Φροντίδα στο σπίτι για ένα άτομο με γεροντική άνοια

Καθώς μεγαλώνουμε, ορισμένες από τις ικανότητές μας μειώνονται, επηρεάζοντας τη σωματική και πνευματική λειτουργία. Η φροντίδα ενός ατόμου με γεροντική άνοια αποτελεί πρόκληση.

Έχει εξετασθεί και εγκριθεί από: νοσοκόμα Leidy Mora Molina.

Έχει γραφτεί από Rafael Victorino Muñoz

Τελευταία ενημέρωση: 28 Οκτωβρίου, 2022

Χρειάζεται πολλή προσοχή και φροντίδα ένα άτομο με γεροντική άνοια στο σπίτι. Εξαιτίας αυτού, τα μέλη της οικογένειας μπορεί μερικές φορές να αισθάνονται άσχημα ή μπερδεμένα.

Υπάρχουν τόσες πολλές ερωτήσεις και θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν, όπως για παράδειγμα η φαρμακευτική αγωγή, η σίτιση, η κινητικότητα και η ώρα του μπάνιου.

Αν έχετε γονέα ή άλλο μέλος της οικογένειας σε αυτή την κατάσταση, το άρθρο αυτό παρέχει συμβουλές και συστάσεις για τη φροντίδα του ατόμου με γεροντική άνοια, ώστε να το βοηθήσετε όσο το δυνατόν περισσότερο. Η κατάσταση αυτή είναι δύσκολη και για τον ασθενή.

Γεροντική άνοια: αιτίες και συμπτώματα

Αν και ο όρος δεν χρησιμοποιείται πλέον στην ιατρική, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται. Αναφέρεται σε μια γενική εικόνα γνωστικής έκπτωσης που σχετίζεται με τη γήρανση.

Σύμφωνα με έρευνες, τα συμπτώματα συνήθως αρχίζουν στην ηλικία των 65 ετών. Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου μπορεί να οφείλονται  στην έλλειψη βιταμινών, στα προβλήματα του καρδιαγγειακού ή του νευρικού συστήματος και σε άλλες χρόνιες ασθένειες.

Υπάρχουν ορισμένα σημάδια που δείχνουν ότι το άτομο βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση, όπως:

• Απώλεια της όρεξης.
• Έλλειψη προσωπικής καθαριότητας.
• Ανασταλτική συμπεριφορά.
• Τάση απομόνωσης.
• Δυσκολία στην επικοινωνία.
• Κενά μνήμης και μόνιμοι περισπασμοί.
• Δυσκολία στη διατήρηση της συγκέντρωσης.
• Μειωμένες ικανότητες συλλογισμού.
• Ευερεθιστότητα και ξαφνικές αλλαγές της διάθεσης.
• Προοδευτική αύξηση της εξάρτησης από τους άλλους.

Εάν αντιληφθείτε ότι υπάρχουν αρκετά από αυτά τα σημάδια σε έναν ηλικιωμένο συγγενή σας, καλό είναι να επισκεφθείτε έναν γιατρό για γενική αξιολόγηση.

Κατ’ οίκον φροντίδα για ένα άτομο με γεροντική άνοια

Μόλις επιβεβαιωθεί η διάγνωση, υπάρχουν διάφορες ενέργειες που πρέπει να γίνουν, με σκοπό την καθιέρωση μιας ρουτίνας για τη φροντίδα του ατόμου. Αυτό γίνεται τόσο για την πρόληψη ατυχημάτων και προβλημάτων υγείας, όσο και για την εξασφάλιση μιας καλής ποιότητας ζωής.

Από αυτή την άποψη, θα πρέπει να παρέμβετε σε καθημερινές ρουτίνες του ατόμου, προσπαθώντας όμως να διατηρήσετε μια ισορροπία όσον αφορά την αυτονομία και χωρίς να επηρεάσετε την αυτοεκτίμηση του ατόμου. Παρακάτω, σας δίνουμε ορισμένες συστάσεις.

