Συνθετικό κρέας: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Οι φυτικές εναλλακτικές λύσεις για το κρέας κυκλοφορούν στην αγορά εδώ και αρκετό καιρό. Και τώρα είναι πολύ πιθανό ότι σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα θα μοιράζονται το χώρο τους στο ράφι με το συνθετικό κρέας (που ονομάζεται επίσης κρέας που παράγεται στο εργαστήριο ή καλλιεργούμενο κρέας).
Ωστόσο, στην περίπτωση αυτή, δεν πρόκειται για vegan επιλογές, καθώς η παραγωγή του βασίζεται σε κύτταρα που προέρχονται από ένα ζώο. Η εμφάνισή του δημιουργεί αβεβαιότητα και συζητήσεις, φέρνοντας πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που είναι ενδιαφέρον να εξεταστούν.
Το συνθετικό κρέας ως εναλλακτική λύση στο παραδοσιακά παραγόμενο κρέας
Κατά κεφαλήν η κατανάλωση κρέατος αυξάνεται από το 1960 σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και με αξιοσημείωτες διαφορές μεταξύ των χωρών. Η παραγωγή του έχει ισχυρό αντίκτυπο στο περιβάλλον και την υγεία, γεγονός που οδήγησε τους ειδικούς να διατυπώσουν τα τελευταία χρόνια νέες συστάσεις σχετικά με το θέμα αυτό.
Οι καταναλωτές έχουν επίσης αρχίσει να αλλάζουν τις συνήθειες κατανάλωσης κρέατος. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, τα τελευταία δύο χρόνια, η αγορά χορτοφαγικών προϊόντων αυξήθηξε κατά 48%. Επιπλέον, η προσφορά και η ποικιλία τους αυξάνεται, τόσο στα σούπερ μάρκετ όσο και στα εστιατόρια.
Προς το παρόν, το συνθετικό κρέας παρουσιάζεται ως μια βιώσιμη και θετική εναλλακτική λύση για τη μείωση της κατανάλωσης συμβατικού ζωικού κρέατος. Όμως η ανάπτυξή του βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο. Η εμπορία του έχει εγκριθεί μέχρι στιγμής στη Σιγκαπούρη.
Υπάρχουν κάποιες αμφιβολίες ως προς το πώς το κοινό θα δεχτεί αυτά τα νέα προϊόντα. Κατά γενικό κανόνα, οτιδήποτε εκλαμβάνεται ως αφύσικο προκαλεί κάποια επιφυλακτικότητα. Επιπλέον, ενδέχεται να υπάρχουν πολιτιστικά, ηθικά και θρησκευτικά εμπόδια που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Υδράργυρος στα ψάρια: Θα πρέπει να ανησυχείτε;
Τι είναι το συνθετικό κρέας;
Το συνθετικό κρέας είναι ένα προϊόν που δημιουργείται στο εργαστήριο από ζωικά βλαστικά κύτταρα. Αυτά εξάγονται από το τμήμα του μηρού – ενός κοτόπουλου, μιας αγελάδας ή ενός χοίρου – και πολλαπλασιάζονται σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Άλλα συστατικά, όπως μυοσφαιρίνη, συνδετικός ιστός ή λίπος, προστίθενται για να διασφαλιστεί ότι το κάνουν αυτό με τον σωστό τρόπο.
Η επίσημη εισαγωγή του έγινε στο Λονδίνο πριν από σχεδόν μια δεκαετία, όταν παρουσιάστηκε το πρώτο εργαστηριακό χάμπουργκερ. Στην περίπτωση αυτή, αποτελούνταν από 10.000 λωρίδες με μυοσωλήνες που αναπτύχθηκαν σε μια υδρογέλη. Σε αυτό είχαν προστεθεί χρωστικές, αρώματα και συστατικά για να αποκτήσει την επιθυμητή υφή.
Η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του βρίσκεται ακόμη υπό ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ακριβώς ποιες θα είναι οι εμπορικές μέθοδοι παραγωγής και η ακριβής τελική σύνθεση.
Επιδίωξη των υπευθύνων είναι να αποκτήσουν κρέας όσο το δυνατόν πιο κοντά σε αυτό της παραδοσιακής παραγωγής. Αυτό αφορά τόσο την υφή και την ποικιλία των τελικών προϊόντων, όσο και τη βιολογική και διατροφική τους σύνθεση.
