Κόνδυλοι, ρίζες, και βολβοί: Ποιες είναι οι διαφορές τους;

Τα λαχανικά που φυτρώνουν κάτω από το έδαφος έχουν πολλές θρεπτικές ιδιότητες. Στο σημερινό μας άρθρο, θα συζητήσουμε για τις διαφορές ανάμεσα σε κονδύλους, ρίζες, και βολβούς.

Κόνδυλοι, ρίζες, και βολβοί, σήμερα θα σας εξηγήσουμε τις διαφορές τους.

Το πιο πιθανό είναι πως έχετε φάει πατάτες, κρεμμύδια, παντζάρια, καρότα, και γλυκοπατάτες κάποια στιγμή στη ζωή σας, και γνωρίζετε ήδη ότι φυτρώνουν κάτω από τη γη. Όμως, γνωρίζετε πόσα λαχανικά φυτρώνουν με τον ίδιο τρόπο; Ξέρατε ότι είναι γεμάτα με θρεπτικές ουσίες;

Κόνδυλοι, ρίζες, και βολβοί φυτρώνουν κάτω από το έδαφος και παράγουν νόστιμα και θρεπτικά φαγητά. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές διαφορές στη δομή και την καλλιέργειά τους. Όμως, είναι όλα τους βολβώδη φυτά.

Η κύρια διαφορά τους είναι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται το υπόγειο τμήμα τους ώστε ν’ απορροφήσει τις θρεπτικές ουσίες. Μπορεί να είναι ένα στέλεχος στην περίπτωση των κονδύλων και των βολβών, ή μια ρίζα.

Επιπλέον, οι κόνδυλοι, οι ρίζες, και οι βολβοί έχουν, συνήθως, διαφορετικό σχήματα. Οι βολβοί είναι πιο στρογγυλοί, οι ρίζες είναι πιο επιμήκεις, και οι κόνδυλοι δεν είναι ομοιόμορφοι. Όμως, είναι αρκετά όμοια φυτά και πολλοί άνθρωποι μπερδεύουν τις κατηγορίες.

Κόνδυλοι

Πρόκειται για παχιά στελέχη ορισμένων φυτών και η λειτουργία τους είναι να συσσωρεύουν θρεπτικές ουσίες, νερό, και ενέργεια για το φυτό. Ένα άρθρο από το Πανεπιστήμιο Mayor de San Andrés στη Βολιβία, λέει ότι το μέρος της εξημέρωσής τους ήταν οι Κεντρικές Άνδεις.

Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που είναι τόσο δημοφιλείς σε χώρες όπως το Περού, τη Βολιβία, το Εκουαδόρ, και την Κολομβία. Παρόλα αυτά, πολλοί από αυτούς εξαπλώθηκαν στον υπόλοιπο κόσμο. Όπως οι πατάτες για παράδειγμα.

Τα υπόγεια λαχανικά είναι συνήθως πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες, νερό, και ίνες. Δεν περιέχουν χοληστερόλη και θα πρέπει να τα μαγειρεύετε για να τα χωνέψετε σωστά.

Ομοίως, η συνεισφορά τους σε μέταλλα όπως κάλιο, σίδηρο, βιταμίνη Α, και βιταμίνη C είναι αξιοθαύμαστη. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η ευελιξία τους, η οποία τους επιτρέπει να χρησιμοποιούνται σε διάφορα πιάτα είτε βραστά, είτε σε πουρέ, είτε τηγανιτά, είτε στο φούρνο, ακόμη και σε μορφή αλευριού.

Παραδείγματα κονδύλων σε κήπους και κουζίνες

Οι κόνδυλοι είναι τροφές με υψηλή θρεπτική αξία και μπορούν να γίνουν μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής. Επιπλέον, συνήθως είναι φθηνοί και βρίσκονται εύκολα. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία, αν και πολλοί είναι ακόμη άγνωστοι όπως η Oxalis tuberosa και ο Ullucus tuberous.