Ενημέρωση των κοντινών ατόμων

Προκειμένου να επιδιώξετε τη συνεργασία και να βρείτε αποδοχή και κατανόηση, πρέπει να ενημερώσετε για την κατάσταση όσους ζουν κοντά και θα μπορούσαν να επηρεαστούν. Αν και μπορεί να είναι ενοχλητικό για κάποιους ανθρώπους να παραδεχτούν ότι ένα μέλος της οικογένειάς τους έχει διαγνωστεί με γεροντική άνοια, είναι προτιμότερο να μιλήσετε και να προλάβετε την ταλαιπωρία.

Προσαρμογή του χώρου

Αν και οι ηλικιωμένοι μπορεί να είναι απρόθυμοι να αλλάξουν τους χώρους στα σπίτια στα οποία έχουν ζήσει όλη τους τη ζωή, συχνά είναι απαραίτητο να προβείτε στις παρακάτω ενέργειες:

• Πόρτες και παράθυρα που ανοίγουν δύσκολα πρέπει να διορθώνονται, καθώς με την ηλικία χάνεται η μυϊκή δύναμη.
• Μια άλλη σημαντική λεπτομέρεια, αν ζείτε σε διαμέρισμα και υπάρχουν μπαλκόνια, είναι να βάζετε ψηλά κάγκελα.

Συνήθειες, προγράμματα και δραστηριότητες για άτομα με γεροντική άνοια

Ένα δομημένο πρόγραμμα δραστηριοτήτων είναι επιθυμητό για διάφορους λόγους. Αυτό βοηθά το ηλικιωμένο άτομο να φροντίζει τον εαυτό του και να συγκεντρώνεται, διατηρώντας το συγκεντρωμένο. Ιδανικά, ωστόσο, είναι καλύτερο να αποφεύγεται η υπερβολική αλλαγή της ρουτίνας του, καθώς μπορεί να αναστατωθεί.

Αυτό που πρέπει να γίνει είναι να αναρτηθεί ένας πίνακας ανακοινώσεων σε εμφανές σημείο, ώστε να θυμάται τι πρέπει να κάνει. Για παράδειγμα, να παίρνει τα φάρμακα σε συγκεκριμένες ώρες ή να ποτίζει τα φυτά.

Ο πίνακας με τις ανακοινώσεις είναι απαραίτητος στην περίπτωση των ηλικιωμένων που ζουν μόνοι τους.

Ένα οικείο περιβάλλον

Κάτι που τους βοηθάει πολύ, ώστε να μην αισθάνονται χαμένοι, είναι να υπάρχουν οικογενειακές φωτογραφίες στους τοίχους. Σε περίπτωση λήθης όταν ξυπνούν, τα οικεία πρόσωπα μπορεί να απαλύνουν το άγχος τους. Ομοίως, θα πρέπει να τους επιτραπεί να κρατήσουν τα αντικείμενά τους, όπως μια αγαπημένη καρέκλα.

Ρουτίνα για να σηκώνονται

Για όσους δεν ζουν μόνοι τους και ήδη δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους, η φροντίδα στο σπίτι για ένα άτομο με γεροντική άνοια περιλαμβάνει τη βοήθεια στο να σηκωθεί.

Αν η κινητικότητα είναι περιορισμένη, θα πρέπει να υπάρχει σε κοντινή απόσταση ένα μπαστούνι, πατερίτσες ή αναπηρικό καροτσάκι. Αν είναι σε θέση να σηκωθεί μόνο του, θα είναι χρήσιμο να υπάρχει κοντά του ένα κρεβάτι νοσοκομείου ή μια μπάρα για να στηρίζεται, ώστε να μην χρειάζεται να καταβάλλει τόσο μεγάλη προσπάθεια.

