Βότανο καρμίνη: Ιδιότητες, χρήσεις, και αντενδείξεις

Τα φύλλα του βοτάνου καρμίνη χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ιατρική για την καταπράυνση των συμπτωμάτων του ρευματισμού και της αρθρίτιδας. Ωστόσο, ορισμένες αναφορές προειδοποιούν για πιθανές παρενέργειες, γι' αυτό συνεχίστε την ανάγνωση!

Έχει εξετασθεί και εγκριθεί από: φαρμακοποιό Franciele Rohor de Souza.

Έχει γραφτεί από Daniela Echeverri Castro

Τελευταία ενημέρωση: 27 Δεκεμβρίου, 2022

Το βότανο καρμίνη, γνωστό και ως μαυροστάφυλο (Φυτολάκκα η αμερικανική), είναι ένα ποώδες φυτό το οποίο εντοπίζεται σε αρκετά μέρη της Βόρειας Αμερικής, της Νότιας Αμερικής, της Ευρώπης, και της Ασίας. Είναι γνωστό και ως “Βότανο Αμερικανικού βατόμουρου” ή “ρίζα καρκίνου”, και χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική και στη μαγειρική.

Παρόλα αυτά, οι ειδικοί έχουν αποφανθεί πως ορισμένα από τα μέρη του έχουν τοξικά στοιχεία, τα οποία εξουδετερώνονται μόνο μέσω του σχολαστικού μαγειρέματος. Γι’ αυτό, θα πρέπει να το χρησιμοποιείτε με προσοχή και αφότου λάβετε υπόψιν σας τις πιθανές του παρενέργειες.

Για να μάθετε περισσότερα, συνεχίστε την ανάγνωση!

Βότανο καρμίνη – Οι ιδιότητές του

Σύμφωνα με ιστορικά δεδομένα, το βότανο καρμίνη ήταν η βάση για θεραπείες που χρησιμοποιούσαν οι γηγενείς Αμερικανοί για να προκαλέσουν εμετό, να καθαρίσουν το σώμα, και να καταπολεμήσουν τα συμπτώματα του ρευματισμού. Μέχρι και σήμερα, ορισμένες κουλτούρες συνεχίζουν να του αποδίδουν αυτές τις εφαρμογές.

Φαίνεται ότι έγινε δημοφιλές όταν μίλησε γι’ αυτό το βιβλίο King’s American Dispensary, το οποίο γράφτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, και αναφέρει τις πιθανές χρήσεις του φυτού για την αντιμετώπιση δερματολογικών παθήσεων και του πόνου των αρθρώσεων. Παρόλα αυτά, μέχρι στιγμής, οι αποδείξεις είναι ιδιαίτερα περιορισμένες. Τι ακριβώς γνωρίζουμε γι’ αυτό;

Οι ενώσεις του βοτάνου καρμίνη

Πηγές όπως οι “Germplasm Resources Information Network (GRIN)” και “Chinese herbal medicine. Materia medica” δηλώνουν ότι το βότανο καρμίνη έχει μεγάλη ποικιλία ενώσεων με φαρμακολογικές δυνατότητες. Τα πιο κυρίαρχα στοιχεία είναι τα ακόλουθα:

• Φυτολακοσίδη Α, Β, C, D, Ε, F, G
• Φυτολακαγενίνη
• Τζαλιγονικό οξύ, φυτολακαγενικό οξύ, και ολεανολικό οξύ
• Τριτερπενικές αλκοόλες: α-σπιναστερόλη, α-σπιναστερόλη-β-D γλυκοσίδη, 6-παλμιτιλικό οξύ-Δ7-στιγμαστερόλη-Δ-D γλυκοσίδη, 6-παλμιτική αλκοόλη σπιναστερίλη-6-D γλυκοσίδη
• Αστραγαλίνη
• Λεκτίνες
• Τανίνες
• Άμυλο
• PAP-R πρωτεΐνη

Τώρα, οι άνθρωποι ισχυρίζονται ότι έχει πολλές υγιεινές ιδιότητες, αλλά δεν υπάρχουν αξιόπιστες κλινικές δοκιμές που ν’ αξιολογούν την αποτελεσματικότητά τους. Σε κάθε περίπτωση, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι έχει αντιρευματική, αντικαρκινική, αντιφλεγμονώδη, αναλγητική, και εμετική δράση.

