Αιτίες και θεραπείες για τον πόνο στη σπλήνα
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην σπλήνα. Τα αίτια κυμαίνονται από κάποιο είδος τραυματισμού έως ασθένειες όπως η αμυλοείδωση, η μονοπυρήνωση, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, η λευχαιμία και η ηπατίτιδα.
Επιπλέον, εκτός από τον πόνο, μπορεί να εμφανιστεί και φλεγμονή. Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία.
Και παρόλο που η σπλήνα είναι ένα σημαντικό όργανο, καθώς βοηθά στο φιλτράρισμα του αίματος και στην αποθήκευση των λευκών αιμοσφαιρίων, είναι δυνατόν να ζήσει κανείς χωρίς αυτή. Αν και σε αυτή την περίπτωση θα επηρεαστεί η απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τι είναι η σπλήνα και ποιες είναι οι λειτουργίες της;
Η σπλήνα είναι ένα μικρό όργανο σε ωοειδές σχήμα με σπογγώδη ιστό. Έχει μέγεθος περίπου 12 εκατοστά και βάρος περίπου 150 γραμμάρια.
Βρίσκεται στην κοιλιακή κοιλότητα, στην αριστερή πλευρά. Μπορεί να βρίσκεται πίσω από το στομάχι, ακριβώς κάτω από το διάφραγμα.
Οι λειτουργίες της σχετίζονται με τη διήθηση του αίματος:
- Εξαλείφει τα κατεστραμμένα ή παλαιά ερυθρά αιμοσφαίρια που δεν λειτουργούν πλέον.
- Βοηθά στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, ειδικά όταν υπάρχει πρόβλημα στο μυελό των οστών.
- Αποθηκεύει αίμα (έως 250 κυβικά εκατοστά) και το παρέχει σε περίπτωση ανάγκης.
- Συμμετέχει στην παραγωγή και αποθήκευση των λεμφοκυττάρων, τα οποία είναι λευκά αιμοσφαίρια του ανοσοποιητικού συστήματος.
- Βοηθά στον εντοπισμό ιών και βακτηρίων, καθιστώντας τα διαθέσιμα για εξάλειψη.
Είναι σκόπιμο να επισημανθεί ότι στην σπλήνα υπάρχει ένας ερυθρός πολφός και ένας λευκός πολφός. Ο πρώτος εκτελεί τις λειτουργίες που σχετίζονται με τα ερυθρά αιμοσφαίρια, ενώ ο δεύτερος φροντίζει για τα λεμφοκύτταρα.
Κύριες αιτίες του πόνου στην σπλήνα
Διάφορες παθήσεις ή τραυματισμοί μπορούν να προκαλέσουν πόνο και φλεγμονή στην σπλήνα και να μεταβάλλουν τις λειτουργίες της.
1. Ρήξη της σπλήνας
Παρά τη θέση της, στο μέσο πολλών οργάνων, είναι δυνατόν να συμβεί ρήξη της σπλήνας. Αν και δεν είναι πολύ συχνή. Η εκτιμώμενη συχνότητα είναι περίπου 0,1%, σύμφωνα με μελέτες.
Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω τραυματισμού ή χτυπημάτων, κατά τη διάρκεια τροχαίων ατυχημάτων, αθλητικών τραυματισμών, πτώσεων και καυγάδων. Ένα κάταγμα πλευρών μπορεί επίσης να αποτελέσει την αιτία. Έχει αναφερθεί ακόμη και αυτόματη ρήξη.
2. Διευρυμένη σπλήνα
Η διευρυμένη σπλήνα μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα. Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις, εκδηλώνεται με πόνο, καθώς και με αίσθημα πίεσης στην κοιλιά.
Αυτό μπορεί να επεκταθεί στο πλάι και μέχρι τον ώμο. Συχνά γίνεται περισσότερο αισθητή όταν αναπνέετε βαθιά.
Το άτομο βιώνει ένα αίσθημα πληρότητας, ακόμη και αν έχει φάει ελάχιστα. Η συχνότητα των λοιμώξεων μπορεί επίσης να αυξηθεί. Περιστασιακά, υπάρχει αιμορραγία των βλεννογόνων και μώλωπες.