Τι επιπτώσεις έχει η παραγωγή συνθετικού κρέατος στο περιβάλλον;
Σήμερα, μία από τις κύριες παγκόσμιες διατροφικές προκλήσεις είναι η κατανάλωση κρέατος και η εντατική παραγωγή του. Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πιθανές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Ωστόσο, πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη μας την πρόκληση όσον αφορά τη βιωσιμότητα και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η μη κυβερνητική οργάνωση Greenpeace, με ισχυρή παρουσία σε όλο τον κόσμο, έχει επισημάνει αυτά τα μεγάλα προβλήματα. Μεταξύ αυτών είναι η συμβολή στην κλιματική αλλαγή, η αρπαγή καλλιεργήσιμης γης και η ρύπανση των υδάτων. Συνεπάγεται επίσης οικονομική συγκέντρωση, έλλειψη σεβασμού της ευημερίας των ζώων και απώλεια της βιοποικιλότητας.
Αντιμέτωποι με αυτή την πραγματικότητα, οι υποστηρικτές του συνθετικού κρέατος το παρουσιάζουν ως μια πιθανή και βιώσιμη λύση για το μέλλον. Ισχυρίζονται ότι η παραγωγή του θα έχει μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά άγνωστα ερωτήματα.
Υπάρχουν λίγες μελέτες πέρα από τον υπολογισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Όταν επιχειρούνται πιο εμπεριστατωμένες αναλύσεις, οι περισσότεροι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να μετρηθεί με ακρίβεια ο αντίκτυπος.
Για παράδειγμα, οι Lynch και Pierrehumbert καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι “δεν είναι ακόμη σαφές αν η παραγωγή τεχνητού κρέατος θα παρείχε μια πιο βιώσιμη για το κλίμα εναλλακτική λύση. Η παραγωγή με καλλιέργεια δεν παρέχει άδεια για απεριόριστη κατανάλωση κρέατος.”
Πλεονεκτήματα του συνθετικού κρέατος
Η ιδέα των υποστηρικτών αυτού του τύπου προϊόντος είναι να επιτευχθεί κρέας φιλικότερο προς το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Τα επιχειρήματά τους είναι τα εξής:
- Μια διατροφική σύνθεση προσαρμοσμένη για την πρόληψη των αρνητικών επιπτώσεων του κόκκινου κρέατος στην υγεία.
- Ευζωία των ζώων, καθώς για την περαιτέρω ανάπτυξη απαιτείται ένα πολύ μικρό δείγμα του ζώου. Επιπλέον, η διαδικασία εξαγωγής κυττάρων δεν είναι πολύ επεμβατική.
- Η εξαφάνιση της χρήσης αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία, η οποία θα μειώσει την αντοχή των βακτηρίων.
- Μειωμένες περιβαλλοντικές συνέπειες όσον αφορά τις εκπομπές αερίων, το νερό και τη χρήση γης.
- Μείωση των μολύνσεων των τροφίμων από εντερικά βακτήρια, όπως η σαλμονέλα ή το E. coli.
Διαβάστε ακόμη: Τέσσερα ροφήματα για να αποβάλλετε τις τοξίνες
Το συνθετικό κρέας έχει και μειονεκτήματα
Πέρα από τη συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον, υπάρχουν και άλλα αμφιλεγόμενα σημεία στην παραγωγή και πιθανή κατανάλωση του συνθετικού κρέατος που έχει υποστεί in vitro επεξεργασία. Ορισμένα από τα σημαντικότερα από αυτά συζητούνται σε ανάλυση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications και μπορούν να συνοψιστούν στις ακόλουθες ενότητες.
Οικονομικά προβλήματα
Η οικονομική βιωσιμότητα της παραγωγής κρέατος σε εργαστήρια είναι ένα από τα αμφιλεγόμενα σημεία. Ως παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ ανέπτυξε το 2013 ένα χάμπουργκερ με τιμή κόστους 280,40 δολάρια ανά μονάδα. Σε μεγάλη κλίμακα, η In Vitro Meat Consortium εκτιμά ότι η τιμή αυτή θα μπορούσε να είναι διπλάσια από εκείνη του κοτόπουλου.
Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά
Είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί γεύση και υφή παρόμοια με εκείνη του κρέατος που εκτρέφεται συμβατικά. Εκτιμάται ότι αυτό θα είναι ένα από τα βασικά σημεία για την απόκτηση νέων καταναλωτών.
Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απαραίτητο να αναπαραχθεί ο μυϊκός και λιπώδης ιστός, εκτός από την προσθήκη ορισμένων αρωματικών και συστατικών υφής. Τα πρώτα πρωτότυπα μιμούνται προϊόντα επεξεργασμένου κρέατος, όπως χάμπουργκερ ή λουκάνικα, καθώς η δυσκολία μίμησης των κλασικών κομματιών είναι πολύ μεγαλύτερη.
Διατροφικές αξίες
Το διατροφικό περιεχόμενο του συνθετικού κρέατος είναι επίσης άγνωστο προς το παρόν. Φαίνεται σαφές ότι ορισμένες ενώσεις, όπως η βιταμίνη Β12, δεν μπορούν να παρασχεθούν. Ωστόσο, υπάρχει η δυνατότητα συμπλήρωσης των τελικών προϊόντων ή χρήσης γενετικών τροποποιήσεων.
Επιπτώσεις στην υγεία
Η τελική διατροφική σύνθεση του εργαστηριακού κρέατος και η μέθοδος παραγωγής του μπορεί να επηρεάσει την ανθρώπινη και δημόσια υγεία. Αυτό έχει να κάνει με την εμφάνιση ζωικών ασθενειών, μολυσματικών ασθενειών, προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με τη διατροφή (καρκίνος του παχέος εντέρου και καρδιαγγειακά προβλήματα) ή ελλείψεις θρεπτικών συστατικών.
Μακροπρόθεσμη ασφάλεια
Η παραγωγή αυτού του είδους κρέατος βασίζεται στην επιταχυνόμενη αναπαραγωγή των κυττάρων. Αυτό εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη διατροφική ασφάλεια των προϊόντων που βασίζονται σε βλαστοκύτταρα. Επιπλέον, προστίθενται αυξητικοί και άλλοι παράγοντες, των οποίων η επίδραση στον οργανισμό δεν έχει ελεγχθεί.
Επιπτώσεις στην κτηνοτροφία
Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να τεθεί τέλος στην κτηνοτροφία, σύμφωνα με τον καθηγητή Ζωικής Παραγωγής, José Antonio Mendizábal. Όχι μόνο η εντατική εκτροφή, αλλά και η παραδοσιακή ή εκτατική εκτροφή. Αυτή είναι υπεύθυνη για τη διατήρηση των γηγενών φυλών, τη διατήρηση των δασών καθαρών, την κατοίκηση των αγροτικών περιοχών και την παραγωγή ποιοτικών και θρεπτικών βιολογικών τροφίμων.
Συνθετικό κρέας: μια νέα τεχνολογία με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα
Η αυξανόμενη ζήτηση για προϊόντα κρέατος αποτελεί μια πρόκληση παγκόσμιων διαστάσεων. Το εργαστηριακό ή συνθετικό κρέας παρουσιάζεται ως εναλλακτική λύση για τους καταναλωτές που θέλουν υπεύθυνες επιλογές, χωρίς να κάνουν αλλαγές στη διατροφή τους.
Προς το παρόν όμως είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν τα πλεονεκτήματα και τα προβλήματα της παραγωγής, της εμπορίας και της κατανάλωσής του. Καθώς και οι πιθανές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του περιβάλλοντος.
Επιπλέον, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ηθικών, θρησκευτικών και πολιτιστικών ζητημάτων που θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στην αποδοχή του κοινού. Προς το παρόν, υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση της πρόκλησης. Μια επιλογή είναι η μείωση της παρουσίας του κρέατος μέσω εναλλακτικών λύσεων με βάση τα φυτά και με την προώθηση άλλων συστημάτων εκτατικής κτηνοτροφίας.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Bryant Ch.J. Culture, meat and cultured meat. Journal of Animal Science. Agosto 2020. 98(8): ska 172.
- Lynch J, Pierrehumbert R. Climate impacts of cultured meat and beef cattle. Frontiers in sustainable food systems. Febrero 2019. 3:5.
- Mendizábal Aizpuru J.A. La llegada de la carne artificial y sus consecuencias para la ganadería. The conversation. Febrero 2021.
- Our world in data. Per capita meat consumption by type, world 1961 to 2013.
- ProVeg Internacional. El mercado de los productos plant-based registra un crecimiento récord del 48% en España en solo dos años. Febrero 2021.
- Rubio N.R, et al. Plant-based and cell-based approaches to meat production. Nature communications. Diciembre 2020. 11:6276.
- Singapore Food Agency. Safety of alternative protein.
- The in Vitro Meat Consortium. Preliminary economics study Projects 29071. Marzo 2008.