Βαριά πόδια: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε

Τα βαριά πόδια εμφανίζονται όταν υπάρχει ανεπαρκής φλεβική επιστροφή. Παρότι ορισμένες περιπτώσεις απαιτούν ιατρική παρέμβαση, αυτή η πάθηση μπορεί να βελτιωθεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από νοσοκόμα Maria Marin Garcia.

Τελευταία ενημέρωση: 21 Δεκεμβρίου, 2022

Έχετε νιώσει ποτέ σαν να έχετε βαριά πόδια; Οι απαιτήσεις της καθημερινότητας μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την υγεία μας. Το αίσθημα κόπωσης μετά από πολύωρη ορθοστασία είναι φυσιολογικό. Ίσως υποφέρετε από βαριά πόδια αν είναι συνεχής η ενόχληση. Πρόκειται για κάτι πολύ πιο συχνό απ’ όσο νομίζετε.

Ευτυχώς, τα βαριά πόδια δεν είναι σοβαρή πάθηση. Παρόλα αυτά, μπορεί να περιορίσει τις καθημερινές σας δραστηριότητες, γι’ αυτό θα πρέπει να την παρακολουθείτε και να τη θέσετε υπό έλεγχο.

Δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, αυτό το πρόβλημα υγείας σχετίζεται άμεσα με το επάγγελμα του ατόμου. Η πολύωρη ορθοστασία ή οι πολλές ώρες στην καρέκλα μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία σας, όπως και την υγεία των ποδιών σας.

Σε αυτό το άρθρο, θα σας πούμε τα πάντα σχετικά με τα βαριά πόδια, τα συμπτώματα και τις αιτίες, καθώς επίσης θα σας δώσουμε και συμβουλές για το πώς να αποτρέψετε ή να βελτιώσετε αυτή την κατάσταση.

Τι είναι τα βαριά πόδια;

Εξαιτίας της φυσικής διαδικασίας γήρανσης των κυττάρων, τα τοιχώματά τους αυξάνονται σε μέγεθος. Αυτό καθιστά τα αιμοφόρα αγγεία, τα οποία αποτελούνται από πολλά κύτταρα, περισσότερο εύθραυστα και λιγότερο αποτελεσματικά.

Στόχος των φλεβών είναι η συλλογή αίματος από ολόκληρο το σώμα και η επιστροφή του στην καρδιά. Αναφορικά με το φλεβικό σύστημα των ποδιών, για ν’ ανυψωθεί το αίμα (στην αντίθετη κατεύθυνση από τη βαρύτητα), έχει μικρές βαλβίδες που αποτρέπουν την υποχώρησή του, πέραν από το μυϊκό στρώμα που βοηθά στην άντληση.

Όταν υπάρχει φτωχή φλεβική επιστροφή, είτε εξαιτίας αποτυχίας της άντλησης, είτε επειδή παραμένει στάσιμο το αίμα, εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα και μπορούν να περιλαμβάνουν αίσθημα βάρους, κούραση, και πρήξιμο στα πόδια. Αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει διαρροή υγρού από τις φλέβες στους ιστούς.

Αν επεκταθεί αυτό, εξαιτίας της υπερβολικής πίεσης στα τοιχώματα των φλεβών, χάνεται η ικανότητα περιορισμού του αίματος μέσα σε αυτές. Τότε εμφανίζονται οι κιρσοί και τα πιο συχνά αγγειακά νοσήματα που είναι γνωστά ως χρόνια φλεβική ανεπάρκεια (ΧΦΑ).

