Γιατί η ελευθερία και η ανηθικότητα είναι δύο πολύ διαφορετικά πράγματα

Η ελευθερία είναι ένα δικαίωμα που ωφελεί το άτομο και την κοινωνία. Η ανηθικότητα είναι μια υπερβολή που προκαλεί βλάβη στον εαυτό μας και στους άλλους. Ανακαλύψτε τις διαφορές μεταξύ των δύο εννοιών εδώ.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από ψυχολόγο Elena Sanz.

Τελευταία ενημέρωση: 21 Δεκεμβρίου, 2022

Η ελευθερία αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα και εγγενή προϋπόθεση για πολλά ανθρώπινα όντα. Στο όνομά της έχουν δοθεί μάχες, έχουν μετακινηθεί ολόκληρα έθνη και έχουν μεταμορφωθεί κοινωνίες. Όλοι γεννιόμαστε ελεύθεροι και πρέπει να παραμένουμε έτσι καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Ωστόσο, δεν πρέπει να συγχέουμε την ελευθερία με την ανηθικότητα γιατί αν το κάνουμε, μπορούμε να βλάψουμε τους άλλους και τους εαυτούς μας.

Ίσως όταν σκέφτεστε την ανηθικότητα, να σας έρχονται στο μυαλό εικόνες ηδονισμού, σεξουαλικής ασυδοσίας ή κατάχρησης ουσιών. Ωστόσο, δεν πρόκειται για τις συγκεκριμένες πράξεις, αλλά για τα κίνητρα που κρύβονται πίσω από αυτές. Στην πραγματικότητα, αυτό που σε μια κοινωνία θεωρείται ελευθερία συχνά θεωρείται ανηθικότητα σε μια άλλη (για παράδειγμα, σκεφτείτε την ομοφυλοφιλία ή το δικαίωμα μιας γυναίκας να ντύνεται όπως θέλει).

Έτσι, μπορεί να είναι δύσκολο να διαφοροποιήσουμε αυτές τις δύο έννοιες, αλλά είναι πολύ απαραίτητο να το κάνουμε. Ανάλογα με το τι ενστερνιζόμαστε, μπορούμε να ζήσουμε μια πλήρη και αρμονική ζωή ή μια οδυνηρή ζωή γεμάτη υπερβολές και μακριά από την ισορροπία.

Ελευθερία και ανηθικότητα: Είναι παρόμοιες έννοιες;

Με μια πρώτη ματιά, μπορεί να φαίνεται ότι η ελευθερία και η ανηθικότητα είναι οι ίδιες έννοιες με διαφορά βαθμού. Δηλαδή, η υπερβολή της πρώτης γίνεται η δεύτερη.

Ωστόσο, οι διαφορές τους υπερβαίνουν αυτό το σημείο και δεν είναι μόνο ποσοτικές, αλλά και ποιοτικές. Ωστόσο, πριν τις απαριθμήσουμε, ας ορίσουμε τις δύο αυτές έννοιες.

Ως ελευθερία νοείται το δικαίωμα των ανθρώπων να αυτοπροσδιορίζονται και να ενεργούν με τη δική τους ελεύθερη βούληση χωρίς εξωτερική πίεση ή εξαναγκασμό. Έτσι, κάθε άτομο μπορεί να επιλέξει πώς θα σκεφτεί, πώς θα μιλήσει και πώς θα ενεργήσει χωρίς να εξαρτάται από όρους. Ωστόσο, αυτό πρέπει να γίνεται με υπευθυνότητα και σύμφωνα με τους κοινωνικούς και ηθικούς κανόνες.

Με άλλα λόγια, υπό μια ορισμένη έννοια, η πραγματική ελευθερία είναι μια ουτοπία. Κανείς μας δεν είναι εντελώς ελεύθερος στο βαθμό που υπόκειται σε νόμους και ηθικές εντολές και πρέπει να σέβεται τις ελευθερίες των άλλων.

Από την πλευρά της, η ανηθικότητα είναι μια υπερβολική και παρεξηγημένη χρήση της ατομικής ελευθερίας. Σε αυτή την περίπτωση, οι σκέψεις, τα λόγια και οι πράξεις δεν ανταποκρίνονται στους φυσικούς περιορισμούς για τους οποίους μιλάμε και επομένως γίνονται καταχρηστικές και επιβλαβείς για τον εαυτό μας ή για τους άλλους. Δεν υπάρχει καμία ευθύνη και κανένας σεβασμός. Δεν υπάρχουν όρια.

Οι κύριες διαφορές μεταξύ ελευθερίας και ανηθικότητας

Με βάση τους ορισμούς τους, μπορούμε ήδη να καταλάβουμε τις διαφορές μεταξύ αυτών των δύο εννοιών. Ωστόσο, θα τις δούμε σχηματικά παρακάτω για λόγους σαφήνειας.

