Χρήσεις του κολλαγόνου και αντενδείξεις του
Γνωρίζετε ότι το κολλαγόνο είναι απαραίτητο για το δέρμα, τους μυς, τους συνδέσμους και τους χόνδρους; Η ανεπάρκεια κολλαγόνου συνδέεται με διάφορες παθήσεις της υγείας, όπως προβλήματα στις αρθρώσεις, οστεοπόρωση, εμφάνιση ρυτίδων, ακόμη και ορισμένα οδοντικά προβλήματα. Μάθετε για τις χρήσεις του κολλαγόνου σε αυτό το άρθρο.
Θα μάθετε, επίσης, γιατί είναι απαραίτητο να έχετε ανεβασμένα επίπεδα κολλαγόνου, καθώς και τους καλύτερους τρόπους για να το λαμβάνετε.
Τι είναι το κολλαγόνο;
Το κολλαγόνο είναι η πιο σημαντική πρωτεΐνη του σώματός μας, αποτελώντας περισσότερο από το ένα τέταρτο της πρωτεΐνης μας. Είναι το κύριο συστατικό των οστών και του δέρματός μας, αλλά βρίσκεται επίσης στις αρθρώσεις, τους μυς, τους τένοντες, την οδοντίνη, τον κερατοειδή, τα μαλλιά κ.λπ. Με άλλα λόγια, είναι κατανεμημένο σε όλο το σώμα.
Είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο για την καλή λειτουργία του σώματός μας. Βρίσκεται με τη μορφή εύκαμπτων και πολύ ανθεκτικών ινών -ίνες κολλαγόνου- που συστέλλονται, τεντώνονται και μεταβάλλουν τη διάμετρό τους ανάλογα με τον ιστό στον οποίο αποτελούν μέρος.
Η κύρια λειτουργία του κολλαγόνου είναι να παρέχει δύναμη και ευκαμψία στο σώμα ώστε να κινούμαστε και να στεκόμαστε.
Τι συμβαίνει αν μας λείπει κολλαγόνο;
Γνωρίζοντας τη λειτουργία και τις χρήσεις του κολλαγόνου στο σώμα μας, μπορούμε να καταλάβουμε τη σημασία της διατήρησης καλών επιπέδων αυτής της πρωτεΐνης. Αυτό είναι απαραίτητο για να έχουμε καλή ποιότητα ζωής και να προλάβουμε προβλήματα υγείας.
Το σώμα μας παράγει κολλαγόνο με φυσικό τρόπο. Ωστόσο, από την ηλικία των 30 ή 40 ετών, η ικανότητα παραγωγής του χάνεται σταδιακά. Αυτό θα προκαλέσει τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Γήρανση του δέρματος, απώλεια της απαλότητας και της σφριγηλότητας και εμφάνιση ρυτίδων.
- Δυσκολίες στην κινητικότητα των αρθρώσεων, οι οποίες μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε φλεγμονή και πόνο.
- Απώλεια της οστικής πυκνότητας.
- Εμφάνιση κιρσών.
- Απώλεια μαλλιών.
- Οδοντικά προβλήματα.
Διαβάστε περισσότερα εδώ: Τροφές για να αυξήσετε το κολλαγόνο
Κολλαγόνο σε άνδρες και γυναίκες
Αν και τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες βιώνουν μια προοδευτική απώλεια της ικανότητας παραγωγής κολλαγόνου, οι γυναίκες είναι αυτές που συνήθως την υφίστανται νωρίτερα και πιο ξαφνικά λόγω των ορμονικών αλλαγών.
Για το λόγο αυτό, οι γυναίκες υποφέρουν συχνότερα από προβλήματα οστικής πυκνότητας και αρθρώσεων.
Ωστόσο, υπάρχει μια εξαίρεση για τα άτομα που ασκούνται πολύ ή αθλούνται. Είναι επίσης επιρρεπή στο να υποφέρουν από προβλήματα στις αρθρώσεις λόγω της φθοράς των ινών κολλαγόνου που προκαλείται από τη συνεχή κίνηση.