Μπορείτε επίσης να έχετε μια συσκευή μετάδοσης ήχου κοντά στο κρεβάτι του, ώστε να μπορείτε να ακούτε τον ηλικιωμένο αν χρειαστεί ή ζητήσει βοήθεια, όπως οι συσκευές ήχου που χρησιμοποιούνται στα βρέφη.

Μετακίνηση

Εάν το άτομο δεν έχει κινητικά προβλήματα και κινείται μέσα στο σπίτι, είναι βολικό να κρατάτε τους διαδρόμους ελεύθερους από εμπόδια, καθώς μπορεί να μην τα βλέπει ή να μην τα προσέχει.

Επίσης, θα πρέπει να αφήνετε κάποια φώτα αναμμένα, σε περίπτωση που ξυπνάει τη νύχτα. Να θυμάστε ότι τα κατάγματα ισχίου στους ηλικιωμένους είναι αρκετά συχνά.

Ρουτίνα μπάνιου

Είναι επίσης πιθανό ο ηλικιωμένος να χρειάζεται βοήθεια κατά το μπάνιο. Το μπάνιο είναι άλλος ένας χώρος όπου μπορεί να συμβούν πτώσεις. Αυτό μπορεί να απαιτήσει την τοποθέτηση μπάρας χειρολαβής, ακόμη και την εξάλειψη των σκαλοπατιών.

Διατροφή

Η σίτιση είναι μία από τις πιο περίπλοκες πτυχές της φροντίδας των ατόμων με γεροντική άνοια. Από τη μία πλευρά, ορισμένοι ηλικιωμένοι παρουσιάζουν απώλεια όρεξης και μερικοί, όταν ζουν μόνοι τους, ξεχνούν να φάνε ή να πιουν νερό.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί αφυδάτωση. Εν προκειμένω, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι ο κίνδυνος υποσιτισμού είναι υψηλός σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.

Ως εκ τούτου, προτείνεται η καθιέρωση ενός προγράμματος εποπτευόμενων γευμάτων, ώστε να διασφαλίζεται ότι τρώνε και ότι τρέφονται και ενυδατώνονται καλά.

Φαρμακευτική αγωγή για τη γεροντική άνοια

Η φροντίδα του ατόμου με γεροντική άνοια απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στη φαρμακευτική αγωγή, ειδικά σε όσους πάσχουν από κάποια παθολογία και βρίσκονται υπό θεραπεία. Εάν ζουν μόνοι τους, θα πρέπει να υπάρχουν μηχανισμοί που να τους υπενθυμίζουν να παίρνουν ένα φάρμακο σε συγκεκριμένες ώρες, καθώς και τις δόσεις.

Αντίστοιχα, συνιστάται να τους παρέχετε μια θήκη για να γεμίζουν τα χάπια κάθε ημέρας, αποτρέποντάς τους από το να έχουν το μπουκαλάκι ανά χείρας. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται ο κίνδυνος υπερδοσολογίας.

Επικίνδυνα προϊόντα και αντικείμενα

Όπως και με τα παιδιά, έτσι και με ορισμένους ηλικιωμένους στους οποίους υπάρχει προχωρημένη γνωστική εξασθένιση, πρέπει να λαμβάνονται προφυλάξεις όσον αφορά τα επικίνδυνα αντικείμενα. Αυτό περιλαμβάνει μαχαίρια, ψαλίδια, ξυράφια και άλλα αιχμηρά αντικείμενα.

Ομοίως με προσάναμμα και σπίρτα. Τα προϊόντα καθαρισμού που περιέχουν τοξικές ουσίες θα πρέπει επίσης να φυλάσσονται σε ασφαλές μέρος.

Σωματική δραστηριότητα

Είναι καλό να κάνετε τακτικά περιπάτους μαζί τους, εφόσον το επιτρέπει η κατάστασή τους και ο καιρός. Αυτό είναι ευεργετικό τόσο για την υγεία όσο και για τη γνωστική τους λειτουργία.