Βαριά πόδια – Συμπτώματα

Γενικά, τα συνήθη σημάδια και συμπτώματα των βαριών ποδιών είναι:

• Αίσθημα βάρους και πρήξιμο στα πόδια
• Πόνος
• Κνησμός
• Κούραση
• Μυϊκές κράμπες
• Νυχτερινές παραισθησίες (αίσθημα μουδιάσματος στα πόδια)
• Μυρμήγκιασμα και δυσκαμψία
• Κιρσοί και ευρυαγγείες (διεσταλμένες φλέβες, καθώς δε μπορούν να επιστρέψουν όλο το αίμα στην καρδιά. Οι ευρυαγγείες είναι μικρότερες και με πιο κόκκινο χρώμα, ενώ οι κιρσοί είναι μεγαλύτεροι και έχουν μπλε χρώμα
• Πρήξιμο, το οποίο χειροτερεύει όταν μένετε όρθιοι/ες ή δεν κινείστε για πολλή ώρα

Πέραν των παραπάνω, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι τα πιο κοινά συμπτώματα στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ο κνησμός, το αίσθημα βάρους, και ο πόνος.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνισή τους;

Ορισμένοι παράγοντες, όπως αυτοί που θα περιγράψουμε παρακάτω, προκαλούν προδιάθεση για την εμφάνιση της πάθησης και μπορούν ν’ αποφευχθούν.

• Ηλικία: Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η συχνότητα των φλεβικών νόσων είναι στο 60% σε άτομα άνω των 65 ετών.
• Προσωπικό ιατρικό ιστορικό (προηγούμενες ασθένειες του κυκλοφορικού).
• Γενετική προδιάθεση (οικογενειακό ιστορικό).
• Κατάσταση των ορμονών (ιδιαίτερα κατά την εγκυμοσύνη και την εμμηνόπαυση ή αν λαμβάνετε αντισυλληπτικά χάπια, ή αν υποβάλλεστε σε κάποια θεραπεία αντικατάστασης ορμονών).
• Μορφολογία ποδιού: Επίπεδα πόδια (μειώνουν τη μυϊκή σύσπαση που συμβαίνει φυσιολογικά όταν περπατάτε).

Επιπροσθέτως, ορισμένοι παράγοντες που επιδεινώνουν το σύνδρομο και μπορούν ν’ αποφευχθούν είναι:

• Σωματική αδράνεια.
• Να στέκεστε ή να κάθεστε πολλές ώρες την ημέρα.
• Παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο ή τη ζέστη.
• Επαγγέλματα υψηλού κινδύνου: προσωπικό υγείας, αεροσυνοδοί, νοσοκομειακό προσωπικό, κομμωτές/ριες, οικιακοί/ες βοηθοί, εργαζόμενοι γραφείου, οδηγοί, δάσκαλοι/ες, και τηλεφωνητές/ριες.
• Υπερβολικό βάρος ή παχυσαρκία, ειδικά στην περίπτωση των γυναικών. Ο αυξημένος λιπώδης ιστός στα πόδια περιπλέκει την αποτελεσματικότητα της άντλησης από τους μυς η οποία βοηθά την επιστροφή του αίματος.
• Δυσκοιλιότητα, επειδή προκαλεί αύξηση στην πίεση του στομάχου και μπορεί να δυσκολέψει τη ροή του αίματος προς την καρδιά.
• Τα σφιχτά ρούχα στα πόδια και τους γοφούς καθώς παρεμβαίνουν στη φλεβική επιστροφή.
• Υψηλές θερμοκρασίες. Η ζέστη προκαλεί τη διαστολή των φλεβών και κάνει πιο δύσκολη τη ροή του αίματος πίσω στην καρδιά.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορούν ν’ αλλάξουν πριν την έναρξη του συνδρόμου και μπορείτε να βοηθήσετε στην ανακούφιση της δυσφορίας και των μακροπρόθεσμων επιπλοκών.

