Συναισθηματική εκτόνωση: Πώς βοηθά στην ψυχική υγεία
Η συναισθηματική εκτόνωση στοχεύει στην προώθηση της υγιούς έκφρασης και διαχείρισης των συναισθημάτων. Συχνά, φράσεις όπως “δεν είναι τόσο άσχημα”, “δεν μπορεί να αισθάνεσαι έτσι” ή “υπερβάλλεις” μπαίνουν σταδιακά στο μυαλό μας και ακυρώνουν τον τρόπο που αισθανόμαστε.
Αυτές οι φράσεις προσπαθούν να επισημάνουν τον “σωστό” τρόπο για το πώς να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας. Ωστόσο, πρόκειται για φράσεις που λειτουργούν ως εμπόδια, τα οποία μας οδηγούν να σκεφτόμαστε περισσότερο με βάση τις προσδοκίες των άλλων και να μας αποσυνδέουν από αυτό που συμβαίνει και γίνεται μέσα από εμάς. Πώς να αντιμετωπίσετε καλύτερα την κατάσταση; Ας ρίξουμε μια ματιά.
Σχετικά με τα συναισθήματα
Τα συναισθήματα αποτελούν τη βάση για την καλή σωματική και ψυχική υγεία, επειδή μας παρέχουν πληροφορίες για τις εσωτερικές μας καταστάσεις και μας βοηθούν να προσαρμοστούμε σε μια κατάσταση. Με τη σειρά τους, έχουν μια κοινωνική συνιστώσα, μέσω της οποίας μπορούμε να επικοινωνούμε και να συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους.
Μας παρακινούν επίσης σε δράση, καθώς καθοδηγούν τις αποφάσεις μας. Υπό αυτή την έννοια, το να τα απορρίψουμε ή να τα αποφύγουμε θα σήμαινε ότι χάνουμε όλη τη συμβολή τους.
Διαβάστε επίσης: 5 υγιεινές συνήθειες για να γίνετε πιο ήρεμοι. Μάθετε περισσότερα
Τι πρέπει να λαμβάνετε υπόψη σας για την συναισθηματική εκτόνωση;
Η συναισθηματική εκτόνωση αποσκοπεί στο να ανοιχτούμε στα συναισθήματά μας, να τα αναγνωρίσουμε, να τα εκφράσουμε, να τους “δώσουμε φως” και να τα αναδείξουμε. Αυτό δεν συνεπάγεται απαραίτητα τη μετάδοσή τους στους άλλους σε πρώτη φάση, αλλά αναφέρεται στο να τα μοιραστούμε με τον εαυτό μας και να τα αποδεχτούμε.
Για να μπορέσουμε να εκτελέσουμε αυτή την τεχνική καλό είναι να λάβουμε υπόψη μας ορισμένα κλειδιά που παρουσιάζονται παρακάτω.
Σταματήστε την προκατάληψη για τα συναισθήματα
Ίσως φαίνεται δύσκολο να μην συνδέουμε τη χαρά με ένα θετικό συναίσθημα και το θυμό με ένα αρνητικό συναίσθημα. Αλλά αν μας έλεγαν ότι αυτή η συσχέτιση είναι μια διαδικασία μάθησης, θα το πιστεύαμε; Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα συναισθήματα αποτελούν μέρος αυτού του αδιάβαστου ή παραγνωρισμένου κεφαλαίου της ανάπτυξης και της μάθησής μας.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα δόθηκε μεγάλη σημασία στο γνωστικό κομμάτι, αλλά το συναισθηματικό κομμάτι, όπως η συναισθηματική νοημοσύνη, έμεινε στην άκρη. Στη συνέχεια, μαζί με άλλες πεποιθήσεις -πολλές από αυτές “γενικευμένες”- τα συναισθήματα που θα μπορούσαν να μας βγάλουν εκτός ελέγχου απέκτησαν κακή φήμη και, ως εκ τούτου, μπήκαν στη “μαύρη λίστα”.
Αλλά προσοχή! Τα συναισθήματα παρέχουν πληροφορίες για το πώς αισθανόμαστε και δεν είναι από μόνα τους καλά ή κακά. Εξαρτώνται από την έκφρασή τους, τη διαχείρισή τους και το τι προκαλούν μέσα μας.
Ας δούμε ένα παράδειγμα: ένα καλά διοχετευμένο συναίσθημα θυμού μας επιτρέπει να θέσουμε όρια σε μια άδικη κατάσταση, όπως να εμποδίσουμε κάποιον να μας κακομεταχειριστεί. Εν τω μεταξύ, ένα κακώς διοχετευμένο συναίσθημα θυμού μας κατακλύζει και μας εξουδετερώνει, όπως θα συνέβαινε στην περίπτωση της προσβολής κάποιου που μας κακομεταχειρίζεται.
Ένα άλλο σημείο σχετικά με την παύση σε ό,τι σκεφτόμαστε για τα συναισθήματα έχει να κάνει με κάτι που μόλις αναφέραμε καθώς υπάρχουν συναισθήματα που θεωρούνται πιο κατάλληλα ανάλογα με το αν μιλάμε για έναν άνδρα ή μια γυναίκα. Για παράδειγμα, ένα κλασικό είναι το “οι άντρες δεν κλαίνε”, το οποίο τους εμποδίζει να εκφραστούν και να μπορέσουν να ζητήσουν βοήθεια.
Δεν υπάρχει λόγος να μπερδευόμαστε. Τα συναισθήματα είναι καθολικά και είναι οι πολιτισμικοί παράγοντες που έχουν καθιερώσει ότι οι άνδρες δεν κλαίνε και ότι οι γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες. Ωστόσο, το να επιμένουμε σε αυτή την ιδέα και να καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας συνεπάγεται ότι πληρώνουμε ένα πολύ υψηλό κόστος όσον αφορά την ευημερία μας.
Τα συναισθήματα πρέπει να κατανοούνται και να δουλεύονται, όχι να κρίνονται ή να αποφεύγονται από το πουθενά.
Τώρα αναλύστε το συναίσθημα
Έχουμε το συναίσθημα, είμαστε εκεί, νιώθουμε πολύ θυμωμένοι επειδή δεν πήραμε τον βαθμό που περιμέναμε σε ένα διαγώνισμα. Πώς έφτασα να αισθάνομαι έτσι;
Είναι σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ποιοι παράγοντες μπορεί να υπάρχουν σε αυτή την κατάσταση για να καταλάβουμε γιατί πυροδοτείται αυτό το συναίσθημα. Σίγουρα, στην ίδια κατάσταση, δύο άνθρωποι θα αντιδρούσαν διαφορετικά, ακριβώς επειδή ερμηνεύουν και ζουν το γεγονός αυτό με διαφορετικό τρόπο.
Πιστεύουμε ότι μπορεί επίσης να σας αρέσει να διαβάσετε: 10 αιτίες που προκαλούν πόνο στην πλάτη
Ασκήσεις και τεχνικές για να εξασκηθείτε στην συναισθηματική εκτόνωση
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εξασκηθείτε στην συναισθηματική εκτόνωση. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα.
Ξεκινήστε δίνοντάς του ένα όνομα
Θυμός, οργή, ζήλια, φθόνος, χαρά, φόβος… το συναίσθημα όπως είναι, χωρίς να προσπαθείτε να το συγκαλύψετε ή να το “εξωραΐσετε”. Το νιώθουμε και το ζούμε έτσι και αυτό δεν θα μας κάνει καλύτερο ή χειρότερο άνθρωπο.
Γράψτε ή μιλήστε για τα συναισθήματά σας
Αυτό θα εξαρτηθεί από το ύφος και τον προτιμώμενο τρόπο του ατόμου. Για παράδειγμα, υπάρχουν εκείνοι που προτιμούν να τα γράφουν ή να τα ζωγραφίζουν, ενώ άλλοι είναι καλύτεροι στο να τα εκφράζουν με λόγια.
Όσον αφορά τη γραφή, μπορούμε να “καταθέσουμε” τα συναισθήματά μας σε ένα post it, ως έναν τρόπο να τα βγάλουμε προς τα έξω, να πάρουμε απόσταση από αυτά και τον τρόπο που μας περιβάλλουν:“Νιώθω άσχημα γιατί φίλε μου, σήμερα θέλω να κλάψω γιατί, είχα μια κακή μέρα γιατί, ήμουν χαρούμενος όταν….
Συναισθηματική εκτόνωση: Αξιολογήστε την κατάσταση
Μια άλλη βασική άσκηση μπορεί να είναι να κάνουμε την αξιολόγηση μιας συγκεκριμένης κατάστασης προκειμένου να ενσωματώσουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές.
Μπορούμε να το κάνουμε αυτό στο τέλος της ημέρας ή στο τέλος μιας δραστηριότητας. Πώς αισθάνθηκα κάνοντας αυτό; Τι θα μπορούσα να βελτιώσω; Ερωτήσεις-κλειδιά που μας επιτρέπουν να συνδεθούμε με τα συναισθήματα και να επιτύχουμε τη συναισθηματική εκτόνωση.
Το κάνουμε για τον εαυτό μας
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η συναισθηματική εκτόνωση είναι ένας τρόπος να σκεφτόμαστε και να αισθανόμαστε όπως ο εαυτός μας. Πολλές φορές είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τα συναισθήματα των άλλων, αλλά δεν εφαρμόζουμε τον ίδιο κανόνα για τον εαυτό μας.
Κρίνουμε τον εαυτό μας ως αδύναμο, ανόητο ή υπερβολικά ευαίσθητο στα συναισθήματά μας σε ορισμένες περιστάσεις. Το να μπορούμε να συνδεθούμε με τα συναισθήματα είναι θέμα αυτογνωσίας, ορίων, αποδοχής και αυτοεκτίμησης. Μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας τη θέση που του αξίζει, προκειμένου να αναπτυχθούμε από εκεί.
Αυτό το “συναισθηματικό καζάνι” που προσπαθούμε να καλύψουμε -αργά ή γρήγορα- καταλήγει να φτάνει σε σημείο βρασμού και εκεί εμφανίζονται ψυχοσωματικές ασθένειες, άγχος και διαταραχές ύπνου. Επομένως, το να “γίνουμε φίλοι” με τα συναισθήματά μας είναι κάτι περισσότερο από μια επιλογή, είναι θέμα υγείας.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- McRae K, Gross JJ. Emotion regulation. Emotion. 2020 Feb;20(1):1-9. doi: 10.1037/emo0000703. PMID: 31961170.
- Bisquerra Alzina, R. (2003). Educación emocional y competencias básicas para la vida. Revista de Investigación Educativa, 21(1), 7–43. Recuperado a partir de https://revistas.um.es/rie/article/view/99071
- Fernandez, I., Zubieta, E., & Páez, D. (2000). Expresión e inhibición emocional en diferentes culturas. Cultura y alexitimia:¿ Cómo expresamos aquello que sentimos, 73-98.
- Fernandez, A. M., Dufey, M., & Mourgues, C. (2007). Expresión y reconocimiento de emociones: un punto de encuentro entre evolución, psicofisiología y neurociencias. Revista chilena de Neuropsicología, 2(1), 8-20.