Διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας: Αίτια και συμπτώματα
Η διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας είναι μια ψυχική πάθηση η οποία προκαλεί στο άτομο μια υπερβολική έννοια εγωκεντρισμού και ελάχιστη ενσυναίσθηση για άλλα άτομα. Τυπικά, αυτός ο άνθρωπος πιστεύει ότι του/ης αξίζει ειδική μεταχείριση και έχει υπερβολική ανάγκη να βρίσκεται στο κέντρο της προσοχής.
Γενικά, αυτοί οι άνθρωποι έχουν ελλείψεις στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, επειδή επικεντρώνονται στον εαυτό τους και δε νοιάζονται για το τι θα συμβεί στους άλλους. Για την ακρίβεια, πολύ συχνά δέχονται άλλα άτομα μόνο όταν επιβεβαιώνουν την αυτοεκτίμησή τους μέσα από συνεχόμενες κολακείες.
Ωστόσο, πίσω από τη μάσκα της υπερβολικής ασφάλειας, υπάρχει μια εύθραυστη αυτοεκτίμηση η οποία μπορεί να φθαρεί με την παραμικρή κριτική. Εξαιτίας αυτού, τα άτομα αυτά έχουν την τάση να πέφτουν σε κατάθλιψη καθώς αισθάνονται δυστυχισμένα και απογοητευμένα όταν δεν εκπληρώνουν τις προσδοκίες τους.
Ομοίως, συχνά δεν αισθάνονται ικανοποιημένοι/ες στις σχέσεις τους επειδή συγκρίνουν τους ανθρώπους συνέχεια με τον εαυτό τους, και δεν υπάρχει κάποιο άτομο καλύτερο από εκείνους/ες.
Ποια είναι όμως τα αίτια της διαταραχής; Πώς μπορούμε να την αναγνωρίσουμε;
Στο σημερινό μας άρθρο, θα σας μιλήσουμε για τους παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν τη διαταραχή και για τα σημάδια που θα σας βοηθήσουν να την αναγνωρίσετε.
Διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας – Αίτια
Όπως και με άλλες ψυχικές διαταραχές δεν υπάρχει ακριβής αιτία η οποία να εξηγεί την διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας. Όμως, οι ειδικοί πιστεύουν ότι πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός συνδυασμού νευροβιολογικών, γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Λαμβάνοντας υπόψη το παραπάνω, ένα άτομο κινδυνεύει να αναπτύξει τη διαταραχή όταν:
- Έχει φτωχές οικογενειακές σχέσεις, είτε λόγω υπερβολικής αφοσίωσης, είτε λόγω υπερβολικής κριτικής.
- Υποφέρει από αλλαγές στις εγκεφαλικές συνδέσεις της συμπεριφοράς και της σκέψης.
- Ένας από τους γονείς, ή κάποιος στενός συγγενής έχει ιστορικό με αυτή τη διαταραχή.
- Το άτομο δέχεται υπερβολικούς επαίνους για την εμφάνιση ή τις ικανότητές του.
Διαβάστε επίσης: 6 φυσικές θεραπείες για την κατάθλιψη. Μάθετε περισσότερα!
Διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας – Συμπτώματα
Γενικά, υπάρχουν πολλά σημάδια τα οποία μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιληφθούμε τη διαταραχή, καθώς επίσης και τη σοβαρότητά της. Συχνά, το άτομο που υποφέρει είναι εγωκεντρικό, υπερβάλλει για τις ικανότητες του και κοιτά τους άλλους σαν υποδεέστερους.
Επιπλέον, άλλα συμπτώματα είναι:
- Υπερβολική αίσθηση αλαζονείας.
- Συνεχής ανάγκη θαυμασμού.
- Προσδοκία αναγνώρισης της ανωτερότητας του ατόμου, ακόμη και όταν τα επιτεύγματά του/ης δεν αντικατοπτρίζουν κάτι τέτοιο.
- Υπερβολή των επιτευγμάτων και των ταλέντων του/ης.
- Ανησυχία για τη μελλοντική του/ης επιτυχία και για ένα τέλειο/εξιδανικευμένο σύντροφο.
- Αίσθημα ανωτερότητας και ανάγκη σύγκρισης με άλλους ανθρώπους.
- Επιθυμία να περιβάλλονται από άτομα που είναι το ίδιο σπουδαία με εκείνους/ες.
- Μονοπώληση μιας συζήτησης.
- Προσμονή ειδικών χαρών.
- Εκμετάλλευση άλλων ανθρώπων προς όφελός τους, συχνά με πραγματική έλλειψη σεβασμού για τις ανάγκες ή τα αισθήματα των ανθρώπων αυτών.
- Έλλειψη ενσυναίσθησης.
- Ζήλεια προς άλλα άτομα και αίσθηση πως όλοι οι άνθρωποι τους ζηλεύουν.
- Αυθάδεια ή αλαζονική συμπεριφορά.
