Αποξένωση των παιδιών από τους γονείς: Τι συμβαίνει

Η έλλειψη επικοινωνίας κατά τη διάρκεια της ανατροφής, ακόμη και τραυματικές εμπειρίες, μπορεί να είναι οι λόγοι για τους οποίους ορισμένα παιδιά αποφασίζουν να αποξενωθούν από τους γονείς τους. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε μερικές από τις αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτό και πώς να ενισχύσετε τους δεσμούς με τους γονείς σας στην ενήλικη ζωή.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από ψυχολόγο Maria Fatima Seppi Vinuales.

Τελευταία ενημέρωση: 22 Απριλίου, 2024

Κατά τη μετάβαση στην ενηλικίωση, είναι σύνηθες οι δυναμικές της οικογένειας να υφίστανται σημαντικές αλλαγές. Όπως για παράδειγμα η αποξένωση των παιδιών από τους γονείς τους, ένα σύνθετο φαινόμενο που αξίζει να διερευνηθεί σε βάθος.

Υπάρχουν πολλαπλές αιτίες για αυτό το γεγονός, που κυμαίνονται από καταστάσεις όπως το τραύμα ή οι διαφορές στις πεποιθήσεις, μέχρι την επιρροή των συντρόφων και των φίλων, και παρόλο που αυτή η αποξένωση μπορεί να δημιουργήσει ανησυχία και σύγχυση, η κατανόηση της προέλευσης και των συνεπειών μπορεί να ρίξει φως στο θέμα αυτό.

Ποιες είναι οι αιτίες για την αποξένωση των παιδιών

Πριν εμβαθύνουμε στους κύριους λόγους για την αποξένωση των παιδιών, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το φαινόμενο αυτό δεν πρέπει να ερμηνεύεται ως απλή παράλειψη ευθύνης σε όλες τις περιπτώσεις. Αντίθετα, μπορεί να εκληφθεί ως έκφραση προσωπικής ανάπτυξης, όπου τα παιδιά προσπαθούν να βρουν τη φωνή τους, την ανεξαρτησία και την ευτυχία τους.

Έχοντας αυτό κατά νου, θα μοιραστούμε μαζί σας ορισμένες καταστάσεις που συχνά αποτελούν την αφετηρία αυτών των οικογενειακών διενέξεων και που ίσως σας επιτρέψουν να αξιολογήσετε και να λάβετε μέτρα για την ενίσχυση της επικοινωνίας της οικογένειάς σας.

Αποξένωση των παιδιών: Τραυματικές εμπειρίες και η ανάγκη να υπάρχει απόσταση μεταξύ γονέων και παιδιών

Η σχέση μεταξύ γονέων και παιδιών είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση της ταυτότητας και της αυτοαντίληψης. Ωστόσο, όταν οι τραυματικές εμπειρίες σημαδεύουν την παιδική ηλικία, αυτός ο δεσμός μπορεί να γίνει εύθραυστος. Μερικές φορές, τα παιδιά επιλέγουν να αποστασιοποιηθούν ως έναν τρόπο επούλωσης των πληγών του παρελθόντος. Σε αυτή τη διαδικασία, η αναζήτηση της ανεξαρτησίας διαπλέκεται με την ανάγκη να δημιουργηθούν υγιή όρια για την προστασία της συναισθηματικής τους ευημερίας.

Μελέτες έχουν εντοπίσει ότι οι πιο συχνές αιτίες αυτών των τραυμάτων μπορεί να περιλαμβάνουν τον χωρισμό των γονέων, τον θάνατο στενών μελών της οικογένειας, την έκθεση στην ενδοοικογενειακή βία και τα προβλήματα χρήσης ουσιών, καθώς και το να έχει γίνει κανείς πρωταγωνιστής ή μάρτυρας βίας στο σπίτι και να ζει με μια προβληματική οικογένεια. Το οικογενειακό περιβάλλον παίζει επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς η ύπαρξη ενός αδύναμου ή ανθυγιεινού οικογενειακού συστήματος μπορεί να οδηγήσει σε απομάκρυνση και αίσθημα μοναξιάς στην ενήλικη ζωή.

Σε σχέση με τον χωρισμό των γονιών, αυτός μπορεί να πυροδοτήσει προβληματικούς παράγοντες, όπως η χειραγώγηση των παιδιών για να προβάλουν ισχυρισμούς για τον άλλο γονέα. Επιπλέον, όταν ένα από τα μέρη που εμπλέκονται στο χωρισμό βρίσκει νέο σύντροφο και το παιδί δεν συμπαθεί αυτόν τον σύντροφο, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αποξένωση. Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο χωρισμός και ο τρόπος με τον οποίο εγκαθιδρύεται η επικοινωνία μεταξύ γονέων και παιδιών κατά τη διαδικασία αυτή μπορεί να έχει βαθύτατο αντίκτυπο στην εξέλιξη της μεταξύ τους σχέσης.