Οστεοαρθρίτιδα
Πρόκειται για μια από τις πιο κοινές ασθένειες που οφείλεται στη φθορά του χόνδρου και του κολλαγόνου. Στην περίπτωση αυτή, το κολλαγόνο καλύπτει τα οστά της άρθρωσης σαν να πρόκειται για μαξιλάρι. Αυτός ο εκφυλισμός του κολλαγόνου του χόνδρου σημαίνει ότι τα οστά αυτά δεν προστατεύονται πλέον και τρίβονται συνεχώς, προκαλώντας φλεγμονή και πόνο.
Ορισμένοι παράγοντες επηρεάζουν αυτή την απώλεια του χόνδρου, όπως η υπερβολική άσκηση, η καθιστική ζωή ή η ηλικία. Ωστόσο, αν προσθέσουμε κολλαγόνο στη διατροφή μας, μπορούμε να καθυστερήσουμε αυτό το πρόβλημα.
Ο ρευματολόγος είναι ο ειδικός που θα αναλάβει τη διάγνωση και τη συνταγογράφηση της θεραπείας αν πάσχουμε από οστεοαρθρίτιδα. Η ασθένεια αυτή αποτελεί συχνή αιτία αναρρωτικών αδειών λόγω ανικανότητας για εργασία και επιδεινώνει την ποιότητα ζωής όσων πάσχουν από αυτήν.
Οστεοπόρωση
Αν και συνήθως συνδέουμε την οστεοπόρωση με την έλλειψη ασβεστίου, το κολλαγόνο παίζει επίσης θεμελιώδη ρόλο στην οστική πυκνότητα. Ο λόγος είναι ότι αποτελεί μέρος της δομής στην οποία βρίσκεται αυτό το μέταλλο. Όταν το κολλαγόνο χάνεται, το οστό γίνεται όλο και πιο εύθραυστο, γεγονός που το εκθέτει σε κάθε είδους κάταγμα ή τραυματισμό.
Η ασθένεια αυτή συνήθως δεν εμφανίζει συμπτώματα μέχρι να υποστούμε κάποιο κάταγμα ή να υποβληθούμε στη σχετική εξέταση για οποιονδήποτε λόγο. Εκεί θα φανεί ξεκάθαρα ότι πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να την προλάβουμε, συμπεριλαμβάνοντας το κολλαγόνο στη διατροφή μας ή ως συμπλήρωμα από την ηλικία των 30 ετών και μετά.
Η εμμηνόπαυση αποτελεί καθοριστική στιγμή για την ανάπτυξη αυτής της νόσου. Ωστόσο, και άλλοι παράγοντες μπορεί να είναι καθοριστικοί, όπως μια διατροφή φτωχή σε θρεπτικά συστατικά, η καθιστική ζωή και ορισμένα φάρμακα.
Οι χρήσεις του κολλαγόνου ως συμπλήρωμα
Ο τρόπος για να αποφύγουμε τα προβλήματα υγείας που επιφέρει είναι να λαμβάνουμε ένα συμπλήρωμα αυτής της πρωτεΐνης μόλις αρχίσουμε να αισθανόμαστε τα συμπτώματα. Είναι μάλιστα δυνατόν να το κάνουμε μόνο για να προλάβουμε την εμφάνισή τους, από την ηλικία των 30 ετών και μετά.
Γενικά, συνταγογραφούνται 10 γραμμάρια αφομοιώσιμου κολλαγόνου την ημέρα. Το πιο γνωστό είναι το υδρολυμένο κολλαγόνο, ένα διαλυτό θρεπτικό συστατικό που μπορούμε να αναμείξουμε με το φαγητό για να το προσλάβουμε.
Τα φυσικά συμπληρώματα κολλαγόνου, τα οποία μπορούμε να αγοράσουμε από καταστήματα υγιεινής διατροφής και φαρμακεία, μπορούν να παρασκευαστούν από δύο διαφορετικές πηγές:
- Ζωικής προέλευσης: από κοτόπουλο, βοδινό ή χοιρινό κρέας.
- Θαλάσσια προέλευση: προέρχεται από ψάρια και φύκια – ο χόνδρος καρχαρία είναι πολύ γνωστός.
Σε πολλές περιπτώσεις, το συμπλήρωμα κολλαγόνου συνοδεύεται συνήθως από άλλα θρεπτικά συστατικά για τη βελτίωση της αφομοίωσής του.
