Οδοντιατρικό τσιμέντο: Όλοι οι τύποι και οι χρήσεις του

Το οδοντιατρικό τσιμέντο είναι ένας οδοντικός ιστός που καλύπτει τις ρίζες των δοντιών. Αλλά ο όρος αυτός αναφέρεται επίσης σε υλικά που χρησιμοποιούνται στην οδοντιατρική κλινική για τη συγκόλληση διαφόρων δομών.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από οδοντίατρο Vanesa Evangelina Buffa.

Τελευταία ενημέρωση: 17 Οκτωβρίου, 2023

Η συζήτηση για το οδοντιατρικό τσιμέντο μπορεί να προκαλέσει σύγχυση. Στην οδοντιατρική, πρόκειται για έναν όρο που μπορεί να αναφέρεται σε δύο πολύ διαφορετικούς τύπους υλικών.

Από τη μία πλευρά, το οδοντιατρικό τσιμέντο (τεχνικά ονομάζεται οδοντικό τσιμέντο) είναι ένα από τα στρώματα που συνθέτουν το δόντι. Είναι ένας σκληρός ιστός που καλύπτει τη ρίζα του δοντιού.

Από την άλλη πλευρά, αναφέρεται επίσης σε διάφορα τεχνητά υλικά που χρησιμοποιούνται σε ορισμένες οδοντιατρικές θεραπείες για να ενώσουν δύο δομές. Αποτελούνται από προϊόντα με συγκεκριμένα βιολογικά και μηχανικά χαρακτηριστικά που τα καθιστούν ιδανικά για χρήση σε οδοντικές επιφάνειες .

Για να αποφύγετε τη σύγχυση μεταξύ του οδοντιατρικού τσιμέντου στα δόντια και αυτού που χρησιμοποιείται στις οδοντιατρικές κλινικές, σε αυτό το άρθρο θα σας μιλήσουμε και για τα δύο. Με αυτόν τον τρόπο, θα είστε σε θέση να κατανοήσετε τις διαφορές τους.

Επιπλέον, θα εξηγήσουμε λεπτομερώς τις χρήσεις του τεχνητού οδοντιατρικού τσιμέντου και τους διάφορους τύπους που χρησιμοποιούνται συχνότερα. Διαβάστε παρακάτω και μάθετε.

Το οδοντιατρικό τσιμέντο των δοντιών

Το οδοντιατρικό τσιμέντο από το οποίο αποτελούνται τα δόντια είναι ένας σκληρός ανοργανοποιημένος ιστός παρόμοιος με το οστό. Βρίσκεται επενδεδυμένο στο εξωτερικό των ριζών των δοντιών.

Η κύρια λειτουργία του είναι να προστατεύει την υποκείμενη οδοντίνη της περιοχής της ρίζας. Χρησιμεύει επίσης ως επιφάνεια πρόσφυσης για τις ίνες του περιοδοντικού συνδέσμου που συγκρατούν το δόντι στο κυψελιδικό οστό.

Η εμφάνιση του οδοντιατρικού τσιμέντου έχει ανοιχτό κίτρινο χρώμα και λεπταίνει στην περιοχή του λαιμού. Ωστόσο, καθώς βρίσκεται μόνο στην περιοχή της ρίζας, συνήθως δεν είναι ορατό σε υγιή δόντια, καθώς καλύπτεται από τα ούλα.

Η σύστασή του είναι ελαφρώς πιο μαλακή από την οδοντίνη. Αποτελείται από ανόργανα ορυκτά, όπως κρύσταλλοι απατίτη, οργανική ύλη (κυρίως κολλαγόνο), καθώς και γλυκοπρωτεΐνες και νερό.

Το τσιμέντο σχηματίζεται συνεχώς καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Καθώς οι πιο επιφανειακές περιοχές φθείρονται, νέος ιστός εναποτίθεται, στρώμα προς στρώμα, για να διατηρηθεί άθικτη η προσκόλληση στον περιοδοντικό σύνδεσμο.

Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν υποχώρηση των ούλων και απώλεια του τσιμέντου. Αυτές οι καταστάσεις προκαλούν ευαισθησία σε όσους υποφέρουν από αυτά τα προβλήματα.

