Σιρόπι σαμπούκου: Οφέλη, προφυλάξεις και παρασκευή
Το σιρόπι σαμπούκου (elderberry) είναι ένα παρασκεύασμα από το φρούτο του φυτού με το ίδιο όνομα. Ο σαμπούκος (Sambucus nigra) είναι ένα δένδρο με ύψος 4-5 μέτρα. Έχει καφέ φύλλα και κιτρινοπράσινα άνθη. Το φρούτο του είναι σκούρο βιολετί προς μαύρο.
Στην παραδοσιακή βοτανολογία τα φύλλα, τα άνθη, και τα φρούτα του χρησιμοποιούνται για φαρμακευτικούς σκοπούς. Συγκεκριμένα, το σιρόπι σαμπούκου χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση λοιμώξεων της αναπνευστικής οδού.
Ποιες άλλες εφαρμογές έχει; Τι χρειάζεται για την παρασκευή του; Συνεχίστε την ανάγνωση!
Σιρόπι σαμπούκου – Τα οφέλη
Οι ειδικοί δεν έχουν προσδιορίσει ακόμη τη χημική σύνθεση του φυτού, των ανθών, και των φρούτων του. Ωστόσο, έχουν αναγνωρίσει διάφορες θρεπτικές ουσίες (υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λιπαρά, μέταλλα, και βιταμίνες) και συμπλέγματα όπως:
- Αλκαλοειδή
- Κιτρικό οξύ
- Φλαβονοειδή
- Πολυφαινόλες
- Κυανογενετικούς γλυκοζίτες (παράγωγο του κυανίδιου)
Το σιρόπι σαμπούκου χρησιμοποιείται συχνά ως βοήθημα στην καταπολέμηση διαφόρων συμπτωμάτων που σχετίζονται με προβλήματα του αναπνευστικού συστήματος. Παραδείγματος χάρη, όταν υπάρχει αυξημένη έκκριση στις βλεννογόνους μεμβράνες, ρινική συμφόρηση, κρίσεις άσθματος, λαρυγγίτιδα, και βήχας.
Διάφορες μελέτες έχουν προσπαθήσει να αποδείξουν την αποτελεσματικότητα αυτού του παρασκευάσματος στην αντιμετώπιση διαφόρων παθήσεων. Πραγματικά, μελέτες έχουν δείξει ότι ασθενείς με συμπτώματα γρίπης οι οποίοι λάμβαναν καθημερινές δόσεις αυτού του προϊόντος έδειξαν σημάδια βελτίωσης, ακόμη και χωρίς άλλου είδους φαρμακευτική αγωγή.
Άλλες μελέτες αναφέρουν ότι αυτό το φυτό μπορεί να χρησιμεύσει και ως βοηθητικός παράγοντας ενάντια στο κοινό κρυολόγημα. Άτομα τα οποία έπρεπε να κάνουν μεγάλα αεροπορικά ταξίδια και κατανάλωσαν εκχύλισμα σαμπούκου είχαν, κατά μέσο όρο, λιγότερες πιθανότητες να υποφέρουν από κρύωμα.
Ομοίως, η διάρκεια των συμπτωμάτων, καθώς και η έντασή τους, ήταν υπερβολικά μικρότερη.
Επιπλέον, πρόσφατες έρευνες βρήκαν αντιβακτηριακές, αντιιικές, αντικαρκινικές, αντιλιπιδικές, ακόμη και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες στον σαμπούκο.
Έτσι, οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό το φυτό καθώς και τα φρούτα του έχουν πιθανότητες να συμπληρώσουν θεραπείες για τον διαβήτη, την παχυσαρκία, και διάφορες δυσλειτουργίες του μεταβολισμού, ακόμη και προβλήματα με το ουροποιητικό σύστημα.
