκετές φορές. Τέλος, ο γιατρός συνταγογραφεί ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. Αυτά μειώνουν τη δραστηριότητα του ανοσοποιητικού, μειώνοντας έτσι τη βλάβη στις δομές του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Οπτική νευρομυελίτιδα – Διατροφικές συστάσεις για ασθενείς
Όλοι οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται με ΝΜΟ θα πρέπει να ακολουθήσουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφύγουν ή θα επιβραδύνουν την πρόοδο της ασθένειας. Ειδικότερα, οι διατροφικές αλλαγές είναι πολύ κρίσιμες.
Έτσι, ένας διατροφολόγος θα πρέπει να παρακολουθεί τους ασθενείς για να τους βοηθήσει ν’ ακολουθούν ένα επαρκές πλάνο βάσει της παθολογίας τους. Ανάμεσα στις προτάσεις είναι οι ακόλουθες:
- Αύξηση πρόσληψης λαχανικών: Φρούτα, και δημητριακά
- Μείωση τροφών πλούσιων σε κορεσμένα λιπαρά και υδατάνθρακες
- Κατανάλωση 5 με 8 ποτηριών νερού ή υγρών χωρίς ζάχαρη, ημερησίως
- Διακοπή κατανάλωσης αλκοόλ και καφέ
Οπτική νευρομυελίτιδα – Μια ασθένεια με δύσκολη διάγνωση
Συμπερασματικά, η οπτική νευρομυελίτιδα είναι ένα εκφυλιστικό αυτοάνοσο νόσημα με οφθαλμικά και νευρολογικά συμπτώματα. Παρόλο που μπορεί να συγχυστεί με άλλες ασθένειες του κεντρικού νευρικού συστήματος, οι μέθοδοι διάγνωσης έχουν προχωρήσει αρκετά.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για την ασθένεια. Ωστόσο, τα κορτικοστεροειδή και τα ανοσοκατασταλτικά βοηθούν στη βελτίωση του ασθενή. Τέλος, τα άτομα με ΝΜΟ θα πρέπει να κάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους για ν’ αποτρέψουν την πρόοδο της ασθένειας και την υποτροπή.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Lopategui Cabezas I., Cervantes Llano M., Pentón Rol G.. Neuromielitis óptica: Principales diferencias con la esclerosis múltiple. An. Med. Interna (Madrid). 2008; 25( 6 ): 294-296.
- Chiquete E, Navarro Bonnet J, Ayala Armas R, Gutiérrez Gutiérrez N, Solórzano Meléndez A, Rodríguez Tapia D et al. Neuromielitis óptica: actualización clínica. Revista de Neurología. 2010;51(05):289.
- Arias-González NP, Valencia-Paredes D. Neuromielitis óptica, anticuerpos anti-acuaporina 4. Rev Med MD. 2014;5.6(1):58-61.
- Pinzón A, Echeverry T, Rodríguez A. Neuromielitis óptica (enfermedad de Devic). Acta Médica Colombiana. 2010;35(1):21-25.
- Wingerchuk DM, Lennon VA, Lucchinetti CF, Pittock SJ, Weinshenker BG. The spectrum of neuromyelitis optica. Lancet Neurol. 2007 Sep;6(9):805-15.
- Contentti, Edgar Carnero, et al. “Neuromielitis óptica: actualización clínica y terapéutica.” Neurología Argentina 5.4 (2013): 259-269.
- Huda S, Whittam D, Bhojak M, Chamberlain J, Noonan C, Jacob A. Neuromyelitis optica spectrum disorders. Clin Med (Lond). 2019 Mar;19(2):169-176.