Πόνος και δυσφορία εμφανίζονται επειδή το τσιμέντο δεν εκπληρώνει πλέον την προστατευτική του λειτουργία και η οδοντίνη είναι εκτεθειμένη. Αυτός ο ευαίσθητος ιστός δεν είναι προετοιμασμένος για επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον.

Η περιοδοντίτιδα είναι μια άλλη πάθηση που μπορεί να προκαλέσει απώλεια του τσιμέντου. Αυτή η λοίμωξη προκαλεί καταστροφή του φατνιακού οστού, του περιοδοντικού συνδέσμου και του τσιμέντου. Έτσι, τα δόντια χαλαρώνουν και μετακινούνται. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί ακόμη και να πέσουν.

Τι είναι το τεχνητό οδοντιατρικό τσιμέντο;

Τώρα που σας έχουμε μιλήσει για το οδοντιατρικό τσιμέντο που αποτελεί την οδοντική ρίζα, ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για το τεχνητό οδοντιατρικό τσιμέντο. Όπως σας είπαμε στην αρχή του άρθρου, στην οδοντιατρική, έτσι ονομάζονται τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην οδοντιατρική κλινική για ορισμένες θεραπείες.

Το τεχνητό οδοντιατρικό τσιμέντο είναι ένα υλικό που σχηματίζεται από την ανάμειξη διαφόρων συστατικών. Το πιο συνηθισμένο είναι να συνδυάζεται μια σκόνη και ένα υγρό για να ληφθεί ένα ρευστό προϊόν που εφαρμόζεται μεταξύ δύο επιφανειών για να τις ενώσει.

Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, το υλικό σκληραίνει, αποκτώντας μηχανική αντοχή και σταθερότητα. Έτσι, οι δύο επιφάνειες στις οποίες εφαρμόστηκε μοιάζουν με ένα ενιαίο κομμάτι.

Άλλες μορφές του οδοντιατρικού τσιμέντου συνίστανται στην ανάμειξη πάστας Α και πάστας Β, ή μέσω καψουλών για αυτοανάμειξη. Σε γενικές γραμμές, ο συνδυασμός των συστατικών παράγει μια αντίδραση οξέος-βάσης που τους δίνει τη δύναμη που χρειάζονται. Έτσι, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σφραγίσματα, για την προστασία του πολφού ή για τη συγκόλληση μόνιμων ή προσωρινών επιδιορθώσεων.

Το οδοντιατρικό τσιμέντο εξυπηρετεί διάφορους κύριους σκοπούς:

• Διατήρηση των οδοντικών επισκευών στη σωστή τους θέση για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε προσωρινές επισκευές που θα αντικατασταθούν αργότερα ή σε οριστικές προσθέσεις που δεν θα αφαιρούνται πλέον.
• Για την αποφυγή μικροδιαρροών μεταξύ του οδοντικού στοιχείου και του τσιμέντου. Το υλικό πρέπει να επιτυγχάνει ισχυρό δεσμό με το δόντι και να δημιουργεί μια στεγανοποίηση που αποτρέπει την είσοδο βακτηρίων και υπολειμμάτων.

Για να εκπληρώσουν αυτές τις δράσεις, τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν πρέπει να έχουν ορισμένες απαιτήσεις: ένα ελάχιστο πάχος και να μπορούν να αντέξουν τη διαλυτότητα του σάλιου. Πρέπει επίσης να είναι ανθεκτικά στις μασητικές δυνάμεις και στην αποσύνθεση.

Είναι σημαντικό να μην ερεθίζουν τον πολφό.

Οδοντιατρικό τσιμέντο: Χρήσεις

Το οδοντιατρικό τσιμέντο που χρησιμοποιείται στις οδοντιατρικές κλινικές εφαρμόζεται σε οδοντικές, στοματικές ή προσθετικές επιφάνειες σε διάφορους τύπους θεραπειών. Ακολουθούν οι πιο συνηθισμένες χρήσεις:

