Αδενώματα της υπόφυσης: Αίτια και συμπτώματα
Τα αδενώματα της υπόφυσης είναι οι ανώμαλοι όγκοι των κυττάρων μέσα στον αδένα της υπόφυσης. Προσκολλώνται στον υποθάλαμο από μια σειρά νεύρων και αιμοφόρων αγγείων.
Τα περισσότερα αδενώματα της υπόφυσης είναι καλοήθη και αναπτύσσονται αργά. Οι γιατροί μπορούν να τα αναγνωρίσουν επειδή παραμένουν στον αδένα ή στους παρακείμενους ιστούς. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν επεκτείνονται σε άλλα μέρη του σώματος.
Ορισμένα αδενώματα της υπόφυσης μπορούν να προκαλέσουν την υπερβολική αύξηση ορμονών από τον αδένα της υπόφυσης. Όμως, άλλα προκαλούν τη μείωση της παραγωγής ορμονών.
Αδενώματα της υπόφυσης – Τύποι
Οι ορμόνες που παράγει ο αδένας της υπόφυσης είναι πολύ σημαντικές για τις λειτουργίες του σώματος. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται οι λειτουργίες της ανάπτυξης, του μεταβολισμού, της αντίδρασης στο άγχος, και οι λειτουργίες των οργάνων αναπαραγωγής μέσω του θυροειδή. Βοηθούν επίσης τα επινεφρίδια, τις ωοθήκες, και τους όρχεις.
Ο αδένας της υπόφυσης “ζει” μέσα στο κεντρικό νευρικό σύστημα και ρυθμίζει πολλές βασικές λειτουργίες του σώματος.
Τα αίτια που προκαλούν τα αδενώματα της υπόφυσης είναι άγνωστα. Ωστόσο, ορισμένα έχουν κληρονομικά στοιχεία. Έτσι, χωρίζονται σύμφωνα με τη λειτουργικότητά τους:
- Λειτουργικοί όγκοι είναι εκείνοι οι οποίοι παράγουν πολλές ορμόνες και κατ’ επέκταση προκαλούν διάφορα προβλήματα στο σώμα. Γι’ αυτό, τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με την ορμόνη που επηρεάζεται.
- Μη λειτουργικοί όγκοι είναι εκείνοι οι οποίοι δεν παράγουν ορμόνες. Έτσι, όλα τα συμπτώματα σχετίζονται άμεσα με την ανάπτυξή τους.
Τι προκαλεί τα αδενώματα της υπόφυσης;
Οι όγκοι του αδένα της υπόφυσης δεν έχουν ξεκάθαρη αιτία πολύ συχνά. Πολλές φορές δε μπορούν να διαγνωστούν καθώς τα συμπτώματά τους είναι όμοια με άλλων ασθενειών που είναι πιο συχνές.
Όμως, ορισμένες από τις ασθένειες που σχετίζονται με τα αφύσικα επίπεδα ορμονών είναι:
- Σύνδρομο του Cushing: Αυτά τα άτομα έχουν συσσωρευμένο λίπος στο πρόσωπο, την πλάτη, και το στήθος τους. Όμως, συχνά, χάνουν βάρος στα μπράτσα και τα πόδια.
- Ακρομεγαλία: Πρόκειται για μία ασθένεια κατά την οποία τα χέρια, τα πόδια, και το πρόσωπο είναι μεγαλύτερα από το φυσιολογικό.
- Οι σεξουαλικές ορμόνες στον αδένα της υπόφυσης επηρεάζουν τα οιστρογόνα και την τεστοστερόνη. Αυτές μπορούν να προκαλέσουν την παραγωγή γάλακτος στις γυναίκες ακόμη και αν δεν είναι έγκυες ή δε θηλάζουν. Είναι πιθανό επίσης να μειώσουν την λίμπιντό τους.
Διαβάστε επίσης: 6 σημάδια υψηλών επιπέδων κορτιζόλης στο σώμα σας
Τα συμπτώματα των λειτουργικών αδενωμάτων της υπόφυσης
Τα συμπτώματα των λειτουργικών αδενωμάτων εξαρτώνται από τη συγκεκριμένη ορμόνη που παράγεται περισσότερο. Κάποιες από αυτές τις ορμόνες είναι:
Προλακτίνη
Η περίσσεια ποσότητα αυτής της ορμόνης προκαλεί αλλοιώσεις στους εμμηνορροϊκούς κύκλους, την έκκριση μητρικού γάλακτος χωρίς να υπάρχει θηλασμός, την ανδρική ανικανότητα, πονοκέφαλο και απώλεια όρασης.