- Αυταπάτες μεγαλείου ή επιμονή να έχουν πάντα το καλύτερο από τους άλλους σε όλα.
Ομοίως, ένα άτομο με διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας έχει μικρή ανοχή στην κριτική και δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε κατάσταση όπου το αντίθετο είναι αληθές.
Το αποτέλεσμα είναι να δείχνει σημάδια όπως:
- Ανυπομονησία και θυμό.
- Δυσκολία κοινωνικών συναναστροφών.
- Υποτίμηση και κακομεταχείριση απέναντι σε άλλα άτομα για να δώσει αίσθηση ανωτερότητας.
- Δυσκολία διαχείρισης των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς του.
- Κατάθλιψη ή άγχος προκαλούνται επειδή δεν είναι τέλειος/α.
- Αισθήματα ανασφάλειας, ντροπής και εξευτελισμού.
- Ανικανότητα διαχείρισης του άγχους και προσαρμογής σε αλλαγές.
Διάγνωση
Τυπικά, η διάγνωση της διαταραχής ναρκισσιστικής προσωπικότητας είναι περίπλοκη. Εξάλλου, πολλά από τα συμπτώματα μοιάζουν με άλλων διαταραχών. Επιπλέον, είναι πιθανό να διαγνωστεί πάνω από μία διαταραχή ταυτόχρονα.
Για να επιβεβαιωθεί αυτή η ψυχική ασθένεια, οι επαγγελματίες υγείας συμβουλεύονται τα κριτήρια διάγνωσης και το στατιστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών (DMS-5). Επίσης, θα διενεργήσουν παθολογικές εξετάσεις και θα κάνουν μια εντατική ψυχολογική αξιολόγηση.
Αντιμετώπιση
Δυστυχώς, πολύ συχνά είναι δύσκολο για το άτομο με αυτή τη διαταραχή να δεχθεί θεραπεία.
Εξαιτίας της εγωκεντρικής συμπεριφοράς του και της πεποίθησης πως είναι τέλειο, είναι σύνηθες να μη δέχεται ότι έχει πρόβλημα. Έτσι, δεν σκέφτεται να αναζητήσει βοήθεια.
Ωστόσο, αν λάβει τη διάγνωση και αποφασίσει να λάβει θεραπεία, ο/η γιατρός θα προτείνει αρκετές συνεδρίες γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας.
Οι στόχοι αυτής της θεραπείας είναι οι εξής:
- Να μάθει το άτομο πώς να συναναστρέφεται καλύτερα τους άλλους.
- Να κατανοήσει τα αίτια της συμπεριφοράς του.
- Να βοηθήσει το άτομο να διατηρεί αληθινές προσωπικές σχέσεις.
- Να ενισχύσει την ικανότητά του να εργάζεται σε ομάδες.
- Να αναγνωρίζει και να δέχεται τη δύναμη που χρειάζεται για να ανέχεται την κριτική και την αποτυχία.
- Να αυξήσει την ικανότητά του να αναγνωρίζει και να ελέγχει τα αισθήματά του.
- Να ξεφύγει από την επιθυμία επίτευξης ανέφικτων στόχων.
- Να βελτιώσει την πραγματική του αυτοπεποίθηση.
- Να μάθει να ελέγχει τις αγχωτικές καταστάσεις.
Φαρμακευτική αγωγή
Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα φάρμακα για την καταπολέμηση της διαταραχής ναρκισσιστικής προσωπικότητας. Παρόλα αυτά, ένας/μία γιατρός ίσως συστήσει τη χρήση αγχολυτικών και αντικαταθλιπτικών για τη διαχείριση του άγχους και της κατάθλιψης.
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι αυτή η πάθηση μπορεί να χειροτερέψει με τα χρόνια. Όμως, αυτό εξαρτάται από τα αίτια και τον τρόπο ζωής του ατόμου.
Το άτομο αυτό μπορεί να δει βελτίωση αν έχει υγιείς σχέσεις και συνεχίσει να δέχεται θεραπεία. Γενικά, η θεραπεία είναι το κλειδί.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- American Psychiatric Association. Narcissistic personality disorder. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 5th ed. Arlington, VA: American Psychiatric Publishing. 2013;669-672.
- NIH.GOV (MEDLINEPLUS). “Trastorno de Personalidad Narcisista”.
- López-Ibor Aliño, Juan J. & Valdés Miyar, Manuel (dir.) (2002). DSM-IV-TR. Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales. Texto revisado. Barcelona: Editorial Masson. ISBN 9788445810873.
- Millon, Theodore & Davis, Roger D. Trastornos de la personalidad. Más allá del DSM-IV. Primera edición 1998. Reimpresiones 1999 (2), 2000, 2003, 2004. Barcelona: Editorial Masson. ISBN 9788445805183.
- Grossman, Seth Millon, Carrie Meagher, Sarah, Ramnath, Rowena. Trastornos de la personalidad en la vida moderna. Primera edición 2001, segunda edición 2006. Barcelona: Editorial Masson & Elsevier. ISBN 9788445815380.