• Οι πατάτες είναι δημοφιλείς σε ολόκληρο τον κόσμο και έρχονται τέταρτες στην παραγωγή μετά το καλαμπόκι, το ρύζι, και το σιτάρι. Σύμφωνα με το Διεθνές Κέντρο Πατάτας, υπάρχουν πάνω από 4.000 ποικιλίες με διαφορετικά σχήματα, μεγέθη, και γεύσεις. Είναι ιδιαίτερα ευέλικτες και εξαιρετικές για πολλές συνταγές. Επιπλέον, μπορούν να καλλιεργηθούν σε διαφορετικές συνθήκες.
• Η ρέβα είναι ένας ροζ κόνδυλος που μοιάζει με μήλο. Είναι δημοφιλής στην Ευρώπη και τα φύλλα της είναι επίσης βρώσιμα. Επιπροσθέτως, είναι πλούσια σε κάλιο, ίνες, και βιταμίνη C.
• Το ραπανάκι είναι ένα λαχανικό της οικογένειας των σταυροειδών λαχανικών και προέρχεται από την Κίνα, όμως προσαρμόζεται καλά σε διάφορα κλίματα και είναι ανθεκτικό στο κρύο. Ωριμάζει γρήγορα και καλλιεργείται εύκολα στον κήπο του σπιτιού. Επίσης, έχει φαρμακευτικές ιδιότητες.

Κόνδυλοι, ρίζες, και βολβοί – Ρίζες

Πρόκειται για παχιές ρίζες που σχηματίζουν ένα όργανο για την αποθήκευση θρεπτικών ουσιών.

Συνήθως, προέρχονται από τροπικές περιοχές. Ωστόσο, πλέον είναι δημοφιλείς παγκοσμίως χάρη στη νόστιμη γεύση τους και στην ευκολία της καλλιέργειάς τους.

Παραδείγματα ριζών

Οι ρίζες είναι ο πιο γνωστός τύπος υπόγειων φυτών. Φυτρώνουν ανάμεσα σε άλλες λεπτότερες ρίζες που τις βοηθούν να συλλέξουν νερό και θρεπτικές ουσίες.

Μπορούν να επιβιώσουν για μεγάλο διάστημα κάτω από τη γη, ακόμη και αν φθαρεί το εξωτερικό μέρος του φυτού.

Οι πιο γνωστές ρίζες:

• Η κασάβα είναι μια σημαντική πηγή υδατανθράκων για πολλούς ανθρώπους, ειδικά στην Αφρική, την Αμερική, και την Ασία. Επιπροσθέτως, έχει προέλευση τα τροπικά κλίματα. Επίσης, το περίβλημά της είναι καφέ και το εσωτερικό της λευκό καθώς περιέχει πολύ άμυλο. Οι δύο πιο γνωστές ποικιλίες της είναι η γλυκιά και η πικρή.
• Τα γιαμ αποτελούν την πιο γνωστή ρίζα στον κόσμο μετά την κασάβα. Συνήθως τα καταναλώνουν οι άνθρωποι στη Ασία, την Αφρική, και τη Νότια Αμερική. Φυτρώνουν κατά κύριο λόγο σε τροπικές περιοχές και έχουν καφέ φλούδα. Είναι πλούσια σε άμυλο και οι άνθρωποι τρώνε τη λευκή σάρκα. Μπορούν ν’ αποθηκευτούν για έως και έξι μήνες.
• Τα καρότα είναι δημοφιλή λαχανικά και ανήκουν στις ρίζες που είναι πλούσιες σε β-καροτίνη η οποία κάνει καλό στην υγεία του δέρματος και των ματιών. Η πιο κοινή ποικιλία είναι τα πορτοκαλί, αλλά υπάρχουν μωβ, κόκκινα, και κίτρινα. Επιπλέον, φυτρώνουν εύκολα σε κήπους σπιτιών και η συγκομιδή γίνεται σε τρεις μήνες.
• Οι γλυκοπατάτες προέρχονται από τη Νότια Αμερική. Υπάρχουν διαφορετικές ποικιλίες με λευκό, πορτοκαλί, κόκκινο, μωβ, και κίτρινο χρώμα. Η γεύση τους είναι ελαφρώς γλυκιά, γι’ αυτό και το όνομα. Έχουν υψηλή περιεκτικότητα βιταμίνης C, αμύλου, βιταμίνης Α, και καλίου, και έτσι είναι γεμάτες με θρεπτικές ιδιότητες. Τέλος, μπορείτε να φάτε και τους βλαστούς τους.
• Η Arracacha, γνωστή και ως σέλινο Creole ή λευκό καρότο, είναι μια ρίζα με ελαφρώς γλυκιά γεύση. Είναι λευκή ή κίτρινη και περιέχει άμυλο. Επίσης, είναι δημοφιλής στη Νότια Αμερική, και, εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας σε ενέργεια, είναι ιδιαίτερα θρεπτική. Γι’ αυτό οι διατροφολόγοι δε τη συνιστούν σε υπέρβαρα άτομα.
• Τα παντζάρια είναι ιδιαίτερα θρεπτικά και δημοφιλή. Έρχονται σε διάφορα χρώματα, αλλά τα καλύτερα έχουν έντονο κόκκινο χρώμα. Η γεύση τους θυμίζει γη και είναι γλυκά λόγω της υψηλής τους περιεκτικότητας σε ζάχαρη. Για την ακρίβεια, η βιομηχανία ζάχαρης τα χρησιμοποιεί για την παρασκευή της.