Οι χρήσεις του κολλαγόνου στη διατροφή
Μια άλλη επιλογή είναι να ενσωματώσουμε το κολλαγόνο στη διατροφή μας με φυσικό τρόπο. Για να το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να ανακτήσουμε τις συνταγές που βασίζονται στα δέρματα και τα οστά των ζώων για την παρασκευή ζωμών.
Όποτε είναι δυνατόν, καλό είναι να επιλέγουμε συστατικά βιολογικής προέλευσης για να αποφύγουμε τις ορμόνες και άλλες ουσίες που μπορεί να είναι επιβλαβείς για την υγεία μας αν κάνουμε κατάχρηση ζωικής πρωτεΐνης.
Για να τα προμηθευτούμε, μπορούμε να πάμε σε έναν έμπιστο κρεοπώλη και να ζητήσουμε οστά από ζώα που έχουν τραφεί με φυσικό τρόπο.
Αυτοί οι ζωμοί απαιτούν μεγάλο χρόνο μαγειρέματος για να εξαχθεί το κολλαγόνο από την τροφή. Το πλεονέκτημα είναι ότι μας επιτρέπουν να φτιάξουμε ένα φθηνό πιάτο που χρησιμοποιεί το συστατικό στο μέγιστο.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει επίσης η επιλογή να καταναλώνουμε ζελατίνες πλούσιες σε αυτό το συστατικό. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφεύγουμε εκείνες που περιέχουν λευκή ζάχαρη και τεχνητά αρώματα. Εναλλακτικά, θα μπορούσαμε να τις φτιάξουμε μόνοι μας με φυσική ζελατίνη.
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε τις τροφές που, άμεσα ή έμμεσα, διεγείρουν και βελτιώνουν την παραγωγή κολλαγόνου:
- Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C: Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, εσπεριδοειδή (και οι φλούδες τους, αν είναι βιολογικά), κόκκινη πιπεριά, κόκκινα φρούτα κ.λπ.
- Πράσινο τσάι: Αυτό το φαρμακευτικό ρόφημα είναι σε θέση να διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης.
- Τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Λιπαρά ψάρια, καρύδια, κρόκος αυγού, ελαιόλαδο και λινέλαιο, αβοκάντο κ.λπ.
- Τροφές πλούσιες σε θείο: Κρεμμύδια, ελιές, σέλινο, αγγούρι.
Μπορεί να σας ενδιαφέρει: 7 οφέλη του κολλαγόνου
Τα οφέλη από τη λήψη κολλαγόνου
Όπως είδαμε σε όλο αυτό το άρθρο, το κολλαγόνο σχετίζεται με πολλές διαφορετικές σωματικές λειτουργίες. Υπό αυτή την έννοια, η αύξηση της πρόσληψης κολλαγόνου ως συμπλήρωμα και μέσω των τροφίμων έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Μερικά οφέλη είναι τα εξής:
- Βελτιώνει την εμφάνιση του δέρματος: Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nutrients κατέδειξε τις επιδράσεις αυτής της πρωτεΐνης στο δέρμα. Η μελέτη αναφέρει ότι η πρόσληψη ενός συμπληρώματος με 2,5 γραμμάρια κολλαγόνου, μαζί με άλλα μικροθρεπτικά συστατικά, μπορεί να βελτιώσει την ενυδάτωση, την ελαστικότητα του δέρματος.
- Ανακουφίζει από τον πόνο στις αρθρώσεις: Η πρόσληψη κολλαγόνου μπορεί να βελτιώσει τη συμπτωματολογία ορισμένων ασθενειών των οστών και των αρθρώσεων. Ένα άρθρο στο περιοδικό International Orthopaedics έδειξε ότι το κολλαγόνο μπορεί να μειώσει τον πόνο και τη δυσκαμψία των αρθρώσεων σε άτομα με οστεοαρθρίτιδα. Επίσης, ανακουφίζει από τον πόνο στις αρθρώσεις σε αθλητές υψηλών επιδόσεων.