Βότανο καρμίνη – Πιθανά οφέλη και χρήσεις

Πέραν από τις πληροφορίες για την τοξικότητα του φυτού, ορισμένες κουλτούρες συνεχίζουν να υπερασπίζονται τη χρήση του ως βοηθητική ουσία ενάντια σε ασθένειες όπως αμυγδαλίτιδα, λαρυγγίτιδα, ακμή, ψώρα, και ορισμένους όγκους, και AIDS. Υπάρχουν αποδείξεις για κάποιο από αυτά;

Μέχρι στιγμής, το φυτό έχει επιδείξει ορισμένα φαρμακευτικά οφέλη σε εργαστηριακές μελέτες και σε έρευνες σε ζώα. Όμως, υπάρχει έλλειψη μελετών των ιδιοτήτων του πάνω σε ανθρώπους. Επιπλέον, πιστεύεται ότι η αντιιική πρωτεΐνη του μαυροστάφυλου (PAP) είναι υπεύθυνη για πολλές από τις ιδιότητές του. Ωστόσο, δεν υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα.

1. Στοματικές παθήσεις

Οι επιστήμονες έχουν ερευνήσει τα εκχυλίσματα της Φυτολάκκας της αμερικανικής ως πιθανά συμπληρώματα στην αποτροπή στοματικών παθήσεων. Συγκεκριμένα, μια εργαστηριακή μελέτη που αναφέρθηκε στο BMC Complementary Medicine and Therapies βρήκε ότι αυτό το φυτό έχει αντιβακτηριακά στοιχεία τα οποία βοηθούν την υγεία του στόματος.

Ειδικότερα, εμποδίζουν σημαντικά ένζυμα στα βακτήρια όπως στην Πορφυρομονάδα των ούλων και στον Στρεπτόκοκκο mutans, τα οποία είναι υπεύθυνα για τις φλεγμονώδεις περιοδοντικές ασθένειες και για την τερηδόνα. Ωστόσο, χρειαζόμαστε περισσότερες αποδείξεις.

2. Αμυγδαλίτιδα

Μια μεγάλη ποικιλία θεραπειών ομοιοπαθητικής για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της αμυγδαλίτιδας, περιέχουν ίχνη του βοτάνου καρμίνη.

Ορισμένοι πιστεύουν πως, μαζί με άλλα φυσικά συστατικά, λιπαίνει τη βλεννογόνο μεμβράνη του λαιμού και μειώνει τον πόνο και την φλεγμονή. Όμως, δεν υπάρχουν κλινικές δοκιμές που να το επιβεβαιώνουν αυτό.

3. Δερματολογικές παθήσεις

Αναμφίβολα, μία από τις κύριες εφαρμογές του βοτάνου καρμίνη σχετίζεται με τις δερματολογικές παθήσεις. Στη λαϊκή φαρμακευτική, οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν ενάντια στην ψωρίαση, το έκζεμα, και τη φυματίωση του αυχένα.

Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του είναι υπεύθυνες για τη μείωση του πρηξίματος και του πόνου σε αυτές τις περιπτώσεις.

Ωστόσο, παραδόξως, η απευθείας επαφή με τη ρίζα, το στέλεχος, ή τα φύλλα του φυτού, μπορεί να προκαλέσει εξανθήματα όμοια με αυτά του δηλητηριώδη κισσού. Έτσι λοιπόν, θα πρέπει να το χρησιμοποιείτε με προσοχή. Οι μελέτες πάνω στο αντικείμενο είναι ελάχιστες και ιδιαίτερα παλιές.

4. Καρκινικοί όγκοι και AIDS

Ούτε το βότανο καρμίνη, ούτε άλλα φυτικά συμπληρώματα μπορούν να θεραπεύσουν χρόνιες παθήσεις όπως είναι ο καρκίνος ή ο HIV/AIDS. Παρά τους δημοφιλείς ισχυρισμούς για τα οφέλη του και τα συμπεράσματα ορισμένων κλινικών δοκιμών, δε θα πρέπει να το χρησιμοποιείτε ως θεραπεία γι’ αυτές τις ασθένειες.

Οι αποδείξεις δηλώνουν ότι τα εκχυλίσματα του φυτού είναι πολλά υποσχόμενα για τη δημιουργία μελλοντικών φαρμάκων τα οποία θα βοηθούν στη θεραπεία αυτών των ασθενειών. Παραδείγματος χάρη, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Phytotherapy Research κατέληξε στο συμπέρασμα πως τα εκχυλίσματα Φυτολάκκας της αμερικανικής μπορούν να δράσουν κατά των καρκινικών κυττάρων του εντέρου αλλάζοντας την γονιδιακή τους έκφραση.

Εν τω μεταξύ, το περιοδικό Toxins αναφέρει ότι η PAP, η οποία βρίσκεται στο βότανο καρμίνη, έχει δυνατότητες να γίνει μία ανοσοτοξίνη. Με άλλα λόγια, θα μπορούσε να διεγείρει τη δραστηριότητα των ανοσοκυττάρων ώστε ν’ αντιδράσουν στην παρουσία όγκων ή καρκινικών κυττάρων.