• Στοματική χειρουργική: Μετά από ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις, τοποθετείται οδοντιατρικό τσιμέντο στους επιδιορθωμένους ιστούς για την προώθηση της αποκατάστασής τους. Η πάστα αυτή τοποθετείται στις πληγές για να τις απομονώσει από το στοματικό περιβάλλον και να βελτιώσει την επούλωση.
• Σταθερή πρόθεση: Όταν το στόμα έχει ανακάμψει, το οδοντιατρικό τσιμέντο καθίσταται απαραίτητο για την προσκόλληση της ακίνητης πρόθεσης στους οδοντικούς πυλώνες που θα τη στηρίξουν.
• Ενδοδοντία: Στη θεραπεία των ριζικών σωλήνων, το οδοντιατρικό τσιμέντο χρησιμοποιείται για τη σφράγιση του σωλήνα του δοντιού.
• Προσωρινά σφραγίσματα.
• Προληπτική οδοντιατρική: Για τη σφράγιση κοιλοτήτων και σχισμών.
• Ορθοδοντική: Ορισμένα οδοντιατρικά τσιμέντα χρησιμοποιούνται για την προσκόλληση εξαρτημάτων της συσκευής στις επιφάνειες των δοντιών.

Είδη οδοντιατρικού τσιμέντου

Έχουμε ήδη δει ότι το οδοντιατρικό τσιμέντο μπορεί να εφαρμοστεί σε πολλές διαφορετικές οδοντιατρικές επεμβάσεις, αλλά δεν είναι πάντα το ίδιο προϊόν. Ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης, εφαρμόζονται διαφορετικά υλικά. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους σημαίνουν ότι ο οδοντίατρος μπορεί να επιλέξει τα καταλληλότερα για κάθε περίπτωση.

Τα αποτελέσματα εξαρτώνται, σε μεγάλο βαθμό, από αυτή την επιλογή. Ο επαγγελματίας πρέπει να γνωρίζει λεπτομερώς τη σύνθεση, τα πλεονεκτήματα και τις ιδιαιτερότητες κάθε προϊόντος, προκειμένου να επιλέξει το καταλληλότερο.

Η χημική σύνθεση του οδοντιατρικού τσιμέντου ποικίλλει πολύ. Ορισμένα χρησιμοποιούνται στην οδοντιατρική για μεγάλο χρονικό διάστημα. Άλλα, ωστόσο, έχουν μόλις πρόσφατα εισαχθεί στην αγορά.

Οδοντιατρικό τσιμέντο φωσφορικού ψευδαργύρου

Ο φωσφορικός ψευδάργυρος είναι ένα από τα παλαιότερα οδοντιατρικά τσιμέντα στην οδοντιατρική. Το υλικό αυτό χρησιμοποιείται για στοματικές θεραπείες για περισσότερο από έναν αιώνα.

Το τσιμέντο λαμβάνεται με την ανάμειξη μιας σκόνης, του οξειδίου του ψευδαργύρου, με ένα υγρό, το ορθοφωσφορικό οξύ. Αυτός ο συνδυασμός παράγει μια αντίδραση οξέος-βάσης που δίνει το συγκολλητικό υλικό.

Ο φωσφορικός ψευδάργυρος είναι πολύ δημοφιλής επειδή εμφανίζεται λευκός στις ακτινογραφίες, είναι φθηνός και εύκολος στην ανάμιξη και το χειρισμό. Παρέχει, επίσης, ένα σύστημα συγκόλλησης υψηλής αντοχής, χαμηλής διαλυτότητας.

Ένα άλλο πλεονέκτημα αυτού του οδοντιατρικού τσιμέντου είναι η συμβατότητά του με όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στις οδοντιατρικές επισκευές. Είναι επίσης εύκολο να αφαιρεθεί η περίσσεια του τσιμέντου μετά τη χρήση.

Ωστόσο, ο φωσφορικός ψευδάργυρος έχει και ορισμένα μειονεκτήματα. Η πρόσφυση που επιτυγχάνει με τη δομή του δοντιού είναι σχετικά χαμηλή, μπορεί να προκαλέσει μικροδιαρροή και δεν έχει καλό αισθητικό αποτέλεσμα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει πολφίτιδα επειδή είναι ερεθιστικός παράγοντας. Αυτό προκαλεί προβλήματα ευαισθησίας των δοντιών.

Πολυκαρβοξυλικό τσιμέντο

Το πολυκαρβοξυλικό οδοντιατρικό τσιμέντο είναι ένας άλλος συγκολλητικός παράγοντας που χρησιμοποιείται στην οδοντιατρική. Έχει υψηλής ποιότητας συγκολλητική ικανότητα που επιτρέπει μια σταθερή σύνδεση με τη δομή του δοντιού.