Διαβάστε ακόμη: Πώς ν’ ανακουφίσετε τον πονόλαιμο φυσικά
Προφυλάξεις αναφορικά με την κατανάλωσή του
Βάσει των όσων είπαμε, το σιρόπι σαμπούκου φαίνεται όχι μόνο αποτελεσματικό, αλλά και ασφαλές, ακόμη και ωφέλιμο στην αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών. Όμως, η επιστήμη δεν έχει επιβεβαιώσει ακόμη όλα αυτά τα ευρήματα σε έρευνες μεγάλου μεγέθους.
Επιπροσθέτως, δεν έχουν αξιολογηθεί ακόμη οι κίνδυνοι και οι πιθανές παρενέργειες.
Έτσι, θα πρέπει να είστε προσεκτικοί με την κατανάλωση σιροπιού σαμπούκου, και να μη ξεπερνάτε τις συνιστώμενες δόσεις. Οι υψηλότερες δόσεις ίσως να έχουν δραματική επίδραση καθώς, για παράδειγμα, ο σαμπούκος είναι και δυνατό καθαρτικό, πέραν από διουρητικό. Γι’ αυτό, δε θα πρέπει να τον συνδυάζετε ποτέ με φάρμακα που έχουν παρόμοια δράση.
Επίσης, η κατανάλωση ανώριμων καρπών ή μη μαγειρεμένων ανθών μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό, ακόμη και σοβαρή δηλητηρίαση. Τόσο ο φλοιός, οι σπόροι, όσο και τα φρούτα όταν είναι πράσινα περιέχουν λεκτίνες, ουσίες που προκαλούν στομαχικά προβλήματα.
Ταυτόχρονα, να θυμάστε ότι τα κλαδιά, τα φύλλα, οι ρίζες, και οι σπόροι είναι εν δυνάμει τοξικά εξαιτίας των προαναφερθέντων κυανογενετικών γλυκοζιτών. Άτομα με αλλεργίες παρουσιάζουν εξανθήματα ή προβλήματα αναπνοής μετά την κατανάλωση ενός προϊόντος με σαμπούκο ή ακόμη και όταν έρχονται σε επαφή με το φυτό.
Ο σαμπούκος δεν ενδείκνυται για παιδιά και εφήβους, έγκυες γυναίκες, ή γυναίκες που θηλάζουν. Παρότι δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι είναι επικίνδυνος, δεν υπάρχουν και δεδομένα που να δείχνουν το αντίθετο. Έτσι, αν είστε έγκυες ή θηλάζετε ακόμη καλό είναι να αποφεύγετε τα προϊόντα με σαμπούκο.
Ίσως σας ενδιαφέρει: Τέσσερα εγχύματα για να καθαρίσετε το σώμα σας
Σιρόπι σαμπούκου – Παρασκευή
Παρότι μπορείτε να αγοράσετε έτοιμο σιρόπι σαμπούκου, είναι ιδιαίτερα εύκολη η παρασκευή του. Φυσικά, λόγω των επιδράσεων που αναφέραμε παραπάνω, είναι σημαντικό να είστε προσεκτικοί κατά την παρασκευή του.
Το κύριο συστατικό είναι τα φρούτα του τα οποία μπορούν να είναι φρέσκα ή αποξηραμένα. Τα τελευταία μπορείτε να τα βρείτε σε καταστήματα με βότανα. Επίσης, μπορείτε να μαζέψετε φρέσκα αρκεί να μπορείτε να ξεχωρίσετε το φυτό και τα ώριμα φρούτα του.
Επίσης, θα πρέπει να παίρνετε προφυλάξεις καθώς υπάρχουν και άλλα είδη αυτού του φυτού που τα βρίσκουμε πιο εύκολα αλλά είναι τοξικά.
Αν και μπορείτε να αγοράσετε σιρόπι σαμπούκου από καταστήματα με βότανα, μπορείτε να το παρασκευάσετε και στο σπίτι.