Κορτικοτροπίνη (ACTH)
Ο πλεονασμός κορτικοτροπίνης προκαλεί συμπτώματα όπως την αύξηση βάρους. Επίσης, ίσως υπάρχουν μάζες στον αυχένα ή μωβ ραβδώσεις στο δέρμα, ευθραυστότητα στα οστά, ή αλλαγές στη διάθεση. Είναι πιθανό να υπάρξουν και ακανόνιστες περίοδοι.
Ορμόνη ανάπτυξης
Τα αυξημένα επίπεδα της ορμόνης ανάπτυξης μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα όπως υπερβολική ανάπτυξη του σώματος ή μούδιασμα στα χέρια και τα δάκτυλα. Ακόμη, ίσως υπάρξουν πόνος στις αρθρώσεις και πονοκέφαλοι.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Η ωκυτοκίνη, η ορμόνη της αγάπης, έχει μια σκοτεινή πλευρά
Ορμόνη διέγερσης θυρεοειδούς (TSH)
Ο πλεονασμός της ποσότητας TSH θα οδηγήσει σε συμπτώματα όπως ακανόνιστοι καρδιακοί παλμοί, τρέμουλο, απώλεια βάρους, δυσκολία στον ύπνο και εφίδρωση.
Αδενώματα της υπόφυσης – Συμπτώματα μη λειτουργικών αδενωμάτων
Αυτό το είδος όγκων δημιουργεί επιπλοκές εξαιτίας της ανάπτυξής τους, μη επηρεάζοντας οποιαδήποτε λειτουργική ζώνη. Είτε ασκούν πίεση στον αδένα της υπόφυσης, είτε του προκαλούν βλάβη.
Τα αδενώματα της υπόφυσης αποτρέπουν τον αδένα να εκκρίνει επαρκείς ποσότητες ορμονών. Παραδείγματος χάρη, όταν τα επίπεδα μιας συγκεκριμένης ορμόνης είναι χαμηλά, τότε ο αδένας ή το όργανο που ελέγχει αυτή την ορμόνη δε θα λειτουργήσουν σωστά.
Τα συχνότερα συμπτώματα των μη λειτουργικών αδενωμάτων είναι:
- Πονοκέφαλος και απώλεια όρασης.
- Τριχόπτωση.
- Λιγότερο συχνοί ή καθόλου εμμηνορροϊκοί κύκλοι.
- Στους άνδρες, ίσως προκληθεί απώλεια των τριχών του προσώπου, ανικανότητα, και ανάπτυξη του ιστού του στήθους.
- Μειωμένη λίμπιντο.
- Καθυστερημένη σωματική και σεξουαλική ανάπτυξη στα παιδιά.
Αντιμετώπιση των αδενωμάτων της υπόφυσης
Γενικά, υπάρχουν αρκετές επιλογές για την αντιμετώπιση των αδενωμάτων της υπόφυσης. Αυτά περιλαμβάνουν την αφαίρεση του όγκου, τον έλεγχο της ανάπτυξής του, και τη διαχείριση των επιπέδων των ορμονών.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
-
Rojas, D. (2017). MANEJO DE LOS TUMORES DE HIPÓFISIS. Revista Médica Clínica Las Condes. https://doi.org/10.1016/j.rmclc.2017.01.008
-
Witte, F. (2005). Trastornos de la hipófisis. In Mente y cerebro. https://doi.org/10.1017/CBO9781107415324.004
-
Nieman, L., & Swearingen, B. (2010). Síndrome De Cushing Y Enfermedad De Cushing. Bioscientifica.
-
García-Guzmán B, Portocarrero-Ortiz L, Dorantes-Argandar AA, Mercado M. HEREDITARY PITUITARY TUMOR SYNDROMES: GENETIC AND CLINICAL ASPECTS. Rev Invest Clin. 2020;72(1):8-18. doi:10.24875/RIC.19003186