Αυτό το τσιμέντο προκύπτει επίσης από μια αντίδραση οξέος-βάσης μεταξύ μιας σκόνης (οξείδιο του ψευδαργύρου) και ενός υγρού (πολυακρυλικό οξύ). Αυτό το υγρό συστατικό έχει την ιδιαιτερότητα ότι έχει μεγάλα μόρια που εμποδίζουν το υλικό να περάσει μέσα από τον περιτοναϊκό χώρο της οδοντίνης. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται καλή στεγανοποίηση και αποφεύγεται ο ερεθισμός του πολφού, ο οποίος στη συνέχεια θα προκαλούσε ευαισθησία.

Ξεχωρίζει για την υψηλότερη αντοχή σε εφελκυσμό σε σύγκριση με το οξείδιο του ψευδαργύρου, αλλά η αντοχή σε θλίψη είναι χαμηλότερη. Δεν είναι σε θέση να αντέξει καλά τα αποφρακτικά φορτία.

Είναι δύσκολο να καθαριστεί και να χειριστεί, καθώς έχει την τάση να υφίσταται αλλαγές στο ιξώδες όταν αναμιγνύεται. Το φιλμ του υλικού που τοποθετείται στις προς συγκόλληση επιφάνειες είναι πολύ παχύ και αυτό προκαλεί επακόλουθες αναντιστοιχίες των αποκαταστάσεων και κακή σφράγιση.

Οδοντιατρικό τσιμέντο υαλώδες ιονομερές

Το υαλώδες ιονομερές είναι ένα οδοντιατρικό τσιμέντο ικανό να συγκολλάται πολύ αποτελεσματικά στην αδαμαντίνη και την οδοντίνη. Επιπλέον, έχει την ιδιαιτερότητα να απελευθερώνει φθόριο μόλις τοποθετηθεί. Για το λόγο αυτό, χρησιμοποιείται ευρέως σε προληπτικές διαδικασίες, όπως οι οδοντιατρικές αποκαταστάσεις και οι σφραγίσεις οπών και σχισμών.

Το υαλώδες ιονομερές τσιμέντο βασίζεται σε μια όξινη-βασική και χημική αντίδραση. Η σύνθεσή του αποτελείται από μια σκόνη, το οξείδιο του αργιλίου, η οποία συνδυάζεται με ένα υγρό, το πολυακρυλικό οξύ.

Αρχικά σχεδιάστηκε για χρήση σε αισθητικές εμπρόσθιες αποκαταστάσεις. Ωστόσο, όταν αποδείχθηκε η πρόσφυσή του στις οδοντικές δομές και η αποτελεσματικότητά του στην πρόληψη της τερηδόνας, οι χρήσεις του επεκτάθηκαν.

Σήμερα, οι ιδιότητές του χρησιμοποιούνται σε πολλαπλές διαδικασίες:

• Σφραγιστικά
• Καπλαμάδες
• Άμεσες αποκαταστάσεις
• Κατασκευές πυρήνα
• Θεραπείες σε παιδιά

Έχουμε ήδη αναφέρει ότι ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά του είναι η απελευθέρωση φθορίου, το οποίο μειώνει τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων και προλαμβάνει την τερηδόνα. Επιπλέον, έχει παρόμοια αντοχή σε εφελκυσμό και υψηλότερη αντοχή σε θλίψη από τον φωσφορικό ψευδάργυρο, είναι εύκολο στο χειρισμό και το χρώμα του είναι ημιδιαφανές ή παρόμοιο με το χρώμα των δοντιών.

Μεταξύ των περιορισμών του, πρέπει να αναφέρουμε ότι το υλικό αυτό είναι ικανό να απορροφά νερό κατά τη διάρκεια της πήξης του. Αυτό προκαλεί αλλαγές στα φυσικά χαρακτηριστικά του. Επιπλέον, λόγω της οξύτητάς του, μπορεί να ερεθίσει τον πολφικό ιστό.

Τσιμέντο υαλοϊονομερούς ενισχυμένο με ρητίνη

Τα τσιμέντα υαλοϊονομερούς ενισχυμένα με ρητίνη είναι μια παραλλαγή των παραπάνω, χρησιμοποιώντας πιο σύγχρονη τεχνολογία που βελτιώνει τις ιδιότητές τους. Συνδυάζουν την όξινη-βασική και χημική αντίδραση του οξειδίου του αργιλίου (σκόνη) με το πολυακρυλικό οξύ και το μεθακρυλικό υδροξυαιθυλεστέρα (υγρό).