Βαριά πόδια – Συμβουλές για την αποτροπή και την ανακούφισή τους

Η κύρια λύση για την αποτροπή του συνδρόμου είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής. Παρακάτω, έχουμε για εσάς ορισμένα μέτρα στα οποία μπορείτε να καταφύγετε ώστε ν’ αποτρέψετε την πάθηση ή ν’ ανακουφίσετε τυχόν προβλήματα αν εμφανιστεί:

• Διατηρήστε ψηλά τα πόδια σας. Σηκώστε τα πόδια σας για τουλάχιστον 30 λεπτά, δύο με τρεις φορές την ημέρα. Θα πρέπει να κάθεστε και να υψώνετε τα πόδια σας πάνω από το ύψος των γοφών, στηριζόμενοι/ες σε μια καρέκλα, χωρίς να τα σταυρώνετε.
• Να γυμνάζεστε καθημερινά, για τουλάχιστον 30 λεπτά με μία ώρα. Αποφύγετε να σηκώνετε βάρη με τα πόδια σας. Οι ειδικοί προτείνουν αερόβιες δραστηριότητες όπως κολύμβηση, ποδηλασία, pilates, ή γιόγκα.
• Αποφύγετε το υπερβολικό βάρος. Ακολουθήστε μια διατροφή χαμηλή σε θερμίδες.
• Αποφύγετε πηγές θερμότητας και την υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Τα μπάνια με κρύο νερό είναι πολύ πιο ωφέλιμα.
• Να κοιμάστε με τα πόδια υψωμένα περίπου 10 με 20 εκατοστά.
• Μη φοράτε στενά ρούχα ή υποδήματα. Είναι καλύτερο να χρησιμοποιείτε υποδήματα κατασκευασμένα από φυσικές ίνες οι οποίες επιτρέπουν στο δέρμα ν’ αναπνέει. Αν και ορισμένα τακούνια είναι ωφέλιμα στα υποδήματα, θα πρέπει ν’ αποφεύγετε τα ψηλοτάκουνα.
• Αποφύγετε τη δυσκοιλιότητα. Προσπαθήστε να καθιερώσετε ένα καθημερινό πλάνο κένωσης του εντέρου υιοθετώντας νέες συνήθειες.
• Ελέγξτε την πίεσή σας.
• Κάντε μασάζ από τα πόδια προς τα πάνω. Αυτό βοηθά την κυκλοφορία του αίματος και μειώνει τη συσσώρευση υγρού στους αστραγάλους.

Πιθανές θεραπείες

Αν και τα βαριά πόδια δεν είναι σοβαρή πάθηση, εμφανίζεται όλο και πιο συχνά. Αυτή τη στιγμή, οι επαγγελματίες υγείας συμβουλεύουν τα εξής:

• Θεραπεία με επιδέσμους. Εφαρμόστε πίεση στα πόδια με τη χρήση ελαστικών επιδέσμων ή καλτσών. Θα πρέπει να επιλέξετε κατάλληλο επίδεσμο, μέγεθος, και μοντέλο, καθώς αυτά τα χαρακτηριστικά διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Έτσι, θα πρέπει να συμβουλευτείτε κάποιον/α ειδικό.
• Υδροθεραπεία. Μπάνια σε συνδυασμό με μασάζ με κρύο νερό ή εναλλαγές κρύο και χλιαρού νερού. Αυτά βοηθούν στη διέγερση της φλεβικής κυκλοφορίας.
• Φυτοθεραπεία. Ορισμένα φαρμακευτικά φυτά βοηθούν στη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος. Να θυμάστε να χρησιμοποιείτε μόνο αυτά που σας προτείνει κάποιος/α επαγγελματίας και υπό την επίβλεψη ενός ή μίας φαρμακοποιού. Παραδείγματα τέτοιων φυτών είναι το γκίνγκο μπιλόμπα, η λαγομηλιά (butcher’s broom), και η αμαμελίδα μεταξύ άλλων.
• Φάρμακα. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνεται η χορήγηση φλεβοτονικών, πάντα συνταγογραφούμενων, τα οποία βελτιώνουν τη φλεβική επιστροφή.
• Αγγειοπλαστική. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Εν ολίγοις, τα βαριά πόδια είναι μια πάθηση που επηρεάζει την ποιότητα ζωής αν δεν αντιμετωπιστεί στο σωστό χρόνο. Γι’ αυτό, σας προτείνουμε να συμβουλευτείτε τον/η γιατρό σας μόλις εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα.