Πένθος, η εσωτερική διεργασία για την οποία κανείς δεν είναι έτοιμος

Αυτό το προσωπικό μονοπάτι απαιτεί πολλές προσωπικές διεργασίες που αναπτύσσουμε και επεξεργαζόμαστε μέρα με τη μέρα.

Γράφτηκε και επαληθεύτηκε από ψυχολόγο Valeria Sabater.

Τελευταία ενημέρωση: 30 Ιανουαρίου, 2023

Το πένθος είναι μια εσωτερική διεργασία, μια φυσιολογική αντίδραση του εγκεφάλου απέναντι σε κάθε είδος απώλειας, ανεξάρτητα από το περιβάλλον. Κάθε άνθρωπος το αντιλαμβάνεται διαφορετικά. Όλοι πρέπει να δώσουμε στον εαυτό μας χρόνο για να το περάσουμε και να μην προσπαθούμε να το επιταχύνουμε.

Το πένθος είναι η λεπτή και περίπλοκη εσωτερική διεργασία μέσω της οποίας αποχαιρετάμε κάποιον που ήταν σημαντικός για μας.

Αυτό το προσωπικό μονοπάτι απαιτεί πολλές προσωπικές διεργασίες που αναπτύσσουμε και επεξεργαζόμαστε μέρα με τη μέρα.

Όμως οι διαφορετικές οδοί που ακολουθούν οι άνθρωποι για να φτάσουν στο στάδιο της αποδοχής έχουν πάντα τον ίδιο σκοπό: το να φυλάξουν το αγαπημένο πρόσωπο στην καρδιά τους ως τον πιο πολύτιμο θησαυρό.

Μόλις η μνήμη του συγκεκριμένου προσώπου ενσωματωθεί στη δική μας μνήμη με πιο ειρηνικό τρόπο, μπορούμε και πάλι να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να είναι ευτυχισμένος. Πενθούμε δεν σημαίνει ότι ξεχνάμε αλλά ότι θεραπεύουμε τον πόνο και μαθαίνουμε πώς να ζούμε με την απουσία του συγκεκριμένου προσώπου.

Σήμερα θα θέλαμε να σας παρουσιάσουμε μερικές καλές στρατηγικές για να το πετύχετε αυτό.

Το πένθος μου, πένθος σου. Μια εσωτερική διεργασία.

Υπάρχει κάτι που οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι καθιστούν ιδιαίτερα σαφές: κάθε άτομο αντιμετωπίζει διαφορετικά το πένθος και όλοι αυτοί οι τρόποι αξίζουν τον ίδιο σεβασμό.

Μερικές φορές μπορεί να ακούτε ανθρώπους να εκφράζουν λανθασμένους αντιλήψεις σχετικά με τον “πιο υγιή τρόπο να πενθήσεις, τον πανανθρώπινο τρόπο που λειτουργεί εξίσου καλά για όλους”. Ακολουθούν μερικές λανθασμένες ιδέες που πρέπει καταρχάς να μάθουμε να αποδομούμε.

Λανθασμένες αντιλήψεις για το πένθος

• Τα άτομα που δεν εξωτερικεύουν ή δεν δείχνουν τον πόνο τους, δεν “πενθούν” σωστά. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Το πένθος έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με την προσωπικότητα του κάθε ατόμου.
• Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι οι άνθρωποι που δεν είναι πολύ εκφραστικοί, που δεν είναι συνηθισμένοι να απελευθερώνουν τα συναισθήματά τους, να επικοινωνούν με άλλους για να εκφράσουν όσα αισθάνονται και νιώθουν, θα διαχειριστούν το πένθος με το δικό τους τρόπο.
• Η επιθυμία να μείνετε μόνοι με τον εαυτό σας, να αναδιοργανωθείτε, να σκεφτείτε, να επεξεργαστείτε την απουσία, αξίζει τον ίδιο σεβασμό με την απόφαση κάποιου να δει έναν ψυχολόγο. Κάθε άτομο θεραπεύει τις πληγές του με το δικό του τρόπο.
• Μια άλλη λανθασμένη αντίληψη είναι ότι ο χρόνος θεραπεύει τα πάντα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Ο χρόνος δεν θεραπεύει από μόνος του, ούτε πυροδοτεί αλλαγές, αποδοχή ή επεξεργασία της απώλειας.
• Πρέπει να καταστήσουμε ιδιαίτερα σαφές κάτι σημαντικό: το κενό αυτό θα υπάρχει πάντα στην καρδιά σας. Ο χρόνος δεν θεραπεύει την απουσία καθαυτή. Όμως θα βοηθήσει να πονάτε κάπως λιγότερο έτσι ώστε να μπορέσετε να συνεχίσετε να ζείτε.
•  Ακολουθεί ακόμα ένας μύθος: ο πόνος γίνεται αισθητός άμεσα και οι άνθρωποι που δεν τον αισθάνονται είναι ψυχροί. Πρόκειται για ακόμα μια ιδέα που πρέπει να αναλυθεί.