Βολβοί

Ο βολβός είναι ένας παχύς βλαστός του φυτού που φυτρώνει κάτω από το έδαφος και λειτουργεί ως όργανο αποθήκευσης θρεπτικών ουσιών.

Είναι στρογγυλοί ή οβάλ, συνήθως, με μια μυτερή άκρη. Οι περισσότεροι βολβοί έχουν στρώσεις για την προστασία τους.

Παραδείγματα βολβών

Το κύριο χαρακτηριστικό των βολβών είναι πως παραμένουν φρέσκοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η επιστήμη της φαρμακευτικής ερευνά εδώ και καιρό τις πολλές ιδιότητές τους, ειδικά αυτές των κρεμμυδιών και των σκόρδων.

• Το κρεμμύδι είναι ένας βασικός βολβός στην παγκόσμια κουζίνα, και προσθέτει γεύση σε διάφορες συνταγές. Μπορείτε να το φάτε ωμό ή μαγειρεμένο. Ακόμη, είναι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα, και αντιοξειδωτικά. Το καλύτερο είναι πως φυτρώνει εύκολα σε μικρούς κήπους.
• Το σκόρδο χρησιμοποιείται συχνά ως καρύκευμα. Αυτός ο βολβός είναι γνωστός σαν ένα κεφάλι που περιέχει πολλές βρώσιμες σκελίδες. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι η έντονη μυρωδιά που προκαλείται από την περιεκτικότητά του σε θείο.
• Το μάραθο έχει φαρμακευτικές ιδιότητες τις οποίες εκμεταλλεύονται οι άνθρωποι εδώ και καιρό. Όλα τα μέρη του έχουν μια λειτουργία στην παραδοσιακή ιατρική.

Κόνδυλοι, ρίζες, και βολβοί… και ριζώματα!

Σε αντίθεση με τους κονδύλους, τις ρίζες, και τους βολβούς, το ρίζωμα έχει μια δομή που του επιτρέπει να φυτρώνει οριζοντίως κάτω από το έδαφος, ενώ συσσωρεύει και αυτό θρεπτικές ουσίες. Κόνδυλοι, ρίζες, και βολβοί φυτρώνουν κάθετα.

Τα ριζώματα φυτρώνουν πλαγίως και ξετυλίγουν αρκετά μπουμπούκια στα οποία οι ρίζες φυτρώνουν προς τα κάτω και οι βλαστοί εκτινάσσονται προς τα πάνω. Έτσι, πολλαπλασιάζονται γρήγορα.

Ορισμένα παραδείγματα

• Ο κουρκουμάς προέρχεται από την Ινδία και είναι το κύριο συστατικό του κάρι. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι το κίτρινο χρώμα του, το οποίο χρησιμοποιούμε ως χρωστική τροφίμων. Για να τον πάρετε σε μορφή πούδρας θα πρέπει να αλέσετε και να ξεράνετε το ρίζωμα. Επίσης, έχει ορισμένες φαρμακευτικές ιδιότητες.
• Το τζίντζερ εκτιμάται για το ευχάριστο άρωμά του και την πικάντικη γεύση του, ενώ έχει και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Κόνδυλοι, ρίζες, και βολβοί έχουν και διακοσμητικές εφαρμογές

Τώρα που γνωρίζετε τις διαφορές ανάμεσα σε ριζώματα, κονδύλους, ρίζες, και βολβούς, αλλά και τις χρήσεις τους στην κουζίνα και τον κήπο, θα πρέπει να μάθετε πως ορισμένα από αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως διακοσμητικά. Τα πιο γνωστά είναι οι τουλίπες, οι ντάλιες, οι κρίνοι, οι νάρκισσοι, και οι γλαδιόλες.

Τι περιμένετε λοιπόν; Βάλτε τα στον κήπο και τη διατροφή σας!