Ο ρόλος των μετάλλων και η κατηγοριοποίησή τους

Ο ρόλος των μετάλλων είναι πολύ σημαντικός καθώς το ανθρώπινο σώμα τα χρειάζεται για να παραμείνει ζωντανό και να λειτουργεί σωστά, όπως συμβαίνει με το οξυγόνο και το νερό. Είναι μέρος των βασικών θρεπτικών ουσιών για τη ζωή μαζί με τους υδατάνθρακες, τα λιπίδια, τις πρωτεΐνες και τις βιταμίνες.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από διατροφολόγο Anna Vilarrasa.

Τελευταία ενημέρωση: 21 Δεκεμβρίου, 2022

Ο ρόλος των μετάλλων είναι σημαντικός μέσα στη διατροφή. Ο λόγος είναι πως αυτά τα χημικά στοιχεία μπορούν να διατηρήσουν τη σωστή λειτουργία του σώματος. Για την ακρίβεια, είναι μέρος ενός μεγάλου φάσματος σημαντικών σωματικών διεργασιών για την εκπλήρωση καθημερινών δραστηριοτήτων.

Ωστόσο, το ανθρώπινο σώμα δε μπορεί να τα συνθέσει από μόνο του παρά τον ζωτικό τους ρόλο. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να τα λαμβάνουμε μέσω της διατροφής. Ο κύριος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η πρόσληψή τους από το νερό, τα φυτά, και τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης.

Στο σημερινό μας άρθρο θα συζητήσουμε για το ποια είναι, πώς ωφελούν την υγεία, και πώς κατηγοριοποιούνται.

Τι είναι ακριβώς τα μέταλλα;

Τα μέταλλα είναι ανόργανες ουσίες απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του σώματος. Περίπου το 4% του συνολικού βάρους οφείλεται στην παρουσία αυτών των στοιχείων. Όμως, η ποσότητα που βρίσκεται στο σώμα μας δε σχετίζεται με τη σπουδαιότητά τους ή τις λειτουργίες τους.

Τα τέσσερα κύρια, δομικά στοιχεία, οξυγόνο, υδρογόνο, άνθρακας, και άζωτο, δεν περιλαμβάνονται στη λίστα με αυτές τις θρεπτικές ουσίες. Όμως, αντιπροσωπεύουν το 96% του σωματικού μας βάρους. Το υπόλοιπο 4% αποτελείται από μάκρο- και μίκρο-μέταλλα.

Σε αντίθεση με τα λιπαρά, τους υδατάνθρακες, ή τις πρωτεΐνες, τα προαναφερθέντα δε θεωρούνται θρεπτικές ουσίες που παρέχουν ενέργεια. Ωστόσο, έχουν ρυθμιστική δράση ζωτικής σημασίας για τη διεξαγωγή καθημερινών δραστηριοτήτων. Η ανεπάρκεια μπορεί να προκαλέσει ασθένειες και θρεπτικά προβλήματα.

Ο ρόλος των μετάλλων στο ανθρώπινο σώμα

Τα μέταλλα είναι απαραίτητα για την υποστήριξη ορισμένων βιοχημικών διεργασιών στο σώμα. Επίσης, εκτελούν ορισμένες δομικές λειτουργίες. Κάθε ένα από αυτά έχει τον δικό του ρόλο, αλλά, γενικά, μπορούμε να τα συνοψίσουμε ως εξής:

• Τα μέταλλα είναι δομικά συστατικά για ιστούς, όπως των δοντιών και των οστών. Επιπροσθέτως, είναι βασικά μέρη των κυττάρων.
• Συμμετέχουν στη διατήρηση της ισορροπίας οξέων-βάσεων.
• Επιπλέον, διασφαλίζουν τη βέλτιστη ισορροπία νερού.
• Συμμετέχουν στη μεταφορά αερίων.
• Είναι απαραίτητα για τη διεξαγωγή μυϊκών συσπάσεων.
• Επίσης, συμμετέχουν στον μεταβολισμό άλλων ουσιών, όπως λιπιδίων, γλυκόζης, και ενεργειακών αποθεμάτων.
• Τα μίκρο-μέταλλα παίζουν σημαντικό ρόλο ως καταλύτες ενζύμων. Ξεχωρίζει η επιρροή τους στα ένζυμα λόγω της αντιοξειδωτικής τους ικανότητας.

Πιθανά υγιεινά οφέλη

Πέραν των λειτουργιών τους, αυτά τα στοιχεία προκαλούν το ενδιαφέρον των επιστημόνων λόγω των πιθανών ωφελειών τους στην πρόληψη ασθενειών. Υπερβολική ποσότητα ή ανεπάρκεια αυτών των ουσιών ίσως σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο χρόνιων ασθενειών.

Οστεοπόρωση

Η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου συνδέεται με την οστεοπόρωση. Αυτό δεν είναι το μοναδικό θρεπτικό συστατικό που παίζει σημαντικό ρόλο εδώ, παρότι είναι απαραίτητο για τον σωστό σχηματισμό των οστών, ειδικά στην παιδική και εφηβική ηλικία.

Υψηλή πίεση και υγεία της καρδιάς

Αναμφίβολα η παρουσία καλίου στη διατροφή είναι ένα από τα στοιχεία κλειδιά για τα άτομα με υψηλή πίεση. Το ασβέστιο και το μαγνήσιο είναι επίσης σημαντικά καθώς έχουν αντίστροφη σχέση με τις καρδιαγγειακές παθήσεις.

Ο ρόλος της διατροφής είναι σημαντικός καθώς οι μελέτες δημιουργούν αμφιβολίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των συμπληρωμάτων. Γι’ αυτό και συνιστάται η διατροφή DASH που είναι χαμηλή σε νάτριο.

Αντιοξειδωτική λειτουργία

Το οξειδωτικό στρες μπορεί να προκαλέσει πολλές αρνητικές παρενέργειες στο σώμα, όπως φθορά, και βλάβες στο DNA και τις πρωτεΐνες. Επιπροσθέτως, το ανθρώπινο σώμα έχει ειδικά ένζυμα για να το επιβραδύνουν. Ο λόγος είναι η αντιοξειδωτική τους δράση. Ορισμένα μέταλλα όπως το σελήνιο, το μαγνήσιο, ο χαλκός, και ο ψευδάργυρος είναι επίσης μέρος αυτών των μηχανισμών.

Ο ρόλος των μετάλλων και η κατηγοριοποίησή τους

Όπως υποδεικνύει το Ισπανικό Ίδρυμα για τη Διατροφή, μπορούμε να χωρίσουμε τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες σε δύο μεγάλες κατηγορίες: στα μάκρο- και τα μίκρο-μέταλλα. Και τα δύο είναι το ίδιο σημαντικά, η κύρια διαφορά τους είναι η απαιτούμενη ποσότητα.

Τα απαραίτητα μάκρο-μέταλλα

Το σώμα μας χρειάζεται 100 mg ή παραπάνω από αυτά την ημέρα. Τα κύρια είναι το ασβέστιο, ο φώσφορος, το νάτριο, το κάλιο, το χλώριο, το μαγνήσιο, και το θείο.

Η έλλειψη μάκρο-μετάλλων είναι μια από τις πιο συχνές διατροφικές ανεπάρκειες. Αυτό συμβαίνει συχνά με το ασβέστιο το οποίο αποκτάται δυσκολότερα μετά την ηλικία των 50 ετών, τόσο σε άνδρες, όσο και σε γυναίκες. Οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα υγείας μακροπρόθεσμα, όπως στην οστεοπόρωση.

Μίκρο-μέταλλα ή ιχνοστοιχεία

Το σώμα τα απαιτεί σε μικρότερες ποσότητες απ’ ότι τα μάκρο-μέταλλα. Τα μέταλλα που έχουν σημαντική βιοχημική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό, μέσα σε αυτή την κατηγορία, είναι ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, το φθόριο, το σελήνιο, ο χαλκός, το χρώμιο, το ιώδιο, το μαγγάνιο, και το μολυβδαίνιο.

Σε υγιή άτομα συνήθως δε υπάρχουν ανεπάρκειες ιχνοστοιχείων αν ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή. Αυτό συμβαίνει με εξαίρεση τον σίδηρο, το ιώδιο, και τον ψευδάργυρο. Αντιθέτως, μπορούν να γίνουν τοξικά σε κάποιες περιπτώσεις. Ειδικά όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες για μεγάλα διαστήματα.

Ο ρόλος των μετάλλων στη διατήρηση της ζωής

Τα μέταλλα είναι σημαντικά επειδή συμμετέχουν σε πολλές βασικές σωματικές λειτουργίες, όπως τη μεταφορά οξυγόνου, τον σχηματισμό των ιστών, τη σύνθεση ορμονών, και τη δραστηριότητα των ενζύμων. Μπορείτε να τα χωρίσετε σε δύο μεγάλες κατηγορίες βάσει της ποσότητας που πρέπει να καταναλώνετε. Όλα τους είναι εξίσου σημαντικά και τα προμηθευόμαστε μονάχα μέσω της διατροφής.

Μια ισορροπημένη, εξατομικευμένη διατροφή μπορεί να σας προμηθεύσει με τις ημερήσιες απαιτούμενες ποσότητες μετάλλων. Γενικά, οι καλύτερες πηγές είναι τα λαχανικά, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά, τα όσπρια, και οι ξηροί καρποί.