Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα: Αιτίες, συμπτώματα και θεραπείες

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο δεύτερος πιο κοινός τύπος καρκίνου του δέρματος. Αν και συνήθως δεν είναι θανατηφόρος, μπορεί να είναι πολύ σοβαρός.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από γιατρό Leonardo Biolatto.

Τελευταία ενημέρωση: 17 Οκτωβρίου, 2023

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ένας τύπος καρκίνου που προσβάλλει το δέρμα. Στην πραγματικότητα, τα πλακώδη κύτταρα βρίσκονται σε πολυάριθμους ιστούς του σώματος, πέρα από το δέρμα. Για παράδειγμα, μπορούν επίσης να βρεθούν στους πνεύμονες ή στο λαιμό.

Ωστόσο, σε αυτό το άρθρο, θα αναφερθούμε στο καρκίνωμα των πλακώδων κυττάρων του δέρματος. Πρόκειται για έναν τύπο κακοήθους νεοπλάσματος που τείνει να αναπτύσσεται αργά, αλλά μπορεί να εμβαθύνει και να εισβάλει σε άλλες δομές.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, εμφανίζεται σε σχέση με την έκθεση στον ήλιο. Αυτό σημαίνει ότι η πρόληψη είναι δυνατή.

Τι είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα;

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (ή δερματικό ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα) είναι η δεύτερη πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος. Αυτό εξηγείται σε ένα άρθρο του Skin Cancer Foundation Σχηματίζεται από τα πλακώδη κύτταρα που αποτελούν μέρος της μεσαίας και εξωτερικής στιβάδας του δέρματος.

Τα κύτταρα αυτά είναι πεπλατυσμένα και υφίστανται συνεχή ανανέωση. Με αυτόν τον τρόπο, τα νεκρά κύτταρα αποβάλλονται από το δέρμα, ενώ σχηματίζονται νέα. Το καρκίνωμα εμφανίζεται όταν τα κύτταρα αυτά αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα.

Το πρόβλημα είναι ότι έχουν κακοήθη δυναμικό και μπορούν να εισβάλουν σε άλλες δομές. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο καρκίνος αυτός δεν είναι θανατηφόρος. Ωστόσο, μπορεί να βλάψει τους κοντινούς ιστούς ή να δώσει μεταστάσεις.

Ορισμένες μελέτες εκτιμούν ότι η επίπτωση του καρκίνου των πλακώδων κυττάρων στην Ισπανία είναι 38,16 περιπτώσεις ανά 100.000 κατοίκους. Άλλες συχνές μορφές καρκίνου του δέρματος περιλαμβάνουν το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και το μελάνωμα.

Συμπτώματα από το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα

Στην περίπτωση του δερματικού καρκινώματος, όπως εξηγούν οι ειδικοί της Mayo Clinic, η βλάβη εμφανίζεται σε περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο. Για παράδειγμα, μπορεί να εμφανιστεί στα χείλη, στο πρόσωπο ή στο τριχωτό της κεφαλής. Μπορεί να είναι μια επίπεδη πληγή με ένα είδος κρούστας στην επιφάνεια ή ένα σταθερό, κοκκινισμένο οζίδιο.

Επιπλέον, μπορεί επίσης να πάρει τη μορφή ενός μη επουλωτικού έλκους ή μιας υπερυψωμένης περιοχής σε μια ουλή. Στο στόμα μπορεί να μοιάζει με τραχύ επίθεμα ή κοκκινωπή πληγή.

Μελέτες δείχνουν ότι η εξέλιξη των δερματικών βλαβών ποικίλλει από μήνες έως χρόνια, με αργή, προοδευτική ανάπτυξη που εισβάλλει σταδιακά σε υγιείς ιστούς.

Τι μπορεί να το προκαλέσει;

Τα περισσότερα δερματικά ακανθοκυτταρικά καρκινώματα σχετίζονται με την έκθεση στον ήλιο. Στην πραγματικότητα σχετίζονται με την υπεριώδη (UV) ακτινοβολία. Γι’ αυτό και είναι συχνότερα σε άτομα που χρησιμοποιούν λάμπες μαυρίσματος ή σολάριουμ.

Όπως εξηγεί ένα άρθρο από την Αμερικανική Ένωση Δερματολογίας της Ακαδημίας, οι περισσότεροι άνθρωποι που προσβάλλονται έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα. Έχουν επίσης ιστορικό μη προστασίας του δέρματός τους με ρούχα ή αντηλιακά προϊόντα.

Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις ακανθοκυτταρικού καρκινώματος που εμφανίζονται σε περιοχές του δέρματος που συνήθως δεν εκτίθενται στον ήλιο. Για το λόγο αυτό, προτείνεται ότι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν την ανάπτυξή του. Για παράδειγμα, οι ανοσολογικές ασθένειες μπορεί να το κάνουν αυτό.

Παράγοντες κινδύνου

Η ύπαρξη ανοιχτόχρωμου δέρματος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτού του καρκίνου. Επιπλέον, οι άνθρωποι με ανοιχτόχρωμα μάτια και μαλλιά ή με πολλές φακίδες τείνουν να είναι πιο επιρρεπείς στο να πάσχουν από αυτόν, ειδικά αν έχουν την τάση να καίγονται από τον ήλιο.

Μάλιστα, το να έχει κανείς πολλά ηλιακά εγκαύματα στην παιδική ηλικία φαίνεται να αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο. Το ίδιο ισχύει και αν έχουν υπάρξει άλλες προκαρκινικές αλλοιώσεις στο δέρμα, όπως οι κηλίδες γήρανσης και οι ακτινικές κερατώσεις.

Οι έρευνες εκτιμούν ότι αυτός ο τύπος καρκίνου του δέρματος είναι 2 έως 3 φορές πιο συχνός στους άνδρες και εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα άνω των 50 ετών. Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν λοιμώξεις και χρόνιες φλεγμονές του δέρματος.

Η μελαχρωματική ξηροδερμία είναι μια σπάνια ασθένεια που επίσης αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκινώματος. Πρόκειται για μια παθολογία που προκαλεί ακραία ευαισθησία στο ηλιακό φως. Γι’ αυτό και η βλάβη στο δέρμα είναι πιο σοβαρή.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος απαιτεί ενδελεχή φυσική εξέταση. Ιδανικά, η βλάβη θα πρέπει να εξεταστεί από δερματολόγο. Επιπλέον, ο γιατρός θα πρέπει να γνωρίζει όλο το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς.

Ωστόσο, απαιτούνται πρόσθετες εξετάσεις για να επιτευχθεί ακριβής διάγνωση. Η βιοψία δέρματος είναι ο πιο χρήσιμος τρόπος διάγνωσης. Συνίσταται στην αφαίρεση μέρους ή του συνόλου της βλάβης για εργαστηριακή εξέταση.

Από τα δεδομένα της βιοψίας είναι δυνατόν να αναγνωριστεί και να ταξινομηθεί ο καρκίνος των πλακώδων κυττάρων. Το νέο σύστημα σταδιοποίησης της Αμερικανικής Κοινής Επιτροπής για τον Καρκίνο λαμβάνει υπόψη το μέγεθος του όγκου, την εισβολή σε βαθιές δομές, την εξάπλωση σε λεμφαδένες και τη μετάσταση σε άλλα όργανα.

Διαθέσιμες θεραπείες για το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα

Η θεραπεία του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος είναι ποικίλη. Εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου, τη θέση του ή από το αν εισβάλλει σε δομές.

Θεραπεία εάν το καρκίνωμα είναι μικρό

Οι περισσότερες περιπτώσεις ακανθοκυτταρικού καρκινώματος διαγιγνώσκονται σε πρώιμα στάδια. Αυτό επιτρέπει την αφαίρεσή τους με ελάχιστα επεμβατικές και τοπικές μεθόδους, ιδίως εάν ο όγκος έχει μικρή ή καθόλου διασπορά.