Συστατικά
- 400 γρ. φρούτα σαμπούκου (αποξηραμένα)
- 1 λίτρο νερό
- 250 γρ. μέλι
- 20 γρ. ρίζα τζίντζερ, μπορεί να είναι και σε σκόνη
- Κανέλα, βανίλια, ή κάρδαμο (όση ποσότητα επιθυμείτε)
- Προαιρετικά μπορείτε να προσθέσετε μια κούπα αλκοολούχου ποτού, όπως βότκα, αν και δε θα πρέπει να το κάνετε αν το σιρόπι προορίζεται για παιδιά
Παρασκευή
- Βράστε τα φρούτα, το τζίντζερ, και την κανέλα (τη βανίλια ή το κάρδαμο) στο νερό. Κατά προτίμηση σε κεραμικό ή γυάλινο σκεύος.
- Μόλις αρχίσει να βράζει το νερό, μειώστε τη φωτιά και κρατήστε τη χαμηλή για 45 λεπτά.
- Απομακρύνετε από τη φωτιά και αφήστε το σιρόπι να κρυώσει.
- Σουρώστε με ένα μαλακό πανί.
- Έπειτα, ανακατέψτε το υγρό με το μέλι και το αλκοολούχο ποτό, αν χρησιμοποιήσετε.
- Τέλος, αποθηκεύστε το προϊόν σε αποστειρωμένα γυάλινα μπουκάλια και διατηρήστε το σε δροσερό και στεγνό μέρος.
Σιρόπι σαμπούκου – Καταναλώστε το με σύνεση
Ορισμένα φυσικά προϊόντα και συνταγές έχουν παραδοσιακές χρήσεις οι οποίες όμως δεν έχουν επιβεβαιωθεί από την επιστημονική κοινότητα. Αυτό όμως δε συμβαίνει στην περίπτωση αυτού του σιροπιού καθώς οι έρευνες έχουν ήδη αναγνωρίσει τις αρετές και τις ιδιότητές του.
Θα πρέπει όμως να το λαμβάνετε με σύνεση καθώς σε υπερβολικές δόσεις μπορεί να έχει παρενέργειες. Επιπλέον, θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ως συμπλήρωμα για την ανακούφιση συμπτωμάτων καθώς δε θεωρείται φάρμακο πρώτης γραμμής.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Perkins-Veazie P, Thomas AL, Byers PL, Finn CE. Fruit Composition of Elderberry (Sambucus spp.) Genotypes Grown in Oregon and Missouri, USA. Acta Hortic. 2015;1061:219-224. doi:10.17660/ActaHortic.2015.1061.24
- Clapé O, Castillo A. Caracterización fármaco-toxicológica de la planta medicinal Sambucus nigra subsp. canadensis. Revista Cubana de Farmacia. 2011; 45(4):586-596.
-
Hawkins J, Baker C, Cherry L, Dunne E. Black elderberry (Sambucus nigra) supplementation effectively treats upper respiratory symptoms: A meta-analysis of randomized, controlled clinical trials. Complement Ther Med. 2019 Feb;42:361-365. doi: 10.1016/j.ctim.2018.12.004. Epub 2018 Dec 18. PMID: 30670267.
- Grajales B, Botero M, Ramírez J. Características, manejo, usos y beneficios del saúco (Sambucus nigra L.) con énfasis en su implementación en sistemas silvopastoriles del Trópico Alto. Revista de Investigación Agraria y Ambiental, 2015; 6(1): 155-168.
- Muñoz O, Montes M, Wilkomirsky T. Plantas medicinales de uso en Chile: química y farmacología. Santiago: Universidad de Chile, 2004.
-
Dellagreca, M., Fiorentino, A., Monaco, P., Previtera, L., & Simonet, A. M. (2000). Cyanogenic Glycosides from Sambucus Nigra. Natural Product Letters, 14(3), 175–182. https://doi.org/10.1080/10575630008041228
-
Ulbricht C, Basch E, Cheung L, Goldberg H, Hammerness P, Isaac R, Khalsa KP, Romm A, Rychlik I, Varghese M, Weissner W, Windsor RC, Wortley J. An evidence-based systematic review of elderberry and elderflower (Sambucus nigra) by the Natural Standard Research Collaboration. J Diet Suppl. 2014 Mar;11(1):80-120. doi: 10.3109/19390211.2013.859852. Epub 2014 Jan 10. PMID: 24409980.