Είναι εύκολα στην ανάμιξη, το χειρισμό και τον καθαρισμό και προσφέρουν υψηλή μακροχρόνια σταθερότητα. Όπως και τα παραδοσιακά ιονομερή γυαλιού, απελευθερώνουν φθορίδια, αλλά μπορούν επίσης να προκαλέσουν πολφίτιδα λόγω της οξύτητάς τους ή να απορροφήσουν υγρασία καθώς σκληραίνουν.

Οδοντιατρικά τσιμέντα ρητίνης

Τα τσιμέντα ρητίνης κατασκευάζονται από πολυμερή που έχουν σχεδιαστεί για να συνδέονται ισχυρά με το δόντι. Χρησιμοποιούνται κυρίως σε τσιμεντοποιήσεις στεφανών, όψεων και γεφυρών ή για ορθοδοντικά σιδεράκια.

Χαρακτηρίζονται από υψηλή αντοχή και αποτελεσματική σφράγιση. Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα ύπαρξης διαφόρων χρωμάτων, γεγονός που το κάνει να μοιαζει με τα οδοντικά τεμάχια, προσφέροντας καλύτερη αισθητική.

Ως μειονέκτημα, όταν υπάρχει περίσσεια από τα τσιμέντα ρητίνης, δεν είναι εύκολο να αφαιρεθούν. Επιπλέον, το κόστος είναι πολύ υψηλότερο από τις άλλες επιλογές για τις οποίες σας ενημερώσαμε.

Διαφορές μεταξύ μόνιμου και προσωρινού

Η χημική σύνθεση του οδοντιατρικού τσιμέντου είναι αυτή που καθορίζει τις εφαρμογές, τις χρήσεις και την αντοχή του. Έτσι, μπορούμε να συναντήσουμε δύο τύπους υλικών:

• Μόνιμο οδοντιατρικό τσιμέντο, το οποίο έχει απροσδιόριστη δράση.
• Προσωρινό τσιμέντο, του οποίου η δράση έχει καθορισμένη διάρκεια.

Το τελευταίο χρησιμοποιείται για θεραπείες που απαιτούν μια προσωρινή τσιμέντωση η οποία μπορεί αργότερα να αφαιρεθεί. Είναι χρήσιμο για την τσιμεντοποίηση προσθέσεων, στεφανών ή προσωρινών γεφυρών, για παράδειγμα.

Είναι συνήθως ενώσεις που χρησιμοποιούν ως κύριο συστατικό το οξείδιο του ψευδαργύρου. Πρόκειται για ένα οδοντιατρικό τσιμέντο που είναι εύκολο να χειριστεί και να αφαιρεθεί όταν ο οδοντίατρος είναι έτοιμος να πραγματοποιήσει την οριστική θεραπεία.

Τα οριστικά τσιμέντα είναι αυτά που τοποθετούνται για να σφραγίσουν και να ενώσουν τις οδοντικές και προσθετικές δομές για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Τα τσιμέντα ρητίνης είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα σήμερα.

Η σημασία του οδοντιατρικού τσιμέντου

Και τα δύο είδη οδοντιατρικού τσιμέντου, τόσο αυτό που συνθέτει τις ρίζες (τσιμέντο) όσο και τα υλικά που χρησιμοποιούν οι οδοντίατροι για τη θεραπεία τους, έχουν πολύ σημαντικές λειτουργίες.

Στην περίπτωση του πρώτου, είναι σημαντικό να διατηρείται ανέπαφο και να φροντίζεται, προκειμένου να αποφεύγονται επιπλοκές ή ενοχλήσεις. Η στοματική υγιεινή και οι τακτικές εξετάσεις θα σας βοηθήσουν να φροντίσετε σωστά αυτόν τον ιστό.

Όσον αφορά το οδοντικό τσιμέντο που χρησιμοποιούν οι οδοντίατροι για να ενώσουν διάφορες δομές στο πλαίσιο της θεραπείας, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι το καθένα έχει διαφορετικά οφέλη και κάποιους περιορισμούς. Εμπιστευτείτε την κρίση του οδοντιάτρου σας, ο οποίος σίγουρα θα επιλέξει το υλικό που ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες σας.