Μία από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες θεραπείες είναι η θεραπεία με λέιζερ. Είναι χρήσιμη όταν η βλάβη είναι πολύ επιφανειακή. Αποφεύγει τη βλάβη του περιβάλλοντος ιστού και αφήνει πολύ λίγες ουλές.

Μια άλλη από τις απλούστερες τεχνικές είναι η εκτομή με υγρό άζωτο. Ονομάζεται επίσης κρυοχειρουργική. Πρόκειται για μια απλή τεχνική που μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμη και στο γραφείο του δερματολόγου.

Η φωτοδυναμική θεραπεία φαίνεται να είναι χρήσιμη σε αυτές τις περιπτώσεις. Επιπλέον, η απόξεση και η ηλεκτροδιάτρηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αφαίρεση και τη σφράγιση της βάσης του όγκου.

Θεραπείες για μεγαλύτερους όγκους

Όταν το πλακώδες καρκίνωμα είναι πιο εκτεταμένο ή βαθύτερο, απαιτούνται πιο επεμβατικά μέτρα. Η χειρουργική επέμβαση είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη προσέγγιση. Συνίσταται στην αφαίρεση του κατεστραμμένου δέρματος, φροντίζοντας να αφήσει περιθώρια χωρίς όγκο.

Ωστόσο, υπάρχουν σήμερα και άλλες εναλλακτικές λύσεις. Μία από αυτές είναι η χειρουργική Mohs. Πρόκειται για μια διαδικασία που επιτρέπει την αφαίρεση του καρκινικού ιστού με πολύ συγκεκριμένο τρόπο, όπως σε στρώματα. Ταυτόχρονα, αποστέλλονται δείγματα στο εργαστήριο για να ελεγχθεί αν υπάρχει ιστός χωρίς όγκο.

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται επίσης συχνά, ιδίως σε περιπτώσεις όπου θεωρείται ότι υπάρχει υψηλός κίνδυνος υποτροπής.

Θεραπεία

Όταν μιλάμε για διάχυση εννοούμε ότι ο όγκος έχει εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του σώματος, πέρα από το δέρμα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι περιορισμένες χειρουργικές τεχνικές δεν είναι θεραπευτικές.

Γι’ αυτό χρειάζονται συστηματικές θεραπείες. Μία από τις θεραπευτικές μεθόδους είναι η χημειοθεραπεία. Σήμερα, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν φάρμακα που στοχεύουν ειδικά τον όγκο.

Μπορεί να προληφθεί;

Το πλακώδες καρκίνωμα συχνά σχετίζεται με την υπεριώδη ακτινοβολία. Γι’ αυτό υπάρχουν πολλοί τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της εμφάνισής του.

Το κλειδί είναι να διατηρείτε το δέρμα προστατευμένο από τον ήλιο, ειδικά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας. Τις ώρες που υπάρχει έκθεση, πρέπει πάντα να χρησιμοποιείται αντηλιακό. Στην πραγματικότητα, συνιστάται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ανεξάρτητα από την εποχή.

Επιπλέον, θα πρέπει να αποφεύγονται τα σολάριουμ. Ένας άλλος βασικός πυλώνας της πρόληψης είναι η συχνή εξέταση του δέρματός σας, ειδικά αν έχετε παράγοντες κινδύνου, όπως το ανοιχτόχρωμο δέρμα.

Το πιο σημαντικό είναι να συμβουλεύεστε πάντα έναν ειδικό σε περίπτωση οποιασδήποτε ανώμαλης ανάπτυξης του δέρματος. Οι πληγές ή τα έλκη που δεν επουλώνονται πρέπει να εξετάζονται. Το ίδιο ισχύει και για κοκκινωπούς όζους ή κονδυλώματα.