Η ελευθερία είναι δικαίωμα- η ανηθικότητα είναι παραβίαση των δικαιωμάτων

Αυτή είναι μία από τις σημαντικότερες διαφορές μεταξύ ελευθερίας και ανηθικότητας. Η πρώτη είναι ένα βασικό δικαίωμα που πρέπει να απολαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι. Αντίθετα, η δεύτερη αποτελεί παραβίαση δικαιωμάτων.

Η ανηθικότητα μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το δικαίωμα στη ζωή (για παράδειγμα, όταν οδηγούμε υπό την επήρεια αλκοόλ), το δικαίωμα στη σεξουαλική ελευθερία (σε περιπτώσεις μη συναινετικού σεξ) ή το δικαίωμα στην υγεία (όταν καταναλώνουμε ναρκωτικά ή επιτιθέμεθα σε άλλους).

Στο όνομα αυτής της παρεξηγημένης “ελευθερίας”, μπορούμε να προκαλέσουμε σωματική, συναισθηματική και ηθική βλάβη και να παραβιάσουμε σημαντικά ανθρώπινα δικαιώματα. Η ανηθικότητα συνδέεται με την έλλειψη ηθικής και ενσυναίσθησης, το έγκλημα, την κακοποίηση και την ασέβεια.

Τα όρια ή η έλλειψη αυτών

Η ελευθερία περιορίζεται πάντα από ένα σύνολο κανόνων. Αυτοί μπορεί να είναι νομικοί (νόμοι), κοινωνικοί (από την κουλτούρα) ή ηθικοί (διέπονται από την ηθική). Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν όρια στις επιθυμίες του ατόμου και δεν ισχύουν τα πάντα προκειμένου να επιτύχουμε τους στόχους μας.

Στην περίπτωση της ανηθικότητας, από την άλλη πλευρά, δεν εξετάζονται όρια. Όλα τα όρια ξεπερνιούνται, και μόνο η απερίσκεπτη επιθυμία και η εγωιστική παρόρμηση λαμβάνονται υπόψη.

Ευθύνη έναντι ανευθυνότητας

Η ελευθερία είναι η ικανότητα αυτοδιάθεσης, αλλά προϋποθέτει πάντοτε την άσκηση ευθύνης. Το ελεύθερο άτομο μπορεί να επιλέξει αλλά εξακολουθεί να είναι υπεύθυνο για τις πράξεις του και τις συνέπειές τους. Το άτομο έχει πάντοτε επίγνωση του τρόπου με τον οποίο μπορεί να επηρεάσει τη δική του ζωή και τη ζωή των άλλων με τις πράξεις του.

Από την άλλη πλευρά, ένα ανήθικο άτομο αγνοεί αυτά τα ζητήματα. Δεν προβλέπει τις συνέπειες και καθοδηγείται από την επιθυμία για άμεση απόλαυση.

Οφέλη vs βλάβη

Τελικά, η κύρια διαφορά μεταξύ της ελευθερίας και της ανηθικότητας έγκειται στο γεγονός ότι η μία είναι ωφέλιμη για το άτομο και την κοινωνία, ενώ η άλλη μπορεί να είναι πολύ επιζήμια και για τα δύο. Η ελευθερία βελτιώνει και διευκολύνει τη ζωή στην κοινωνία, καθώς συνεπάγεται σεβασμό και συνύπαρξη. Η ανηθικότητα, από την άλλη πλευρά, μπορεί να οδηγήσει σε εγκλήματα, παραβάσεις και καταχρήσεις.

Μαθαίνοντας να διαφοροποιούμε την ελευθερία από την ανηθικότητα

Καθώς πρόκειται για όρους που σχετίζονται με την κοινωνικοποίηση, οι ενήλικες έχουν την ευθύνη να διδάξουν στα παιδιά τις διαφορές μεταξύ αυτών των δύο εννοιών. Η εκπαίδευση στις αξίες και τη συναισθηματική νοημοσύνη από την παιδική ηλικία μπορεί να ανοίξει το δρόμο, αλλά η εφηβεία είναι μια περίοδος-κλειδί για την πραγματική κατανόηση αυτής της γνώσης.

Σε αυτή την εποχή της εξέγερσης, οι νέοι τείνουν να κινούνται σε αναζήτηση αρκετής ικανοποίησης, ενώ ενεργούν παρορμητικά και αψηφούν την εξουσία. Αν δεν λάβουν επαρκή γνώση και καθοδήγηση στην εφηβεία τους, είναι ικανοί να περάσουν τα όρια μεταξύ των δύο όρων και να λάβουν πολλές ακατάλληλες αποφάσεις.

Στην πραγματικότητα, η άσκηση της ελευθερίας με επίγνωση και υπευθυνότητα είναι μια δουλειά που πρέπει να ασκούμε σε όλη μας τη ζωή.