Διαμάχες για το λάδι καρύδας: Τι πρέπει να ξέρετε

Το λάδι καρύδας είναι ένα αμφιλεγόμενο τρόφιμο λόγω του τύπου του λίπους του. Δείτε τι λένε οι ειδικοί για το αν είναι υγιεινό ή όχι σε αυτό το άρθρο.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από διατροφολόγο Maria Patricia Pinero Corredor.

Τελευταία ενημέρωση: 30 Δεκεμβρίου, 2022

Το λάδι καρύδας είναι ένα από τα τρόφιμα, το οποίο έχει συζητηθεί εκτεταμένα. Το έλαιο αυτό είναι ένα μείγμα τριγλυκεριδίων, με υπεροχή ορισμένων λιπαρών οξέων με διατροφικές και φαρμακευτικές ιδιότητες.

Μέχρι στιγμής υπάρχουν δύο τύποι ελαίων καρύδας: το εξευγενισμένο και το παρθένο, τα οποία περιέχουν λιπαρά οξέα μεσαίας αλυσίδας. Οι ιδιότητές του είναι αμφιλεγόμενες, ίσως λόγω της έμμεσης επίδρασής του σε ορισμένες ασθένειες.

Στη γαστρονομία, το λάδι καρύδας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το μαγείρεμα, το τηγάνισμα και το καρύκευμα. Έχει αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά, όπως ανοιχτό χρώμα, ευχάριστο άρωμα και γεύση. Επιπλέον, δεν αλλοιώνεται εύκολα λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε κορεσμένα λιπαρά.

Τι περιέχει το λάδι καρύδας;

Το λάδι καρύδας λαμβάνεται από τον τροπικό καρπό του φοίνικα καρύδας ή Cocos nucifera, που είναι γνωστός ως ο μεγαλύτερος καρπός του κόσμου. Το παρθένο έλαιο μπορεί να ληφθεί από αυτόν τον καρπό χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη φρέσκες καρύδες ή εξευγενισμένο έλαιο που εξάγεται από αποξηραμένη καρύδα.

Ο τρόπος λήψης του τροποποιεί την παρουσία ορισμένων συστατικών, όπως τις πολυφαινόλες, τη βιταμίνη Ε και τις φυτοστερόλες. Ωστόσο, το λιπιδικό προφίλ είναι το ίδιο και στους δύο τύπους ελαίου.

Το 2019, μια ομάδα ειδικών δημοσίευσε τη σύνθεση του ελαίου καρύδας: το 90% όλων των λιπαρών οξέων είναι κορεσμένα, το 5,38% μονοακόρεστα και το 1,5% πολυακόρεστα.

Λαμβάνοντας υπόψη το 100% του λίπους της καρύδας, αυτό σημαίνει ότι περιέχει τα ακόλουθα στοιχεία:

• 8,05 γραμμάρια καπρυλικού οξέος
• 5,42 γραμμάρια καπρικού οξέος
• 19,7 γραμμάρια μυριστικού οξέος
• 7,83 γραμμάρια παλμιτικού οξέος
• 45,5 γραμμάρια λαυρικού λιπαρού οξέος

Συνολικά, το λάδι καρύδας ξεχωρίζει μεταξύ άλλων φυτικών ελαίων για την υψηλή περιεκτικότητά του σε λιπαρά οξέα μέσης αλυσίδας ή MCFA, όπως το καπρικό, το καπρυλικό και το λαυρικό οξύ. Αυτά αντιπροσωπεύουν 60 γραμμάρια από τα 90 γραμμάρια κορεσμένων λιπαρών.

Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τον Sayago και άλλους συγγραφείς, τα MCFA περιέχουν μεταξύ 8 και 12 ατόμων άνθρακα, γεγονός που τους δίνει μια χημική δομή που είναι ευκολότερη στην πέψη και την απορρόφηση.

Γιατί υπάρχει τόση διαμάχη για το λάδι καρύδας;

Υπάρχουν όλο και περισσότερες απαιτήσεις από τους καταναλωτές που θέλουν να τρέφονται υγιεινά. Γι’ αυτό υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για τους ερευνητές να ξεκαθαρίσουν κάποια αμφιλεγόμενα θέματα .