Κοινωνικοποίηση

Το άτομο με γεροντική άνοια δεν πρέπει να απομονώνεται, καθώς αυτό συμβάλλει στην περαιτέρω νοητική επιδείνωση. Από αυτή την άποψη, είναι καλό να τους μιλάτε, να συμμετέχετε σε οικογενειακές δραστηριότητες, να τους επισκέπτονται φίλοι ή να τους επισκέπτεστε εσείς.

Προσοχή όταν βγαίνουν έξω μόνοι τους

Παρά τις παραπάνω συστάσεις, εάν ο ασθενής δεν μπορεί να βγει μόνος του, επειδή δεν μπορεί να κινηθεί ή δεν βλέπει πολύ καλά, θα πρέπει να συνοδεύεται, ώστε να μην σκοντάψει, να μην έχει ατύχημα ή ακόμη και να μην χαθεί.

Διεγερτικά χόμπι

Ορισμένες δραστηριότητες είναι θετικές για την τόνωση της γνωστικής λειτουργίας, εξασκώντας τη μνήμη και τη συγκέντρωση. Για παράδειγμα, υπάρχουν παιχνίδια που βοηθούν στην τόνωση του μυαλού:

• Σκάκι.
• Ντάμα.
• Sudoku.
• Χαρτιά.
• Μάνταλα.
• Παζλ.
• Σταυρόλεξα.

Διαχείριση της επιθετικής συμπεριφοράς στη γεροντική άνοια

Είναι πιθανό κατά καιρούς ο ασθενής να επιδεικνύει δύσκολη, επιθετική ή οξύθυμη συμπεριφορά. Μην χάνετε την ψυχραιμία σας. Αποφύγετε να απαντάτε θυμωμένα.

Να θυμάστε ότι αυτό είναι κάτι που θα βλέπετε συχνά αν φροντίζετε ένα άτομο με γεροντική άνοια. Όσον αφορά τη διαχείριση αυτών των συμπεριφορών, σας δίνουμε τις ακόλουθες συστάσεις:

• Μην κάνετε απότομες αλλαγές στη ρουτίνα τους.
• Προσπαθήστε να εντοπίσετε τι τον ενοχλεί, τον απασχολεί ή τον τρομάζει.
• Όταν εμπλέκεται στη συζήτηση, προσπαθήστε να κατευθύνετε την προσοχή του σε άλλο θέμα.
• Πάνω απ’ όλα, μιλήστε απαλά, αποφύγετε την αντιπαράθεση και μην εκνευρίζεστε.

Άλλα γενικά μέτρα ασφαλείας για τη γεροντική άνοια

Εάν το άτομο ζει μόνο του, θα πρέπει να έχει ένα τηλέφωνο που να είναι εύκολο στο χειρισμό, στο οποίο να είναι αποθηκευμένοι οι πιο σημαντικοί αριθμοί. Στο μέτρο του δυνατού, θα πρέπει να εγκατασταθούν συστήματα ανίχνευσης καπνού. Καλό είναι επίσης να αφαιρούνται οι κλειδαριές από τα μπάνια και τα υπνοδωμάτια, ώστε να μην μπορεί το άτομο να κλειδώνεται μέσα.

Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια

Εάν τα επεισόδια επιθετικότητας είναι πολύ συχνά ή δύσκολα διαχειρίσιμα, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας για να σας συστήσει μέτρα που πρέπει να ακολουθήσετε, όπως η χρήση κάποιου φαρμάκου ή η κατανάλωση χαλαρωτικών τσαγιών από βότανα.

Από την άλλη πλευρά, εάν είστε μόνοι σας στη φροντίδα ενός ατόμου με γεροντική άνοια, αλλά αισθάνεστε ότι η κατάσταση σας ξεπερνά ή περιπλέκεται από την εργασία σας, μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια. Υπάρχουν επαγγελματίες που πηγαίνουν σε σπίτια, κατοικίες και κέντρα φροντίδας. Αυτό είναι προτιμότερο από το να είστε μόνοι σας.