5. Άλλες ανεπιβεβαίωτες χρήσεις

Πολλές από τις φαρμακευτικές εφαρμογές του βοτάνου καρμίνη προέρχονται από ανέκδοτα δεδομένα. Δηλαδή, δεν υπάρχουν μελέτες που να υποστηρίζουν ότι είναι αποτελεσματικές. Επιπλέον, δε γνωρίζουμε πόσο ασφαλής είναι η χορήγηση εκχυλισμάτων ή συμπληρωμάτων της. Ποιες είναι αυτές οι χρήσεις; Δείτε αυτές που ακολουθούν:

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Πόνος στα οστά λόγω σύφιλης
• Γαστρεντερικές διαταραχές
• Λοιμώξεις
• Μαστίτιδα
• Ινώματα
• Ακμή
• Υπερμεγέθης θυρεοειδής

Βότανο καρμίνη – Κίνδυνοι και αντενδείξεις

Όλα τα μέρη του φυτού θεωρούνται τοξικά. Τα μούρα  είναι τα πιο δηλητηριώδη, ειδικά όταν είναι πράσινα. Συγκεκριμένα, έχουν συγκέντρωση μιας ουσίας που ονομάζεται “φυτολακίνη” η οποία ερεθίζει το πεπτικό σύστημα τόσο σε ανθρώπους, όσο και σε ζώα. Η κατανάλωσή της μπορεί να προκαλέσει τις ακόλουθες παρενέργειες:

• Κοιλιακές κράμπες
• Αίσθημα καύσου στο στόμα, τον λαιμό, και τον οισοφάγο
• Διάρροια και εμετό
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Ζάλη
• Πονοκέφαλο
• Διαταραχές του ρυθμού της καρδιάς

Επίσης, αν το φυτό έρθει σε επαφή με τραυματισμένο δέρμα, προκαλεί παρόμοια συμπτώματα. Η άμεση επαφή με τη Φυτολάκκα την αμερικανική προκαλεί δερματίτιδα εξ επαφής σε ορισμένους ανθρώπους. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, η δηλητηρίαση από το φυτό προκαλεί τις ακόλουθες επιπλοκές:

• Σπασμούς
• Διάρροια και εμετό με αίμα
• Παράλυση του αναπνευστικού
• Θάνατο (σπανίως)

Πολλά καταστήματα με βότανα έχουν συμπληρώματα και υγιεινά τρόφιμα τα οποία περιέχουν το βότανο καρμίνη. Όμως, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) δεν έχει εγκρίνει τη χρήση τους ή δεν έχει αξιολογήσει την ασφάλειά τους.

Επίσης, προειδοποιεί για πιθανές αλληλεπιδράσεις με φάρμακα όπως αντιπηκτικά, αντιυπερτασικά, και διουρητικά. Δε συνιστάται η χρήση του από έγκυες γυναίκες, παιδιά, ή άτομα με ιδιαίτερα προβλήματα υγείας.

Βότανο καρμίνη – Μορφές και δοσολογία

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες για την ασφαλή χρήση του βοτάνου και των παραγώγων του. Ως γενικό κανόνα, θα πρέπει να αποφεύγετε την επαφή και την κατάποση του φρέσκου φυτού. Εξαιτίας αυτού, τα συμπληρώματα έρχονται με τη μορφή βάμματος, εκχυλισμάτων, δισκίων, ελαίου, και αλοιφών.

Όταν τα αγοράζετε, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν ρυθμίζονται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων. Οι κατασκευαστές δηλώνουν, συνήθως, τη συνιστώμενη δόση στη συσκευασία του προϊόντος. Δε θα πρέπει να την ξεπερνάτε αυτή τη δοσολογία.

Τι θα πρέπει να θυμάστε γι’ αυτό το φυτό;

Η Φυτολάκκα η αμερικανική χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική ως βοήθημα για τη βελτίωση της συμπτωματολογίας ορισμένων ασθενειών. Ωστόσο, στις μέρες μας, υπάρχουν προειδοποιήσεις για τους κινδύνους που εμπεριέχει η χρήση της λόγω των τοξικών της ενώσεων.

Συμπερασματικά, δεν υπάρχουν αποδείξεις που να δείχνουν την αποτελεσματικότητα του βοτάνου σαν φάρμακο. Γι’ αυτό, δε θα πρέπει να αντικαθιστάτε με αυτό οποιαδήποτε φαρμακευτική θεραπεία. Οι έγκυες γυναίκες, τα παιδιά, και τα άτομα με σοβαρές παθήσεις θα πρέπει ν’ αποφεύγουν τη χρήση του.