Ένα από τα αμφιλεγόμενα τρόφιμα λόγω της σύνθεσής του είναι το λάδι καρύδας, το οποίο από το να θεωρείται υπερτροφή έχει περάσει στην κατηγορία των δηλητήριο. Και για τις δύο πλευρές του νομίσματος, τα αποτελέσματα της επιστήμης βασίζονται σε εργαστηριακές μελέτες ή σε δοκιμές σε ζώα.

Επιπλέον, οι άμεσες μελέτες σχετικά με την επίδρασή του σε ορισμένες ασθένειες στον άνθρωπο δεν είναι πειστικές. Τελικά, αυτό που επικρατεί είναι υποθέσεις.

Διαμάχες για το λάδι καρύδας: Είναι τελικά μια υπερτροφή;

Στο λάδι καρύδας έχουν αποδοθεί ορισμένα οφέλη για την υγεία, επειδή περιέχει έναν ευεργετικό τύπο λίπους. Ωστόσο, αυτός ο τύπος λίπους δεν είναι αποκλειστικός σε αυτόν τον καρπό, ούτε βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στις κανονικές μερίδες κατανάλωσης.

Η σύγχυση προέκυψε όταν μια μελέτη χρησιμοποίησε ένα συμπύκνωμα τριγλυκεριδίων μέσης αλυσίδας ή MCT και όχι απευθείας λάδι καρύδας για να αξιολογήσει την επίδραση στην απώλεια βάρους και στην καύση του σωματικού λίπους. Τα αποτελέσματα ήταν ευνοϊκά.

Ωστόσο, μία κουταλιά της σούπας λάδι καρύδας περιέχει μόλις 7,07 γραμμάρια λιπαρών οξέων μέσης αλυσίδας και υψηλή θερμιδική αξία που ισοδυναμεί με 120 θερμίδες. Επομένως, θα πρέπει να καταναλώσουμε 8 κουταλιές της σούπας για να πάρουμε σχεδόν 60 γραμμάρια MCT με κόστος 900 θερμίδες και 90 γραμμάρια κορεσμένου λίπους.

Το φοινικοπυρηνέλαιο περιέχει επίσης λιπαρά οξέα μέσης αλυσίδας σε παρόμοια αναλογία με το λάδι καρύδας. Επίσης, ένα άλλο τρόφιμο που σημειώνεται για την παρουσία MCFA είναι το αγελαδινό γάλα.

Από την άλλη πλευρά, η ετικέτα υπερτροφή είναι αμφισβητήσιμη. Όπως αναφέρεται σε ένα πρόγραμμα για την υγεία, η έννοια αυτή είναι νέα και αποτέλεσε προϊόν εκστρατειών μάρκετινγκ.

Ως υπερτροφές ορίζονται τα φυσικά τρόφιμα που, εκτός από τα θρεπτικά συστατικά που είναι τυπικά για το είδος τους, έχουν και άλλα χαρακτηριστικά που είναι ευεργετικά για την υγεία. Ωστόσο, δεν είναι σαφές ότι η κατανάλωσή τους μας βοηθά στη βελτίωση ή την πρόληψη ασθενειών.

Τα βιοδραστικά συστατικά στο λάδι καρύδας

Το λάδι καρύδας είναι πηγή βιοδραστικών ενώσεων, συμπεριλαμβανομένων των φαινολικών οξέων, των τοκοφερόλων, των τοκοτριενόλων και των φυτοστερολών. Οι φαινολικές ενώσεις απομακρύνουν τις ελεύθερες ρίζες, αποτρέπουν την υπεροξείδωση και συμμετέχουν σε αντιδράσεις οξείδωσης-αναγωγής. Οι πιο εμφανείς στο λάδι καρύδας είναι το υδροξυβενζοϊκό, το κουμαρικό και το φερουλικό.