- Αποτρέπει την απώλεια οστικής μάζας: Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nutrition in Disease Prevention and Control κατέδειξε την αποτελεσματικότητα της συνδυασμένης θεραπείας με καλσιτονίνη και κολλαγόνο στη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Η μελέτη έδειξε αξιοσημείωτη βελτίωση τόσο της συμπτωματολογίας όσο και της οστικής πυκνότητας.
- Αυξάνει την ανάπτυξη των μυών: Σύμφωνα με άρθρο στο περιοδικό Nutrients, ο συνδυασμός ασκήσεων υπερτροφίας και συμπληρώματος κολλαγόνου έχει μεγάλα οφέλη. Οι άνδρες που συνδύασαν αυτή τη θεραπεία κατά τη διάρκεια του πειράματος είχαν εμφανή αύξηση της σωματικής μάζας, της μάζας χωρίς λίπος και της μυϊκής δύναμης.
Αντενδείξεις του κολλαγόνου
Η κατανάλωση υδρολυμένου κολλαγόνου δεν έχει σημαντικές αντενδείξεις, καθώς πρόκειται για ένα φυσικό προϊόν που αφομοιώνεται εύκολα από τον οργανισμό. Αυτό ισχύει εφόσον πρόκειται για κολλαγόνο εγγυημένης ποιότητας και λαμβάνετε τις δόσεις που υποδεικνύει ο κατασκευαστής ή ο γιατρός.
Ωστόσο, τα ακόλουθα άτομα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωσή του:
- Εάν έχετε αλλεργία στις ζωικές πρωτεΐνες. Είναι σημαντικό να μαθαίνετε πάντα την πηγή προέλευσης του κολλαγόνου.
- Εάν πάσχετε από κληρονομική φαινυλκετονουρία ή δυσανεξία στη φαινυλαλανίνη.
Τέλος, τα άτομα που ακολουθούν συγκεκριμένες δίαιτες θα πρέπει να έχουν κατά νου ότι το κολλαγόνο είναι μια πολύ πλούσια πηγή πρωτεΐνης. Για όλους αυτούς τους λόγους, η πρόσληψή του είναι κάτι που δεν πρέπει να παραβλέπουμε, ειδικά στην ενήλικη ζωή.
Όλες οι παραθέτονται πηγές ελέγχθηκαν προσεκτικά από την ομάδα μας για να διασφαλιστεί η ποιότητα, η αξιοπιστία, η επικαιρότητα και η εγκυρότητά τους. Η βιβλιογραφία αυτού του άρθρου θεωρήθηκε αξιόπιστη και επιστημονικά ακριβής.
- Arseni L, Lombardi A, Orioli D. From Structure to Phenotype: Impact of Collagen Alterations on Human Health. Int J Mol Sci. 2018 May 8;19(5):1407.
- Bolke L, Schlippe G, Gerß J, Voss W. A Collagen Supplement Improves Skin Hydration, Elasticity, Roughness, and Density: Results of a Randomized, Placebo-Controlled, Blind Study. Nutrients. 2019 Oct 17;11(10):2494.
- Deshmukh SN, Dive AM, Moharil R, Munde P. Enigmatic insight into collagen. J Oral Maxillofac Pathol. 2016 May-Aug;20(2):276-83.
- García-Coronado JM, Martínez-Olvera L, Elizondo-Omaña RE, Acosta-Olivo CA, Vilchez-Cavazos F, Simental-Mendía LE, Simental-Mendía M. Effect of collagen supplementation on osteoarthritis symptoms: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. Int Orthop. 2019 Mar;43(3):531-538.
- Juher, T. F., & Pérez, E. B. Revisión de los efectos beneficiosos de la ingesta de colágeno hidrolizado sobre la salud osteoarticular y el envejecimiento dérmico. Nutrición hospitalaria. 2015; 32(1): 62-66.
- Oertzen-Hagemann V, Kirmse M, Eggers B, Pfeiffer K, Marcus K, de Marées M, Platen P. Effects of 12 Weeks of Hypertrophy Resistance Exercise Training Combined with Collagen Peptide Supplementation on the Skeletal Muscle Proteome in Recreationally Active Men. Nutrients. 2019 May 14;11(5):1072.
- Wu, M., Cronin, K., & Crane, J. S. Biochemistry, collagen synthesis. 2018.