Αναγκαστική μετανάστευση και γεωγραφική απόσταση

Σε έναν όλο και πιο παγκοσμιοποιημένο κόσμο, οι ευκαιρίες απασχόλησης, οι πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις, καθώς και άλλοι παράγοντες, μπορούν να οδηγήσουν τους ανθρώπους να αναζητήσουν μια ζωή σε μέρη μακριά από τον τόπο καταγωγής τους. Η κατάσταση αυτή, αν και συχνά αναπόφευκτη, μπορεί να έχει βαθιές επιπτώσεις στις οικογενειακές σχέσεις.

Η αναγκαστική μετανάστευση, που προκύπτει από καταστάσεις όπως ένοπλες συγκρούσεις, πολιτικές διώξεις ή φυσικές καταστροφές, μπορεί να οδηγήσει σε απότομο χωρισμό μεταξύ γονέων και παιδιών. Η ανάγκη αναζήτησης ασφάλειας και μιας καλύτερης ζωής μπορεί να οδηγήσει τα μέλη της οικογένειας να διασκορπιστούν σε διαφορετικές περιοχές ή ακόμη και χώρες. Αυτό οδηγεί σε διακοπή της στενής συνύπαρξης και σε αδυναμία διατήρησης τακτικής επαφής.

Από την άλλη πλευρά, η γεωγραφική απόσταση μπορεί επίσης να προκύψει λόγω ευκαιριών εργασίας σε απομακρυσμένες περιοχές. Πολλές φορές, οι γονείς μετακομίζουν σε διαφορετικές πόλεις ή χώρες για να επιδιώξουν τους επαγγελματικούς και εκπαιδευτικούς τους στόχους. Επιπλέον, η οικονομική πτυχή παίζει και εδώ καθοριστικό ρόλο, καθώς το κόστος των αεροπορικών εισιτηρίων και άλλων εξόδων που σχετίζονται με τα ταξίδια μπορεί να καταστήσει δύσκολη την τακτική επίσκεψη των γονέων που διαμένουν μακριά.

Αποξένωση των παιδιών: Διαφορές αξιών και συνεχείς διαφωνίες

Η ενήλικη ζωή φέρνει μαζί της τη διαμόρφωση προσωπικών αξιών και πεποιθήσεων, οι οποίες μπορεί να αποκλίνουν από εκείνες που ενσταλάχθηκαν κατά τη διάρκεια της ανατροφής. Όταν οι επισκέψεις με τους γονείς προκαλούν συνεχείς διαφωνίες, ορισμένα παιδιά μπορεί να επιλέξουν να απομακρύνουν τις συναντήσεις τους για να αποφύγουν τις περιττές εντάσεις. Σε αυτή τη διαδικασία μαθαίνουν να θέτουν όρια και να διαφυλάττουν τη δική τους ψυχική ηρεμία.

Οι διαφορές προκύπτουν συνήθως από την εφηβεία και μετά, καθώς σε αυτό το στάδιο το παιδί αναζητά την ανεξαρτησία του, πέρα από το δεσμό προσκόλλησης που έχει διαμορφωθεί κατά τη διάρκεια της ανατροφής. Εκεί είναι που το οικογενειακό κλίμα και ο σεβασμός από τους γονείς έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση του τρόπου με τον οποίο θα είναι οι σχέσεις στο μέλλον.

Οι μελέτες είναι θετικές και αναφέρουν ότι το χάσμα των γενεών επηρεάζει όλο και λιγότερο τις οικογένειες, λόγω του ότι, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες, το ιδεολογικό χάσμα μεταξύ γονέων και παιδιών είναι όλο και μικρότερο, αφού θέματα όπως η θρησκεία, η πολιτική και η σεξουαλικότητα, που παλαιότερα αποτελούσαν ταμπού, πλέον συζητούνται μέσα στην οικογένεια.

Συγκρούσεις με τους συντρόφους και εντάσεις στις σχέσεις

Ο έρωτας και οι ρομαντικές σχέσεις μπορούν να δημιουργήσουν επιπλοκές στο δεσμό μεταξύ γονέων και παιδιών. Οι συγκρούσεις αξιών και οι δυσκολίες στην αποδοχή των επιλεγμένων συντρόφων μπορεί να προκαλέσουν μια σταδιακή απομάκρυνση. Η αντίσταση των γονέων στη σχέση ή η δυσαρέσκεια των συντρόφων για την οικογένεια του αγαπημένου τους προσώπου μπορεί να ασκήσει πίεση στους οικογενειακούς δεσμούς, οδηγώντας ορισμένους στη μείωση της συχνότητας των επισκέψεων.

Παιδιά ή γονείς με προβλήματα ψυχικής υγείας ή δύσκολες προσωπικότητες.