Μετά από μια απώλεια, όταν χάσετε κάποιον σε ατύχημα ή λόγω ασθένειας, ο πόνος μπορεί να μην έρθει αμέσως. Μάλιστα μπορεί να περάσουν αρκετές εβδομάδες πριν αντιδράσετε.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχετε αισθήματα. Μην ξεχνάτε πως το πένθος είναι μια προσωπική, εσωτερική διεργασία.

Είναι πιο συνηθισμένο ο αντίκτυπος του θανάτου κάποιου να προκαλέσει άρνηση. Δεν μπορείτε να το πιστέψετε, έτσι είστε ανίκανοι να αντιδράσετε. Η συνειδητοποίηση του γεγονότος θα έρθει σιγά-σιγά, μαζί με τον πόνο.

Τεχνικές διαχείρισης του πόνου

Ας επισημάνουμε ακόμα μια φορά ότι το μονοπάτι το οποίο ακολουθεί κάποιος όταν πενθεί είναι πολύ προσωπικό, σκληρό και κοπιαστικό.

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη τεχνική που λειτουργεί για όλους, ουσιαστικά επειδή όλοι κατανοούν τον πόνο με το δικό τους τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να τον διαχειριστούν με τον τρόπο που είναι καλύτερος για εκείνους, με όποιον τρόπο τους εξασφαλίζει μεγαλύτερη ανακούφιση.

Ωστόσο θα μπορούσατε τουλάχιστον να δοκιμάσετε να χρησιμοποιήσετε τις παρακάτω στρατηγικές.

Πένθος, μια εσωτερική διεργασία – Ελέγξτε τις σκέψεις σας

Όταν χάνετε κάποιον, ο νους σας δεν αντιδρά, απλώς αισθάνεστε. Οι σκέψεις μπερδεύονται με συναισθήματα, φόβο και άγχος.

• Πρέπει να ελέγχετε τις σκέψεις σας. Αναγνωρίστε τες έτσι ώστε να μπορέσετε να απελευθερώσετε αρκετά από τα συναισθήματά σας.
• Έλεγχος των σκέψεών σας σημαίνει ότι δεν κατηγορείτε τον εαυτό σας, ούτε προσπαθείτε να βρείτε άλλους ανθρώπους τους οποίους θα θεωρήσετε υπεύθυνους για ό,τι συνέβη. Το αγαπημένο πρόσωπο έφυγε, μην προσκολλάστε σε περισσότερο πόνο.

Πρέπει να αποδεχτείτε την απώλεια και να κλάψετε γι’αυτή.

Καθοδηγούμενη φαντασία

Η τεχνική αυτή μπορεί να φανεί χρήσιμη σε πολλούς ανθρώπους. Για να διευκολυνθεί ο αποχαιρετισμός, ο οραματισμός μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμος και να φέρει κάθαρση.

• Βρείτε ένα χώρο όπου θα έχετε ησυχία και θα είστε μόνοι. Βεβαιωθείτε ότι αισθάνεστε άνετα και αναπνεύστε βαθιά.
• Έπειτα αδειάστε το νου σας και εστιάστε σε ένα μόνο πράγμα: στο αγαπημένο σας πρόσωπο, το άτομο που μόλις χάσατε.
• Οραματιστείτε το, αλλά σκεφτείτε το γαλήνιο, να χαμογελά ειρηνικά. Αυτή είναι η στιγμή που θα του μιλήσετε.

Φανταστείτε έναν εσωτερικό διάλογο μαζί του για να εκφράσετε όλα όσα χρειάζεται να του πείτε. Θυμίστε του πόσο το αγαπάτε και μετά αφήστε το να φύγει ειρηνικά, με ήρεμο τρόπο.

Φροντίζετε τις πληγές σας μέρα με τη μέρα

Τώρα λοιπόν έχετε αποδεχτεί το γεγονός ότι το πρόσωπο αυτό δεν είναι πλέον κοντά σας. Το έχετε αποχαιρετίσει διανοητικά… και τώρα;

Τώρα μένετε με τις πληγές της απουσίας και με μια ζωή που πρέπει να ξαναχτιστεί χωρίς το αγαπημένο σας πρόσωπο.

• Καταλάβετε ότι ο αγώνας θα είναι καθημερινός, θα πρέπει να αντιμετωπίζετε το γεγονός κάθε μέρα. Πρέπει να καταλάβετε ότι δεν είστε μόνοι, υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι γύρω σας που θα σας βοηθήσουν.
• Μη φοβηθείτε να είστε ξανά ευτυχισμένοι. Το αγαπημένο σας πρόσωπο θα βρίσκεται πάντα στην καρδιά σας, θα είναι μαζί σας και πρέπει να χαμογελάτε για χάρη του.

Κάντε τη ζωή σας ένα φόρο τιμής στη μνήμη του. Γεμίστε τις μέρες σας, κλάψτε γι’αυτό όποτε το χρειάζεστε και μην ξεχάσετε να γελάσετε ξανά. Ο Δρ. Kernberg O. στη μελέτη του εδώ ερευνά το ενδεχόμενο το πένθος, όντας μια εσωτερική διεργασία, να δημιουργεί μια μόνιμη αλλαγή στην ψυχολογία του ατόμου.

Το αγαπημένο σας πρόσωπο χαίρεται να βλέπει το πρόσωπό σας να λάμπει από χαρά και πάλι.