Η διεύρυνση της σπλήνας ή σπληνομεγαλία μπορεί να οφείλεται σε διάφορες παθολογίες:
- Σύφιλη.
- Ελονοσία
- Λευχαιμία.
- Λέμφωμα.
- Θρόμβοι.
- Σαρκοείδωση.
- Ενδοκαρδίτιδα
- Μονοπυρήνωση.
- Αιμολυτική αναιμία.
- Νόσος Gaucher.
- Νόσος Niemann-Pick.
3. Αύξηση ή μεταβολή των λειτουργιών του οργάνου
Οι ασθένειες ή η κατανάλωση ορισμένων φαρμάκων μπορεί να προκαλέσουν μεταβολή των λειτουργιών της σπλήνας. Τότε, μπορεί να επηρεαστεί η παραγωγή των κυττάρων του αίματος, προκαλώντας διεύρυνση, καθώς και πόνο.
Μεταξύ των κυριότερων ασθενειών που σχετίζονται με αυτή τη διαδικασία αναφέρονται ορισμένες που προκαλούν επίσης φλεγμονή:
- Περνική αναιμία.
- Θαλασσαιμία και θρομβοπενίες.
- Δρεπανοκυτταρική αναιμία.
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα.
- Λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό.
- Ιογενής ηπατίτιδα.
- Μυελική φυματίωση.
- Λεϊσμανίαση.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, η απαίτηση από το ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνεται, ασκώντας πίεση στην σπλήνα, κάνοντάς την να εργάζεται πιο σκληρά. Αυτό επηρεάζει τη φυσιολογική λειτουργία της.
4. Διήθηση
Υπάρχουν ασθένειες που προκαλούν διήθηση των κυττάρων, επηρεάζοντας διάφορα όργανα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διόγκωση καθώς και πόνο στην σπλήνα.
Τέτοιες ασθένειες είναι η αμυλοείδωση, το μυελοϋπερπλαστικό σύνδρομο, η λευχαιμία, διάφοροι τύποι λεμφώματος και οι μεταστατικοί όγκοι.
5. Διαταραχές του ήπατος
Το ήπαρ και η σπλήνα συνδέονται στενά. Μερικές φορές οι διαταραχές του ήπατος, όπως η κίρρωση, μπορεί επίσης να προκαλέσουν φλεγμονή και πόνο στην σπλήνα.
Διαβάστε επίσης: Σπιτική συνταγή για τη ρύθμιση του σακχάρου και της χοληστερίνης
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν εμφανίζεται μη φυσιολογική ανάπτυξη της σπλήνας, μπορεί να μην υπάρχουν συμπτώματα. Μπορεί να ανακαλυφθεί κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης εξέτασης, καθώς ο γιατρός δεν θα πρέπει να είναι σε θέση να αισθανθεί την σπλήνα, εκτός εάν είναι διογκωμένη.
Ωστόσο, όταν υπάρχει πόνος στην σπλήνα ή στην περιοχή όπου βρίσκεται και υπάρχει υποψία προβλήματος, μπορεί να γίνει απεικόνιση μέσω ακτινογραφιών κοιλίας, υπερήχων, αξονικών τομογραφιών ή απεικόνισης πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού.
Αυτές οι εξετάσεις μπορούν να καθορίσουν το μέγεθος της σπλήνας ή εάν συμπιέζει άλλα όργανα. Καθώς και να αξιολογήσουν την παροχή αίματος.
Από την άλλη πλευρά, οι εξετάσεις αίματος βοηθούν στον εντοπισμό της αιτίας της διόγκωσης της σπλήνας, μετρώντας τις ποσότητες πρωτεΐνης. Μπορεί επίσης να γίνει εξέταση μυελού των οστών για να αποκλειστεί η λευχαιμία ή το λέμφωμα.
Τέλος, όταν το όργανο έχει αφαιρεθεί χειρουργικά, γίνεται βιοψία ιστού για να διαπιστωθεί αν η αιτία της υπερτροφίας σχετίζεται με κάποια ασθένεια.