Οι τοκοφερόλες, όπως η βιταμίνη Ε, αποτρέπουν την οξείδωση των ακόρεστων λιπιδίων, ενώ οι τοκοτριενόλες έχουν νευροπροστατευτικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Επιπλέον, οι φυτοστερόλες μειώνουν την απορρόφηση της χοληστερόλης στο λεπτό έντερο.

Άλλα σπορέλαια και το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο περιέχουν επίσης βιοδραστικές ενώσεις με οφέλη για την υγεία. Επομένως, η παρουσία αυτών των ενώσεων δεν είναι μοναδική ούτε στο λάδι καρύδας.

Είναι μήπως δηλητήριο;

Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι το λάδι καρύδας είναι επιβλαβές για την υγεία. Η άποψη αυτή βασίζεται σε μια μελέτη που διεξήχθη από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, η οποία δημοσίευσε ένα άρθρο που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το λάδι καρύδας είναι μια πλούσια πηγή κορεσμένων λιπαρών οξέων. Σύμφωνα με τους εν λόγω ερευνητές, τα κορεσμένα λιπαρά αυξάνουν τα επίπεδα της LDL ή κακής χοληστερόλης. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν άμεσες μελέτες για το λάδι καρύδας που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό. Θεωρείται ότι τα τρόφιμα που αποτελούν πηγές κορεσμένων λιπαρών, όπως η καρύδα, το λίπος του βοδινού κρέατος, το βούτυρο και η κρέμα γάλακτος, μπορεί να αυξάνουν έμμεσα τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Το λάδι καρύδας έχει συγκριθεί με άλλα φυτικά έλαια και έχει παρατηρηθεί αύξηση της ολικής και της LDL χοληστερόλης από το λαυρικό λιπαρό οξύ. Ωστόσο, ένα άλλο μέρος των ερευνών διαβεβαιώνει ότι τα κορεσμένα λιπαρά δεν συνδέονται με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου.

Σύμφωνα με αυτές τις μελέτες, η ποιότητα της διατροφής, η εξάλειψη των απλών υδατανθράκων και ορισμένων επεξεργασμένων τροφίμων είναι τα πιο χρήσιμα μέτρα για την πρόληψη των καρδιακών παθήσεων.

Παρά τα ευρήματα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) διατηρεί τις συστάσεις του σχετικά με την κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών.

Η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών θα πρέπει να είναι μικρότερη από το 10% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης, που αντιστοιχεί σε περίπου 20 γραμμάρια για τις γυναίκες και περίπου 30 γραμμάρια για τους άνδρες ημερησίως.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τις διαμάχες

Το λάδι καρύδας, όπως και κάθε άλλο λάδι, έχει κορεσμένα και ακόρεστα λιπαρά οξέα. Ίσως η ιδιαιτερότητά του είναι ότι, όπως το φοινικοπυρηνέλαιο, περιέχει λιπαρά οξέα μέσης αλυσίδας. Αυτά απορροφώνται εύκολα από το έντερο και οι γιατροί συχνά τα συνδέουν με την απώλεια βάρους.

Περιέχει επίσης βιοδραστικές ενώσεις, όπως και άλλα παρθένα έλαια. Ωστόσο, τα ποσά των ωφελειών για την υγεία δεν είναι σαφή.

Από την άλλη πλευρά, η παρουσία κορεσμένων λιπαρών και λαυρικού λιπαρού οξέος έχει συνδεθεί με την αύξηση της χοληστερόλης. Παρ’ όλα αυτά, οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι τα συστατικά αυτά δεν αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η απουσία πειστικών μελετών σχετικά με τις ευεργετικές ή επιβλαβείς επιδράσεις του ελαίου καρύδας σε ορισμένες ασθένειες έχει διαστρεβλώσει την πραγματικότητα της χρήσης του στη διατροφή μας. Έχοντας αυτό κατά νου, η σύστασή μας είναι να το καταναλώνουμε με μέτρο. Επίσης, φροντίστε να μην το υποβάλλετε σε υψηλές θερμοκρασίες κατά το μαγείρεμα.