Το οικογενειακό πλαίσιο μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για τα παιδιά που παλεύουν με προβλήματα ψυχικής υγείας ή έχουν δύσκολες προσωπικότητες – ή ειδικά για τα παιδιά που έχουν γονείς με αυτά τα προβλήματα. Οι πολύπλοκες δυναμικές που αναδύονται σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη σχέση με τους γονείς. Η διαταραχή της προσωπικότητας και άλλες καταστάσεις μπορούν να επηρεάσουν τη λήψη αποφάσεων των ανθρώπων, συμβάλλοντας στην αποστασιοποίηση ως προστατευτικό μέτρο.

Στην πραγματικότητα, έχει αποδειχθεί ότι η έλλειψη ένωσης και επικοινωνίας μέσα σε μια οικογένεια μπορεί να οφείλεται σε γονείς με κατάθλιψη και συνήθως δημιουργεί στα παιδιά συναισθηματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς, γεγονός που οδηγεί σε μια προοδευτική κατάρρευση των σχέσεων

Γονικές προτιμήσεις και αγαπημένα αδέλφια

Η δυναμική των αγαπημένων παιδιών μπορεί να προκαλέσει δυσαρέσκεια και συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια. Όταν οι γονείς ευνοούν ένα παιδί έναντι των άλλων, οι οικογενειακοί δεσμοί μπορεί να υποφέρουν και η ισότητα διακυβεύεται. Το αίσθημα της μειονεξίας μπορεί να επηρεάσει την απόφαση ορισμένων παιδιών να αποστασιοποιηθούν για να βρουν τη δική τους ταυτότητα και αξία έξω από αυτό το πρότυπο.

Η σημασία της ισορροπίας και της επικοινωνίας

Ενώ η αποξένωση γονέων-παιδιών μπορεί να έχει τις ρίζες της σε ποικίλες αιτίες, είναι ζωτικής σημασίας να διατηρείται μια ισορροπημένη προοπτική. Η αναγνώριση ότι η σύγχρονη οικογενειακή ζωή παρουσιάζει προκλήσεις και ευκαιρίες επιτρέπει και στα δύο μέρη να προβληματιστούν σχετικά με το ρόλο τους στη σχέση. Η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία, όπου συζητούνται οι ανησυχίες και οι προσδοκίες, μπορεί να ανοίξει το δρόμο προς την αμοιβαία κατανόηση και τον επαναπροσδιορισμό της σχέσης με ενήλικους όρους.

Πώς να διατηρήσετε μια υγιή σχέση όταν επανενωθείτε με τα μέλη της οικογένειάς σας

Η συμφιλίωση και η ενίσχυση του δεσμού μεταξύ γονέων και παιδιών είναι επιθυμητοί στόχοι και για τα δύο μέρη. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν στέρεες βάσεις επικοινωνίας και αμοιβαίας κατανόησης. Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να αξιοποιήσετε στο έπακρο τον χρόνο που περνάτε μαζί.

• Κρατήστε την επικοινωνία ανοιχτή: Εκφράστε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας με ειλικρίνεια και σεβασμό. Ακούστε ενεργά τα άλλα μέρη και επιτρέψτε τους να εκφράσουν τις απόψεις τους.
• Θέστε σαφείς προσδοκίες: Συζητήστε τα θέματα που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν συγκρούσεις κατά τη διάρκεια της επίσκεψης και θέστε όρια που διασφαλίζουν την οικογενειακή ειρήνη.
• Επιδιώξτε τον αμοιβαίο σεβασμό: Αναγνωρίστε τις διαφορές και τις ατομικές προοπτικές, αποφεύγοντας τη συνεχή κριτική.
• Επιδιώξτε ποιοτικό χρόνο: Αντί να εστιάζετε στην ποσότητα των επισκέψεων, δώστε προτεραιότητα στην ποιότητα του χρόνου που περνάτε μαζί. Ασχοληθείτε με δραστηριότητες με νόημα και απολαύστε κοινές στιγμές.
• Εκφράστε ευγνωμοσύνη: Αναγνωρίστε και εκτιμήστε τις προσπάθειες και τις θυσίες που έχει κάνει κάθε μέλος της οικογένειας. Διατηρήστε μια κατάσταση ευγνωμοσύνης για την αγάπη και την υποστήριξη.

Η σχέση γονέα-παιδιού είναι ένας πολύπλοκος χορός αγάπης, προκλήσεων και προσωπικής εξέλιξης. Αν και οι λόγοι της αποξένωσης μπορεί να είναι ποικίλοι, η δυνατότητα αναδόμησης των δεσμών είναι πάντα παρούσα. Υιοθετώντας μια ανοιχτή, ενσυναισθητική και αφοσιωμένη στάση, είναι δυνατόν να καλλιεργήσετε μια σχέση που θα έχει νόημα και θα διαρκέσει για πολλά χρόνια.