Θεραπεία του πόνου στην σπλήνα
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους μπορεί να εμφανιστεί πόνος στην σπλήνα. Η θεραπεία εξαρτάται από τις αιτίες.
Η θεραπεία συνήθως αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της υποκείμενης παθολογίας. Αν έχει να κάνει με την παθολογική αναιμία, για παράδειγμα, συνιστώνται ενέσεις βιταμίνης Β12- αν έχει να κάνει με λεμφώματα, εφαρμόζεται χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όταν προσβάλλεται το όργανο αυτό, εμφανίζονται επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις. Εξαιτίας αυτού, χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά σε συνδυασμό με τη βασική θεραπεία.
Από την άλλη πλευρά, εάν η σπλήνα υποστεί ρήξη και υπάρξει αιμορραγία, ο γιατρός πρέπει να αξιολογήσει ποια είναι η καλύτερη επιλογή και να αποφύγει την επιδείνωση της κατάστασης. Συνήθως απαιτούνται μεταγγίσεις αίματος.
Στην περίπτωση αυτή, όπως και σε άλλες σοβαρές καταστάσεις, συνιστάται συνήθως επείγουσα χειρουργική επέμβαση για τη μερική ή ολική αφαίρεση του οργάνου.
Η ολική αφαίρεση μπορεί να ενδείκνυται όταν υπάρχει καρκίνος στην σπλήνα, τραύμα στην κοιλιά, αυτόματη ρήξη λόγω λευχαιμίας ή αποστήματα.
Είναι δυνατόν να ζήσει κανείς χωρίς σπλήνα;
Ναι, είναι δυνατόν να ζήσει κανείς χωρίς σπλήνα, δεδομένου ότι δεν είναι ζωτικό όργανο, με τη στενή έννοια του όρου. Δεν είναι όμως ιδανικό, διότι ο οργανισμός είναι πιο ευάλωτος στις λοιμώξεις.
Στις περιπτώσεις που λείπει η σπλήνα, άλλα όργανα του σώματος προσαρμόζονται για να αντικαταστήσουν εν μέρει τις χαμένες λειτουργίες, βοηθώντας στο φιλτράρισμα των ερυθρών αιμοσφαιρίων και στην παραγωγή αντισωμάτων.
Για την αποφυγή επιπλοκών, το άτομο του οποίου έχει αφαιρεθεί η σπλήνα πρέπει να λαμβάνει επιπλέον προφυλάξεις. Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη πολυδύναμων εμβολίων (κατά του πνευμονιόκοκκου, του μηνιγγιτιδόκοκκου και της γρίπης) και τη λήψη αντιβιοτικών εφ’ όρου ζωής.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Arbonés L, Capdevila J, Ruiz M, Carrion S. Rotura esplénica como complicación de una tuberculosis miliar. Revista Española de Quimioterapia. 2016; 29(2):109-110,
- Báez-García J, Martínez-Hernández M, Iriarte-Gallego G, et al. Ruptura esplénica espontánea secundaria a amiloidosis. Cir Cir. 2010; 78(6): 538-542.
- Castaño C, Pérez Martín R, Mancebo Y, Guerra T. Rotura espontánea de bazo. A propósito de un caso. SEMERGEN, Soc. Esp. Med. Rural Gen. 2007; 33(9): 485-487.
- Gobert D. Esplenomegalia. EMC – Tratado de Medicina. 2013; 17(1): 1-5.
- Guantes Del Vigo M, Hernaiz Argudo L, Insausti Jaca N, et al. Rotura esplénica atraumática: revisión. Sociedad Española de Radiología Médica. 2018. Recuperado de: https://www.piper.espacio-seram.com/index.php/seram/article/download/857/498.
- López-Tomassetti E, Delgado Plasencia L, Arteaga González I, Pallares A, Hernández Siverio N. Rotura no traumática del bazo: experiencia con 10 casos. Gastroenterología y Hepatología. 2007; 30(10): 585-591.